Mập mờ khai thác rừng trồng, phá rừng tái sinh

Khai thác cây rừng tái sinh

Tiểu khu 653 và 671 cách thị trấn Khe Sanh, trung tâm huyện Hướng Hóa hơn 30km. Đường vào 2 tiểu khu này không xa nhưng để đến được đây không quá khó. Từ chỉ dẫn của người dân, chúng tôi di chuyển theo nhiều tuyến đường mòn mới mở hằn lốp bánh ô tô tải dẫn sâu vào 2 tiểu khu. Dọc đường, thấy nhiều dấu vết của cây rừng tự nhiên bị đốn hạ. Rẽ vào 1 con đường mòn mới được san ủi còn nguyên vết bánh xe, chúng tôi tiếp cận địa điểm có tọa độ E00542389 - N01853221.

PV tác nghiệp tại khu vực rừng tái sinh tự nhiên ở xã Hướng Sơn.

Tại 2 tiểu khu 653 và 671 ở thôn Ra Ly Rào, xã Hướng Sơn (Hướng Hóa), 2 năm nay, diễn ra hoạt động khai thác rừng trồng. Đồng bào thiểu số người Vân Kiều ở thôn Ra Ly Rào tỏ ra bất ngờ lúc đơn vị được cấp phép khai thác lại đốn hạ cả cây rừng tự nhiên. Ông Hồ Văn H. cho hay, nhiều gia đình trong thôn thiếu đất sản xuất, song lâu nay không dám vào 2 tiểu khu 653, 671 phá rừng để lấy đất bởi vi phạm pháp luật. Nhưng 2 năm trở lại đây, một đơn vị đưa xe vào ủi đường, ủi đến đâu cắt cây đến nấy. Họ không chỉ cắt rừng trồng, mà cây rừng cũng cắt luôn. Cắt xong thì cho lên xe chở đi mà không thấy ai nhắc nhở xử lý gì. “Thấy đơn vị khai thác cưa cắt được cây rừng, nên nhiều hộ dân ở thôn Ra Ly Rào cũng theo vào 2 tiểu khu trên chặt các cây tái sinh còn lại, rồi chiếm đất để sản xuất”, ông H. nói.

Hơn 3 tháng trước, địa điểm có tọa độ E00542389 - N01853221 này có một khoảnh rừng xanh tốt với nhiều cây rừng tái sinh tự nhiên có đường kính từ 10cm đến 35cm. Có mặt tại đây vào cuối tháng 4 này, khoảnh rừng trước kia tươi tốt nay trơ trọi, chỉ còn lại các gốc cây cùng cành nhánh loại nhỏ. Phần thân gỗ và cành lớn đã bị cưa cắt, đưa đi đâu không rõ. Rẽ sang một con đường mòn khác, tiếp cận tọa độ E00542785 - N01852449, chúng tôi cũng chứng kiến cảnh cây rừng tái sinh tự nhiên biến mất, chỉ còn lại gốc cây. Ở cạnh địa điểm này, cách đây vài năm, cây rừng tái sinh tự nhiên mọc khá dày, có đường kính trung bình khoảng 20cm, song nay chỉ còn lác đác vài cây.

Tiếp tục đi vào 1 con đường mòn khác, tại khu vực có tọa độ E00542859 - N01852396, cây rừng tái sinh tự nhiên cũng bị đốn hạ như ở 2 tọa độ nói trên. Đáng chú ý, ở đây có nhiều gốc cây gỗ sao đường kính lớn bị cưa hạ. Để tránh bị phát hiện, người ta dùng lá cây che phần gốc cây. Tại khoảnh rừng có tọa độ E00540208 - N01853276, 1 cây gỗ sao đường kính hơn cả mét bị cưa cắt từ lâu song vẫn còn tồn tại phần gốc cây...

Nhiều cây gỗ rừng tái sinh tại 2 tiểu khu 653 và 671 bị đốn hạ.

Thời điểm chúng tôi có mặt ở các địa điểm trên, các khoảnh rừng trong 2 tiểu khu vẫn đang vang lên tiếng máy cưa. Tiếp cận một địa điểm, chúng tôi chứng kiến xe ủi đang cày đường, cạnh đó là cảnh người khai thác vừa đốn hạ keo tràm, vừa xén luôn rừng tái sinh tự nhiên là cây sao. Sau khi đốn hạ, các cây được cưa cắt thành đoạn, cành lớn cũng được tập kết ra đường. Gỗ được chất lên ô tô tải, phía ngoài và bên trên là gỗ keo tràm, ở giữa là gỗ rừng. Giữa trưa hoặc chiều tối, ô tô tải mới nổ máy di chuyển ra phía đường Hồ Chí Minh nhánh Tây, đưa gỗ đi tiêu thụ.

Chỉ được khai thác gỗ trồng

Tìm hiểu của PV cho thấy, trước năm 2020, hai tiểu khu 653, 671 thuộc đất và rừng phòng hộ do Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 337 (Đoàn 337) của Quân khu 4 quản lý. Năm 2005-2006, Đoàn 337 đã trồng cây keo tràm và cây sao đen bằng nguồn vốn dự án 661 ở 2 tiểu khu với diện tích 381,5 ha. Tháng 2/2020, diện tích rừng và đất rừng này được phê duyệt phương án chuyển đổi đất, rừng phòng hộ đầu nguồn ít xung yếu sang quy hoạch phát triển rừng sản xuất.

Sau khi được chuyển đổi, Đoàn 337 đã bàn giao đất và rừng ở 2 tiểu khu trên cho UBND huyện Hướng Hóa quản lý. Từ đề xuất của UBND huyện Hướng Hóa, Sở Nông nghiệp-Phát triển nông thôn (NN-PTNT) Quảng Trị đã có văn bản gửi UBND tỉnh, đề nghị đồng ý chủ trương cho UBND huyện Hướng Hóa tổ chức khai thác, thanh lý diện tích rừng nhận bàn giao. Được sự đồng ý của UBND tỉnh, UBND huyện Hướng Hóa đã tổ chức đấu giá gần 96 ha/381,5 ha có rừng. Khi các thủ tục được hoàn tất, người trúng đấu giá đã tiến hành khai thác từ đầu năm 2022 đến nay vẫn chưa hoàn tất.

Phó trưởng Phòng NN-PTNT huyện Hướng Hóa Hồ Quốc Trung cho hay, ông Phạm Văn Lương (ở huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị) trúng đấu giá và đang khai thác gần 96 ha rừng ở tiểu khu 653 và 671. Quá trình khai thác, đơn vị trúng đấu giá chỉ được cưa cắt cây keo tràm và sao đen là rừng trồng, còn các cây rừng tái sinh tự nhiên thì không được đụng chạm. Để giám sát việc này, một tổ quản lý được lập nên, trong đó Phòng NN-PTNT huyện chủ trì, phối hợp với Hạt Kiểm lâm huyện Hướng Hóa.

“Quá trình mới khai thác, một số cây rừng tái sinh nằm ở ngay trên đường vận chuyển bị đơn vị khai thác cưa cắt, chúng tôi đã nhắc nhở. Lâu lâu chúng tôi đi kiểm tra, thấy có đụng chạm cây rừng thì đã yêu cầu chấn chỉnh. Nếu họ cưa cắt cây rừng, vận chuyển ra ngoài thì cũng bị lực lượng kiểm lâm xử lý”, ông Trung nói.

HỮU THÀNH-HƯNG LÂM