Miễn học phí cho học sinh phổ thông từ năm học 2025 - 2026: Hiện thực hóa khát vọng xây dựng một xã hội học tập vì Việt Nam hùng cường

Ý nghĩa nhân văn và chiến lược của chính sách

Ngày 28/2/2025, Bộ Chính trị ban hành chủ trương miễn toàn bộ học phí cho học sinh công lập từ mầm non đến hết THPT. Tiếp đó, ngày 26/6/2025, Quốc hội thông qua Nghị quyết về miễn và hỗ trợ học phí, áp dụng cho trẻ mầm non, học sinh phổ thông và người học chương trình giáo dục phổ thông trong các cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân.

Chỉ trong vòng chưa đầy một năm, ý tưởng từ Tổng Bí thư Tô Lâm đã trở thành hiện thực. Đó là một tốc độ chưa từng có đối với một chính sách tác động đến hơn 23 triệu học sinh và hàng chục triệu hộ gia đình. Từ một thông điệp giản dị tại nghị trường đã khơi nguồn cho một quyết sách mang tính lịch sử, biến khát vọng nhân văn thành hiện thực chính sách.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh: “Hiện nay trên thế giới có khoảng 38 quốc gia miễn hoàn toàn học phí bậc mầm non, phần lớn là các nước có thu nhập cao. Việt Nam, dù còn nhiều khó khăn, vẫn quyết tâm thực hiện chính sách này, bởi đây là cách để bảo đảm mọi trẻ em đều được đến trường, đồng thời giảm áp lực tài chính cho phụ huynh”.

Theo Nghị định số 238/2025/NĐ-CP của Chính phủ, chính sách miễn, giảm và hỗ trợ học phí được triển khai toàn diện, bao trùm nhiều nhóm đối tượng: từ học sinh phổ thông, sinh viên dân tộc thiểu số, người khuyết tật, học viên sau đại học ngành y tế đặc thù, cho tới học sinh, sinh viên thuộc diện chính sách xã hội. Đây là một chính sách được thiết kế toàn diện, nhằm bảo đảm không ai bị bỏ lại phía sau.

Bên cạnh miễn học phí, Nghị định còn quy định các hình thức giảm học phí (70% hoặc 50%) cho những nhóm đặc thù như sinh viên nghệ thuật truyền thống, người dân tộc thiểu số ở vùng khó khăn, học sinh có cha mẹ bị tai nạn lao động. Ngoài ra, chính sách hỗ trợ học phí và hỗ trợ chi phí học tập cũng được áp dụng cho học sinh ở cơ sở tư thục, học sinh mồ côi, người khuyết tật, hoặc các em ở vùng đặc biệt khó khăn.

Có thể thấy, Nhà nước không chỉ dừng lại ở việc miễn học phí cho học sinh công lập, mà còn có các cơ chế linh hoạt để hỗ trợ đa dạng nhóm đối tượng. Điều này thể hiện tính nhân văn, toàn diện và công bằng của chính sách giáo dục mới. Giáo sư Phạm Tất Dong, nguyên Phó Ban Tuyên giáo Trung ương khẳng định: “Miễn học phí đến hết bậc THPT là một bước tiến quan trọng, đặc biệt với gia đình nghèo, đông con. Đây không chỉ là hỗ trợ tài chính, mà còn là sự đầu tư cho tương lai quốc gia. Chính sách này thể hiện rõ trách nhiệm của Đảng và Nhà nước trong việc xây dựng một xã hội công bằng, nơi mọi trẻ em đều có cơ hội phát triển”.

Mọi trẻ em đều được hạnh phúc tới trường

Ngay khi chính sách được công bố, hàng triệu gia đình trên cả nước đã bày tỏ sự đồng tình, ủng hộ. Chị Nguyễn Thị Hồng (Ninh Bình) chia sẻ: “Gia đình tôi có ba con, từ tiểu học đến THPT. Mỗi dịp đầu năm học, chi phí đóng góp khiến hai vợ chồng rất áp lực. Nay được miễn học phí, chúng tôi thật sự nhẹ gánh. Tôi hy vọng Nhà nước có thêm chính sách hỗ trợ sách giáo khoa và thiết bị học tập, để phụ huynh đỡ lo hơn”.

