Merops: hệ thống chống drone Mỹ được NATO triển khai

Ba Lan và Romania đã mua và triển khai hệ thống chống drone Merops do Mỹ phát triển, sau các vụ drone Nga xâm phạm không phận. Theo Insider, binh sĩ Mỹ, Ba Lan và Romania vừa hoàn tất huấn luyện hai tuần với Merops. Hệ thống sử dụng drone đánh chặn Surveyor để tiêu diệt mục tiêu bằng cách lao trực tiếp hoặc kích nổ khi áp sát; Ukraine đã ghi nhận hơn 1.900 vụ đánh chặn thành công. Các quan chức quân sự Mỹ xem Merops là giải pháp chi phí thấp nhằm bổ sung lớp phòng thủ nhiều tầng cho sườn phía Đông NATO.

Tổng quan và bối cảnh

Insider cho biết các đợt drone Nga xâm nhập trong tháng 9 đã buộc NATO tìm kiếm phương án phòng không rẻ hơn so với tên lửa không đối không. Ba Lan và Romania quyết định đưa Merops vào biên chế như một phần nỗ lực củng cố “Tuyến răn đe sườn phía Đông”. Chuẩn tướng Lục quân Mỹ Curtis King mô tả Merops là hệ thống “rất sát thương, rất hiệu quả và tiết kiệm về chi phí”.

Lính Mỹ mang theo drone đánh chặn Surveyor trong một cuộc trình diễn ở Ba Lan tuần này - Ảnh: Reuters

Cấu hình hệ thống và nguyên lý tác chiến

Merops được phát triển trong khuôn khổ sáng kiến Project Eagle (Mỹ), gồm trạm điều khiển mặt đất, drone đánh chặn Surveyor và bệ phóng. Hệ thống có thể triển khai cố định hoặc cơ động. Một tổ vận hành tiêu chuẩn bốn người: chỉ huy, phi công và hai kỹ thuật viên.

Surveyor tiếp cận mục tiêu rồi tiêu diệt bằng va chạm hoặc kích nổ đầu đạn nhỏ khi áp sát (trong thực chiến). Trong huấn luyện, Surveyor không mang chất nổ, bung dù để thu hồi, giúp tiết kiệm chi phí đào tạo.

Lính Ba Lan chuẩn bị phóng Surveyor từ thùng xe bán tải - Ảnh: Insider

Thông số kỹ thuật đã xác nhận

Các thông số trên do quan chức quân sự Mỹ và nội dung do Insider ghi nhận tại hiện trường huấn luyện.

Khả năng tác chiến và đối tượng mục tiêu

Theo các quan chức quân sự Mỹ, Merops được thiết kế để đánh chặn cả drone trinh sát và drone tấn công một chiều bay cao như Shahed, đồng thời có khả năng đối phó các biến thể drone dùng động cơ phản lực. Ukraine đã sử dụng Surveyor và ghi nhận hơn 1.900 vụ đánh chặn trong chiến đấu. Trung sĩ Riley Hiner (Lục quân Mỹ), người huấn luyện binh sĩ NATO, cho biết tỷ lệ thành công khoảng 95%, đặc biệt với drone kiểu Shahed.

Surveyor có thể được phóng từ xe bán tải hoặc trạm mặt đất, trở thành vũ khí linh hoạt - Ảnh: Insider

Huấn luyện và tổ chức sử dụng

Phóng viên Insider theo dõi lực lượng Ba Lan, Romania và Mỹ trong khóa huấn luyện Merops kéo dài hai tuần. Chuẩn tướng Curtis King cho biết hệ thống “rất dễ sử dụng”, cho phép binh sĩ nhanh chóng làm chủ. Trong buổi diễn tập, quân nhân Ba Lan phóng Surveyor từ thùng xe bán tải để đánh chặn drone mô phỏng Shahed; sau các lần tiếp cận, Surveyor bung dù hạ cánh an toàn.

Chiến thuật tích hợp và hiệu quả chi phí

Merops bổ sung một lớp phòng thủ chi phí thấp trong cấu trúc nhiều tầng bên cạnh các hệ thống đắt tiền hơn. Các quan chức quân sự Mỹ kỳ vọng hệ thống sẽ giảm nhu cầu sử dụng tiêm kích và tên lửa không đối không có giá “hàng trăm nghìn USD” để đối phó drone tầm thấp/tốc độ chậm tại Đông Âu.

Về đối sánh chi phí, mỗi Surveyor khoảng 15.000 USD, thấp hơn các mục tiêu mà nó hướng tới, như một số mẫu Shahed đời cũ ước tính khoảng 35.000 USD/chiếc. Cách tiếp cận này nhằm cải thiện tỷ lệ chi phí–hiệu quả khi đối đầu các đòn tấn công số lượng lớn bằng drone.

Surveyor có giá 15.000 USD một chiếc - Ảnh: Insider

Hạn chế đã ghi nhận

Merops không phải giải pháp chống drone toàn diện. Theo Trung sĩ Riley Hiner, hệ thống gặp khó khi đối phó các drone FPV bay thấp, kích thước nhỏ như quadcopter – loại phương tiện đang được sử dụng rộng rãi và có chi phí chỉ vài trăm USD/chiếc. Merops được tối ưu cho các mục tiêu cỡ lớn hơn: drone tấn công một chiều và drone trinh sát.

Đánh giá khách quan

Dựa trên dữ liệu hiện có, Merops cho thấy hiệu quả cao với các drone một chiều như Shahed, có khả năng thích ứng môi trường tác chiến điện tử và triển khai linh hoạt. Tỷ lệ thành công, số lần đánh chặn và nhận định về khả năng đối phó drone động cơ phản lực đều do phía quân đội Mỹ và Insider cung cấp. Việc Ba Lan và Romania sớm đưa Merops vào sử dụng phản ánh ưu tiên hiện nay của NATO: bổ sung năng lực phòng không chi phí thấp để đối phó mối đe dọa drone ngày càng lớn ở sườn phía Đông.

CTVX