'Mật vụ tình ái' và cái giá cho cuộc tình ảo

Chiến thuật "bẫy mật ngọt"

Vào cuối tháng 5/2025, giới chức an ninh Ấn Độ đã bắt giữ một kỹ sư quốc phòng trẻ tuổi với cáo buộc rò rỉ thông tin mật liên quan đến hoạt động của Hải quân nước này. Theo thông tin từ Đội Chống Khủng bố bang Maharashtra (ATS), đối tượng bị bắt giữ là Ravindra Muralidhar Verma, 27 tuổi, kỹ sư điện đang làm việc cho Công ty Krasni Defence Technology Pvt. Ltd., trụ sở tại Mumbai. Đây là đơn vị chuyên thực hiện các hợp đồng bảo dưỡng, sửa chữa cho những cơ sở quốc phòng trọng yếu như Xưởng đóng tàu Hải quân, Xưởng đóng tàu Mazagon và Lực lượng Tuần duyên Ấn Độ.

Kỹ sư Ravindra Muralidhar Verma, người đã bị mắc bẫy mật ngọt trên mạng xã hội.

Lợi dụng vị trí công tác, Verma có quyền tiếp cận nhiều khu vực hạn chế trong hệ thống hải quân tại bang Maharashtra. Theo điều tra ban đầu, anh đã chia sẻ thông tin liên quan đến hoạt động của ít nhất 14 tàu chiến và tàu ngầm, trong đó có 5 chi tiết được Hải quân Ấn Độ xác nhận là chính xác và thuộc diện tuyệt mật.

Nguồn tin an ninh cho biết Verma bắt đầu rơi vào vòng kiểm soát của mạng lưới gián điệp vào năm 2024, khi anh nhận được lời mời kết bạn qua Facebook từ các tài khoản mang tên “Payal Sharma” và “Ishpreet” - những cái tên giả được cho là do các điệp viên đối thủ điều hành đằng sau.

Hai “người bạn ảo” tự nhận là phụ nữ Ấn Độ đang làm việc trong ngành nghiên cứu quốc phòng. Sau những cuộc trò chuyện ban đầu có vẻ vô hại, các mối liên hệ nhanh chóng trở nên cá nhân, thân mật và khó dứt. Một trong số họ, sử dụng bí danh “Priti Jaiswal”, đã chuyển kênh liên lạc sang WhatsApp, từ đó thúc đẩy quá trình khai thác thông tin theo cách không dễ phát hiện bằng các biện pháp giám sát thông thường.

Theo điều tra của lực lượng chức năng, Ravindra Verma bị cáo buộc chủ động chia sẻ thông tin quân sự mật để đổi lấy sự thỏa mãn về mặt cảm xúc và cả lợi ích tài chính. Một sĩ quan cấp cao của Đội Chống Khủng bố bang Maharashtra (ATS) khẳng định: “Anh ta hoàn toàn ý thức được hành vi của mình. Anh ta biết rõ mình đang cung cấp thông tin cho ai và đã nhận tiền để đổi lấy những dữ liệu nhạy cảm đó”.

Dù quy định tại các cơ sở hải quân nghiêm cấm việc sử dụng thiết bị di động trong khu vực hạn chế, Verma được cho là đã lách luật bằng cách ghi nhớ chi tiết trong quá trình làm việc, sau đó tái dựng lại thông tin ở nơi khác để truyền đi.

Một đoạn tin nhắn được cơ quan điều tra thu thập cho thấy sự chủ động trong việc cập nhật dữ liệu: “Thưa anh, anh ấy không trả lời, có lẽ mạng của anh ấy bị mất. Anh hãy gửi cập nhật hôm nay cho tôi nhé. Hôm nay tôi đã đi kiểm tra tổng thể. Vậy anh đã xem hết tất cả các tàu chưa? Tất cả những thứ đó tôi đã ghi lại trong nhật ký rồi gửi cho anh và cũng gửi cho sếp, nhưng sếp không online”.

Nội dung tin nhắn cho thấy Verma đã xác nhận việc kiểm tra tàu, ghi chép vào sổ nhật ký và chuyển thông tin này cho hai đầu mối liên lạc, trong đó có một người được gọi đơn giản là "Sir" - một biệt danh thường thấy trong các mạng lưới chỉ đạo gián điệp nước ngoài.

Ngày hôm sau, 12/3, Verma đã chụp ảnh một trang sổ tay ghi danh sách và vị trí của 14 tàu chiến Hải quân Ấn Độ. Bức ảnh sau đó được lưu trong một thư mục ẩn trên điện thoại và được cho là đã được chuyển cho người điều phối ở nước ngoài. Theo xác nhận từ phía Hải quân, ít nhất 5 trong số các tàu được liệt kê là có thật và vị trí trùng khớp với dữ liệu tác chiến thực tế.

