Mất ngủ, khó ngủ bao lâu thì cần đi khám?

Tình trạng mất ngủ có thể do căng thẳng, thói quen sinh hoạt không lành mạnh (như uống cà phê, sử dụng điện thoại trước khi ngủ) hoặc do các bệnh lý thể chất và tâm thần. Vậy mất ngủ, khó ngủ bao lâu thì cần đi khám?

Mất ngủ liên quan đến bệnh gì?

Mất ngủ là một rối loạn giấc ngủ phổ biến, gây tình trạng khó bắt đầu giấc ngủ, khó duy trì giấc ngủ hoặc thức dậy sớm và không thể ngủ lại được. Người bệnh thường cảm thấy mệt mỏi khi thức dậy.

Mất ngủ không chỉ làm suy giảm năng lượng và cảm xúc mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể, hiệu suất công việc và chất lượng cuộc sống.

Rối loạn giấc ngủ cấp tính: Là tình trạng mất ngủ kéo dài từ một đêm đến vài tuần, thường xảy ra khi gặp căng thẳng hoặc bất ổn trong cuộc sống, sức khỏe. Trường hợp này có thể tự phục hồi.
Rối loạn giấc ngủ mạn tính: Là tình trạng mất ngủ kéo dài trong nhiều tháng hoặc nhiều năm, khiến người bệnh thường xuyên khó đi vào giấc ngủ.

Khi bệnh mất ngủ trở nên nghiêm trọng, người bệnh thường khó tập trung, giảm hiệu suất làm việc và có thể dẫn đến các rối loạn tâm thần kinh như buồn bã, lo âu, trầm cảm.

Nếu tình trạng mất ngủ diễn ra thường xuyên (từ 3 lần/tuần trở lên) cần phải đi khám để được bác sĩ tư vấn dùng thuốc cụ thể.

Tình trạng mất ngủ có thể liên quan đến nhiều bệnh lý khác nhau như:

Bệnh dị ứng: Các triệu chứng như nghẹt mũi, ngứa họng gây khó ngủ.
Viêm khớp: Cơn đau nhức về đêm làm gián đoạn giấc ngủ
Bệnh tim mạch: Gây cảm giác khó chịu, khó đi vào giấc ngủ.
Rối loạn tuyến giáp: Đặc biệt là cường giáp, dễ gây mất ngủ.
Trào ngược dạ dày – thực quản: Axit trào ngược gây khó chịu, làm người bệnh trằn trọc.
Thay đổi nội tiết tố: Phụ nữ giai đoạn mãn kinh (khoảng 50 tuổi) dễ mất ngủ do thay đổi hormone.
Bệnh lý tâm thần: Lo âu, trầm cảm thường đi kèm với rối loạn giấc ngủ.
Rối loạn giấc ngủ khác: Ngưng thở khi ngủ, mộng du, hoảng sợ trong giấc ngủ cũng là nguyên nhân phổ biến.

Đối tượng dễ bị mất ngủ

Mất ngủ có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi và giới tính, nhưng một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao hơn, gồm:

Người cao tuổi: Từ 60–65 tuổi trở lên, do quá trình lão hóa và thay đổi sinh lý tự nhiên. Người cao tuổi cũng thường mắc bệnh mạn tính hoặc dùng thuốc ảnh hưởng đến giấc ngủ.
Người mắc bệnh lý mạn tính: Như tiểu đường, viêm khớp, Parkinson, trào ngược dạ dày, đau cơ xơ hóa, mất trí nhớ...
Phụ nữ: Do ảnh hưởng của chu kỳ kinh nguyệt, thai kỳ và biến động nội tiết tố.
Người căng thẳng tâm lý: Áp lực công việc, học tập, hoặc các vấn đề cá nhân dễ dẫn đến mất ngủ.
Người làm việc ca đêm hoặc thay đổi múi giờ: Rối loạn nhịp sinh học làm ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ.
Người có lối sống thiếu khoa học: Hút thuốc, uống rượu bia, ít vận động và ăn uống không lành mạnh làm tăng nguy cơ rối loạn giấc ngủ.

Khi nào cần đi khám?

Nếu tình trạng mất ngủ diễn ra thường xuyên (từ 3 lần/tuần trở lên) và kéo dài liên tục trong ít nhất 1 tháng, hoặc nếu người bệnh vẫn khó ngủ dù đã thay đổi thói quen, tạo môi trường ngủ thoải mái, cần đến cơ sở y tế để được khám và xác định nguyên nhân.

Ngoài ra, nếu mất ngủ ảnh hưởng đến công việc, học tập, trí nhớ hoặc tâm trạng ban ngày, người bệnh cũng nên gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Việc khám sớm giúp phát hiện nguyên nhân tiềm ẩn, ngăn ngừa rối loạn giấc ngủ chuyển sang mạn tính và cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống.

Lời khuyên thầy thuốc

Tình trạng mất ngủ có thể được phòng ngừa hoặc hạn chế một cách đơn giản thông qua những thói quen tốt sau:

Duy trì giờ giấc nhất quán: Thiết lập giờ đi ngủ và thức dậy ổn định hàng ngày, kể cả vào cuối tuần.
Hạn chế caffeine và rượu: Tránh hoặc giảm thiểu tiêu thụ caffeine và rượu, cũng như không sử dụng nicotine.
Chế độ ăn uống hợp lý: Tránh ăn uống quá nhiều vào buổi tối, đặc biệt là trước khi ngủ.
Giảm thiết bị điện tử: Không đặt quá nhiều thiết bị điện tử trong phòng ngủ và tránh sử dụng tivi, điện thoại, máy tính trước khi đi ngủ.
Thư giãn trước khi ngủ: Thực hiện các hoạt động thư giãn nhẹ nhàng như tắm nước ấm, đọc sách hoặc nghe nhạc nhẹ trước khi đi ngủ.

Tập thể dục nhẹ nhàng: Vận động nhẹ nhàng giúp thúc đẩy giấc ngủ ngon hơn.

Giới hạn giấc ngủ trưa: Không ngủ trưa quá lâu; thời gian lý tưởng cho giấc ngủ trưa là từ 20-40 phút, không quá 60 phút.

Kiểm tra thuốc: Xem xét các loại thuốc bạn đang sử dụng để xác định xem chúng có thể góp phần gây ra chứng mất ngủ hay không. Nếu không chắc chắn, hãy trao đổi với bác sĩ.

Chăm sóc và đầu tư vào chất lượng giấc ngủ là điều vô cùng quan trọng. Nếu bạn đang gặp tình trạng mất ngủ kéo dài mà không thể khắc phục, hãy đến các bệnh viện hoặc cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán và điều trị.

BS. Nguyễn Thanh Phương