Cùng đó, anh Vũ Văn Dũng (Hà Nội) cũng bày tỏ mong muốn Bộ GD&ĐT siết chặt các khoản “phụ phí”: “Nếu miễn học phí nhưng vẫn phải đóng nhiều khoản khác thì ý nghĩa của chính sách sẽ bị giảm. Tôi mong có một bộ sách dùng chung toàn quốc, tái sử dụng được, để giảm chi phí thực sự cho phụ huynh”.

Niềm vui lan tỏa mạnh mẽ ở những vùng khó khăn, nơi mà chuyện đến lớp từng là hành trình nhiều gian nan. Cô Quàng Thị Xuân, Phó Hiệu trưởng Trường PTDTBT Tiểu học Mường Lạn (Sốp Cộp, Sơn La) cho biết: “Chính sách miễn học phí và hỗ trợ chi phí học tập hằng tháng đã giúp học sinh vùng sâu, vùng xa được đến trường đầy đủ. Không còn cảnh các em nghỉ học vì gia đình quá khó khăn”.

Ngày 22/8/2025, Bộ Chính trị tiếp tục ban hành Nghị quyết số 71 về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, trong đó yêu cầu rà soát chương trình giáo dục phổ thông, cung cấp một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc và phấn đấu đến năm 2030 miễn phí sách giáo khoa cho toàn bộ học sinh. Điều này cho thấy, miễn học phí chỉ là điểm khởi đầu cho một lộ trình dài hạn, hướng tới nền giáo dục thực sự công bằng và toàn diện.

Theo ước tính của Chính phủ, mỗi năm có khoảng 23 triệu học sinh từ mầm non đến THPT. Tổng kinh phí để triển khai miễn và hỗ trợ học phí lên tới 30.600 tỷ đồng. Riêng năm học 2025 - 2026, ngân sách dành cho trẻ mầm non 5 tuổi, học sinh tiểu học và trung học cơ sở là 22.500 tỷ đồng.

Đây là con số lớn, đặt ra thách thức cho ngân sách quốc gia. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng, đầu tư cho giáo dục là khoản đầu tư dài hạn sinh lợi bền vững. Khi thế hệ trẻ được học tập công bằng, đất nước sẽ có nguồn nhân lực chất lượng cao, đủ khả năng cạnh tranh trong bối cảnh toàn cầu hóa.

Một số ý kiến khác cho rằng, bên cạnh ngân sách, cần cơ chế giám sát minh bạch để bảo đảm nguồn lực không bị thất thoát, sử dụng đúng mục đích. Đồng thời, đội ngũ giáo viên cần được đào tạo, bồi dưỡng và đãi ngộ tốt hơn để đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình và phương pháp giảng dạy. Khi mọi trẻ em đều được tiếp cận tri thức công bằng, đất nước sẽ có một thế hệ công dân đủ hiểu biết, kỹ năng và bản lĩnh để xây dựng Việt Nam ngày càng phát triển. Đây là khoản đầu tư lâu dài, không chỉ cho giáo dục, mà cho cả tương lai của dân tộc.

Miễn học phí từ mầm non đến hết THPT là một quyết sách chiến lược, thể hiện tầm nhìn xa của Đảng và Nhà nước. Chính sách miễn học phí, đi cùng với các biện pháp hỗ trợ chi phí học tập, xây dựng cơ sở vật chất, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, chính là nền móng để Việt Nam tiến tới một nền giáo dục nhân văn, công bằng và hiện đại. Con số 30.600 tỷ đồng mỗi năm không chỉ là chi phí, mà là sự gieo mầm cho thế hệ mai sau, những công dân ưu tú sẽ góp phần đưa Việt Nam vươn lên mạnh mẽ trong kỷ nguyên hội nhập và phát triển bền vững. Đó cũng chính là sự hiện thực hóa khát vọng xây dựng một xã hội học tập, nơi không ai bị bỏ lại phía sau trên con đường tri thức.

Uyên Na