Cơ quan ATS cho biết Verma không chỉ tương tác với một mà là nhiều “chỉ huy” khác nhau, trong đó có những người tự nhận là “bạn học đại học” của hai nhân vật nữ ảo “Priti” và “Ishpreet”. Bằng công nghệ giám định kỹ thuật số, cảnh sát đã phục hồi được hàng loạt tin nhắn, sơ đồ kỹ thuật, video và file âm thanh đã được trao đổi trong nhiều tháng.

Đáng chú ý, Verma đã lưu trữ những tài liệu này một cách có hệ thống, dường như có chủ đích nhằm che giấu dấu vết hoặc phục vụ cho các mục đích liên lạc gián tiếp trong tương lai.

Trong khi đó, mẹ của Verma, bà Rekha, cho rằng con trai mình đã bị lợi dụng và điều khiển về mặt tâm lý: “Đúng là Ravi có trò chuyện với một người phụ nữ trên Facebook, nhưng cô ta đã lừa dối, thao túng và lợi dụng cảm xúc của thằng bé”.

Tàu khu trục tàng hình lớp Shivalik của Hải quân Ấn Độ - một trong những dòng chiến hạm chủ lực được cho là đã bị rò rỉ thông tin thiết kế và hoạt động trong vụ án gián điệp.

Chiêu thức cũ, công nghệ mới

“Bẫy mật ngọt” (Honeytrap) - một trong những thủ đoạn điển hình của hoạt động gián điệp là phương pháp phổ biến được các cơ quan tình báo sử dụng để lôi kéo mục tiêu thông qua việc khai thác lòng tin và những điểm yếu tâm lý, từ đó trục lợi và chiếm đoạt thông tin quan trọng.

Dù không phải là chiến thuật mới, nhưng trong thời đại số, “bẫy mật ngọt” đang trở nên nguy hiểm hơn bao giờ hết. Sự phổ biến của mạng xã hội và các ứng dụng nhắn tin mã hóa đã biến chúng thành công cụ lý tưởng, giúp các mạng lưới tình báo vận hành từ xa một cách kín đáo nhưng vẫn đạt hiệu quả cao trong việc tiếp cận, thao túng và khai thác thông tin từ mục tiêu.

Theo một thông cáo từ Bộ Quốc phòng Ấn Độ, các vụ việc gần đây cho thấy ngày càng có nhiều cán bộ, nhân viên quốc phòng trở thành mục tiêu của chiến dịch gián điệp sử dụng hình thức “bẫy mật ngọt”. Đáng chú ý, phương thức này thường bắt đầu bằng các tương tác trên mạng xã hội, được dàn dựng kỹ lưỡng để tạo cảm giác thân quen, đáng tin và hấp dẫn về mặt cảm xúc.

Trước mối đe dọa ngày càng tinh vi này, Bộ Quốc phòng Ấn Độ đã tăng cường các biện pháp tuyên truyền và đào tạo nội bộ, không chỉ với quân nhân mà còn với cả thân nhân của họ, nhằm nâng cao cảnh giác và nhận thức về các hình thức gián điệp phi truyền thống.

Thực tế, “bẫy mật ngọt” vốn đã xuất hiện từ thời Chiến tranh Lạnh, khi nhiều quốc gia sử dụng điệp viên tình ái để thu thập thông tin tình báo. Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của công nghệ số đã làm thay đổi hoàn toàn cách thức triển khai. Giờ đây, những “cuộc tấn công” không cần vượt biên giới, không cần gặp mặt, vẫn có thể thu thập được những dữ liệu tối mật chỉ thông qua vài dòng trò chuyện ảo.

Trong vụ việc liên quan đến kỹ sư quốc phòng Ravindra Muralidhar Verma, các đối tượng bị nghi là điệp viên đối phương đã tận dụng mạng xã hội như Facebook và ứng dụng nhắn tin mã hóa như WhatsApp để tiếp cận và xây dựng mối quan hệ tình cảm giả mạo với mục tiêu. Không cần trao đổi trực tiếp, họ dần thiết lập niềm tin, khai thác cảm xúc và từng bước thu thập thông tin quân sự nhạy cảm - một cách tiếp cận âm thầm nhưng hiệu quả, với rủi ro bị phát hiện ở mức tối thiểu.

Môi trường ảo cho phép các tác nhân thù địch dễ dàng giả dạng dưới nhiều hình thức khác nhau, từ người quen, người yêu cho đến đồng nghiệp tưởng chừng vô hại. Trong khi đó, việc phát hiện và xử lý các mối đe dọa này đòi hỏi sự kết hợp chặt chẽ giữa công nghệ phân tích dữ liệu, năng lực tình báo mạng và các biện pháp an ninh truyền thống.

Không chỉ quân nhân, các kỹ sư, nhân viên hợp đồng và chuyên gia làm việc tại các cơ sở quốc phòng trọng yếu cũng đang trở thành mục tiêu. Họ có quyền truy cập vào các hệ thống, tài liệu và thiết bị nhạy cảm, yếu tố khiến họ dễ lọt vào tầm ngắm của các mạng lưới gián điệp.

