'Mẹ đẻ AI': Bằng đại học mất dần giá trị, không tuyển kỹ sư chống AI

Ngày càng nhiều nhà sáng lập và các hãng công nghệ đánh giá tài năng dựa trên tốc độ học hỏi, thích nghi và năng lực xây dựng sản phẩm, chứ không phải thời gian họ ngồi trong giảng đường. Điều này định hình lại con đường truyền thống để gia nhập lực lượng lao động.

Fei-Fei Li, giáo sư khoa học máy tính tại Đại học Stanford (Mỹ) có biệt danh "mẹ đẻ AI", là một ví dụ điển hình. Trong một cuộc phỏng vấn trên chương trình The Tim Ferriss Show, Fei-Fei Li đã nói về giá trị của bằng cấp khi tuyển dụng nhân viên cho công ty khởi nghiệp AI (trí tuệ nhân tạo) của mình là World Labs.

"Khi chúng tôi phỏng vấn một kỹ sư phần mềm, cá nhân tôi cảm thấy bằng cấp của họ giờ đây ít quan trọng hơn với tôi. Bây giờ, điều quan trọng hơn là bạn đã học được gì, sử dụng những công cụ nào, có thể nhanh chóng thành thạo việc sử dụng chúng ra sao? Rất nhiều trong số đó là các công cụ AI. Tư duy của bạn với việc sử dụng những công cụ này quan trọng hơn với tôi”, bà nói.

Tiêu chí tuyển dụng của Fei-Fei Li thậm chí còn rõ ràng hơn: Không chọn các kỹ sư phần mềm nào chống lại AI.

"Vào thời điểm này năm 2025, khi tuyển dụng tại World Labs, tôi sẽ không chọn bất kỳ kỹ sư nào không chấp nhận các phần mềm hỗ trợ cộng tác AI (hợp tác với AI nhằm tăng năng suất và chất lượng công việc – PV)", Fei-Fei Li nhấn mạnh.

Giám đốc điều hành World Labs nói thêm rằng điều này không phải nhằm loại bỏ con người khỏi quá trình làm việc, mà để tìm những người có khả năng phát triển nhanh cùng với công nghệ xung quanh họ.

"Nếu sử dụng những công cụ này, bạn có thể học hỏi và tự cải thiện bản thân", bà cho hay.

Fei-Fei Li, Giám đốc điều hành World Labs, được mệnh danh là "mẹ đẻ AI" - Ảnh: Getty Images

Fei-Fei Li được gọi là “mẹ đẻ AI” vì những đóng góp mang tính then chốt và định hình ngành AI, đặc biệt là trong lĩnh vực thị giác máy tính. Bà là người khởi xướng dự án ImageNet, cơ sở dữ liệu hình ảnh khổng lồ với hàng triệu ảnh được gán nhãn, giúp máy tính học cách “nhìn” và nhận diện hình ảnh giống con người. ImageNet trở thành nền tảng then chốt thúc đẩy các mô hình học sâu và giúp AI đạt được tiến bộ vượt bậc trong nhận dạng hình ảnh từ năm 2010 trở đi.

Thành tựu này là bước ngoặt trong nghiên cứu và ứng dụng AI, ảnh hưởng đến các công nghệ như xe tự lái, nhận dạng khuôn mặt, phân tích y tế và nhiều hệ thống AI hiện đại khác.

Ngoài ra, Fei-Fei Li đồng sáng lập Viện Human-Centered AI nhằm thúc đẩy AI phục vụ con người, kêu gọi phát triển AI có trách nhiệm và công bằng. Chưa hết, bà cũng khởi xướng phong trào thúc đẩy sự đa dạng trong AI bằng tổ chức AI4ALL, nhằm đưa nhiều nhóm nhân tài, đặc biệt là phụ nữ và người thiểu số, vào lĩnh vực kỹ thuật.

Các tổ chức và truyền thông công nhận Fei-Fei Li là một trong những người có ảnh hưởng lớn nhất trong AI hiện đại. Danh hiệu “mẹ đẻ AI” phản ánh vai trò dẫn dắt và ảnh hưởng sâu rộng của bà trong cộng đồng.

Mới đây, Tạp chí Time đã chọn “Những kiến trúc sư của AI” là Nhân vật của năm 2025, trong số đó có Fei-Fei Li.

Những kiến trúc sư của AI là một nhóm các nhà lãnh đạo có ảnh hưởng lớn nhất đến sự phát triển và ứng dụng AI trong năm 2025.

Ngoài Fei-Fei Li, danh sách những người xuất hiện trên trang bìa và được Time nhắc tới trong danh hiệu này gồm: Sam Altman (Giám đốc điều hành OpenAI), Dario Amodei (Giám đốc điều hành Anthropic), Demis Hassabis (Giám đốc điều hành Google DeepMind), Jensen Huang (Giám đốc điều hành Nvidia), Elon Musk (Giám đốc điều hành xAI và Tesla), Lisa Su (Giám đốc điều hành AMD), Mark Zuckerberg (Giám đốc điều hành Meta Platforms).

8 lãnh đạo công ty AI được vinh danh là Nhân vật của năm 2025 trên bìa tạp chí Time

AI làm lung lay giá trị của bằng đại học

Quan điểm về bằng cấp của Fei-Fei Li là một phần của sự thay đổi rộng lớn hơn đang diễn ra trên khắp Thung lũng Silicon, nơi ngày càng nhiều nhà sáng lập và thậm chí cả các hãng công nghệ lớn đang công khai đặt câu hỏi về giá trị của giáo dục đại học.

Alex Karp, Giám đốc điều hành phần mềm và phân tích dữ liệu Palantir Technologies, đã công khai thách thức giá trị của giáo dục đại học, kêu gọi các doanh nhân trẻ bỏ qua giảng đường và học hỏi bằng cách thực hành.

Đây là quan điểm được lặp lại bởi Ryan Roslansky, Giám đốc điều hành LinkedIn, người nói rằng khả năng thích ứng và sự thông thạo AI hiện nay quan trọng hơn nhiều so với những tấm bằng danh giá nhất.

“AI khiến các kỹ năng dựa trên số năm học vấn trở nên lỗi thời”, Dan Rhoton, Giám đốc điều hành Hopeworks, chia sẻ với trang Insider. Hopeworks là tổ chức phi lợi nhuận đào tạo công nghệ, chuẩn bị cho những tài năng ít được đại diện cho các công việc được hỗ trợ bởi AI.

Sau 13 năm đào tạo những người trẻ tuổi thất nghiệp từ 17 đến 26 tuổi ở thành phố Camden, New Jersey và Philadelphia (Mỹ) bước vào ngành công nghệ, Dan Rhoton đã tận mắt chứng kiến cách AI đang làm lung lay giá trị của bằng đại học.

“Chúng tôi ngày càng thấy nhiều nhà tuyển dụng tìm đến và nói: Trước đây chúng tôi yêu cầu bằng cử nhân ngành này, nhưng giờ chúng tôi không hiểu vì sao mình cần điều đó nữa”, Dan Rhoton kể.

Thay vào đó, Dan Rhoton nói các nhà tuyển dụng hiện muốn một “đề xuất giá trị”, mà theo ông, bất kỳ người tìm việc nào cũng có thể đạt được bằng cách thể hiện một giải pháp do AI tạo ra cho các vấn đề cụ thể của công ty.

“Đây là thời đại của: Tôi là người sẽ mang lại giá trị kinh doanh, chứ không phải: Tôi có bằng cấp phù hợp”, Dan Rhoton nhấn mạnh.

Sơn Vân