Bài học cho an ninh quốc phòng thời đại số

Vụ việc kỹ sư Ravindra Muralidhar Verma không chỉ là hành vi vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc bảo mật quân sự, mà còn là lời cảnh tỉnh về mức độ tinh vi của các chiến dịch gián điệp hiện đại - nơi công nghệ, tâm lý và mạng xã hội đan xen tạo thành một “mặt trận mềm” cực kỳ khó nhận diện.

Bị thao túng cảm xúc và dẫn dắt qua các mối quan hệ ảo, Verma trở thành mắt xích lỏng lẻo trong hệ thống bảo mật quốc phòng. Vụ việc cho thấy rõ một thực tế: các nguy cơ mất an toàn thông tin không chỉ đến từ lỗ hổng kỹ thuật, mà còn xuất phát từ yếu tố con người, đặc biệt là những cá nhân thiếu kết nối, dễ bị cô lập và tổn thương tâm lý trong môi trường làm việc áp lực.

Trong bối cảnh công nghệ số len sâu vào mọi lĩnh vực, từ vận hành kỹ thuật đến liên lạc nội bộ, các cơ sở quốc phòng không thể đứng ngoài dòng chảy chuyển đổi số. Song, điều này cũng đồng nghĩa với việc mở rộng “mặt trận” cho các thế lực tình báo nước ngoài, khi các điệp viên có thể tiếp cận mục tiêu chỉ qua một kết nối mạng xã hội.

Thách thức lớn nhất hiện nay là cân bằng giữa tận dụng công nghệ để nâng cao hiệu quả hoạt động và kiểm soát chặt chẽ rủi ro bảo mật. Các thiết bị cá nhân, ứng dụng mạng xã hội, nền tảng nhắn tin mã hóa đều là con dao hai lưỡi - nếu không được giám sát, chúng có thể trở thành “cửa ngách” cho kẻ xấu xâm nhập.

Vì vậy, những hình thức tấn công phi truyền thống như “bẫy mật ngọt” phải được nhận diện rõ ràng trong chương trình huấn luyện, không chỉ với sĩ quan chỉ huy mà cả đội ngũ kỹ sư, nhân viên kỹ thuật, những người thường xuyên làm việc với thông tin nhạy cảm.

Việc tổ chức các khóa tập huấn thực tế, mô phỏng tình huống xâm nhập tâm lý, hướng dẫn bảo vệ dữ liệu cá nhân và ứng phó với các chiêu trò lừa đảo trên mạng xã hội là thiết yếu để giảm thiểu nguy cơ rơi vào cạm bẫy. Bên cạnh đó, cần phát triển hệ thống cảnh báo sớm, giám sát hành vi và chia sẻ thông tin giữa các cơ quan an ninh, tình báo và công nghệ, qua đó hình thành cơ chế phản ứng nhanh, kịp thời ngăn chặn các âm mưu xâm nhập từ xa.

Giải quyết triệt để bài toán này đòi hỏi chính sách phòng ngừa toàn diện, trong đó kết hợp chặt chẽ giữa các lĩnh vực công nghệ thông tin, an ninh, tâm lý học và pháp luật. Không thể chỉ phụ thuộc vào những quy định hành chính hay biện pháp kỷ luật sau sự cố; thay vào đó, phải kiến tạo một môi trường làm việc lành mạnh, nơi con người được trang bị đầy đủ về kiến thức, kỹ năng và được hỗ trợ cả về tinh thần.

Câu chuyện của kỹ sư Verma cũng là lời nhắc nhở mạnh mẽ về trách nhiệm xã hội trong bảo vệ an ninh quốc gia. Khi mỗi mắt xích, dù là một kỹ sư kỹ thuật hay nhân viên hậu cần đều được đào tạo đúng đắn và cảm thấy được quan tâm, các mạng lưới gián điệp sẽ khó có cơ hội khai thác các điểm yếu cá nhân để tấn công hệ thống.

Ở cấp vĩ mô, đây cũng là hồi chuông thúc giục các nhà hoạch định chính sách phải chuyển từ cách tiếp cận an ninh phản ứng sang phòng ngừa chủ động, tích hợp nhiều ngành chuyên môn trong cùng một hệ thống bảo vệ tổng thể. An ninh quốc gia thời đại số không còn chỉ là câu chuyện của công nghệ hay quân sự mà là cuộc đối đầu toàn diện giữa trí tuệ nhân tạo, tâm lý học và các chiến lược phi truyền thống. Vì vậy, việc tăng cường hợp tác quốc tế về an ninh mạng cũng là một hướng đi cần thiết để xây dựng “lá chắn số” hiệu quả và bền vững.

Sức mạnh thật sự của an ninh quốc gia bắt đầu từ con người, những cá nhân được đào tạo bài bản, bảo vệ toàn diện và được xem như tài sản quý giá nhất của quốc gia. Khi mỗi cán bộ, kỹ sư, nhân viên được “miễn dịch” với các chiêu trò lợi dụng tình cảm, lòng tin và vật chất, bức tường phòng vệ quốc gia mới thật sự vững chắc, dù đối mặt với những thủ đoạn gián điệp cổ điển hay hiện đại.

Minh Hằng