Miên man tháng Chạp

Giờ này, những chiếc lá mai rụng xuống vắt mình sang xuân chúm nụ căng nõn, ken dày hẹn đón Tết có sắc vàng rực rỡ, tinh khôi. Loài hoa của đất trời, của lòng người với tận cùng dâng hiến thân cành, gốc tán, sắc hương; hội tụ bao phẩm chất cao đẹp: tiết tháo, trung tín, ngoan cường, khí phách. Vì thế, Cao Bá Quát mới hạ mình: “Nhất sinh đê thủ bái mai hoa” (Dịch nghĩa: Một đời chỉ biết cúi đầu trước hoa mai); Mãn Giác thiền sư cũng mô tả trong câu kệ: “Mạc vị xuân tàn hoa lạc tận/Đình tiền tạc dạ nhất chi mai” (Dịch thơ: Đừng tưởng đông tàn hoa rụng hết/Đêm qua sân trước một nhành mai). Giật mình bắt gặp lời hoa cỏ trong lời tiền nhân cớ sao bước chân còn lạc loài đi, tìm, có lúc mải miết ưu tư? Chợt thương dã quỳ hoa tàn, lá nẫu xạc xào nắng gió. Đi qua thời gian vàng rực núi đồi, dã quỳ lụi tàn, nhường chỗ cho bao nhiêu loài hoa cỏ khác rộn rã sắc màu nhờ sương xuân lất phất, nắng xuân dịu dàng, tiết xuân ấm áp, nồm non hiu hiu cánh gió!

Chợt thương cây bàng, có lạnh lắm không khi thân cành trơ trụi, nước da nẫu thếch mỗi đợt gió bấc tràn về, đêm sâu sương muối đọng? Nhựa sống tiềm sinh, hẹn xuân về chồi non bật thức rộn ràng và kiêu hãnh, đời cây vốn thế sao lòng ta lại dấy lên nỗi niềm. Lại chợt ngân lên những ca khúc viết về mùa xuân với ca từ đẹp, tiết tấu du dương đánh thức tâm hồn.

Minh họa: Huyền Trang

Cánh khói nhớ ai mà ngại ngùng lan tỏa, ngập ngừng bay lên? Đốt lá vườn nhà chiều cuối năm, thơm ơi mùi khói! Ký ức ùa về tuổi thơ đồng bãi. Ngõ trước, vườn sau giúp cha chỉnh trang nhà cửa. Gian bếp hẹp sực nức hương bánh mứt, dõi theo từng động tác của mẹ, đếm ngược thời gian mong Tết từng ngày. Muốn làm điều gì đó cho con trẻ “có Tết”, gợi không gian và hương vị ngày xưa. Lại lo, liệu chúng có mặn mòi khi thức món quanh năm đủ đầy; hàng Tết bày bán lại sẵn, bắt mắt, chất lượng và phong phú; niềm vui là phương tiện nghe nhìn chứ phải đâu ngồi quanh nồi bánh chưng bập bùng ánh lửa, nghe tiếng nước sôi đều trong câu chuyện “tổng kết” cuối năm từng thành viên gia đình để rồi rút kinh nghiệm, phát huy, phấn đấu.

Bàn chân lữ khách phương xa chợt muốn quay về chốn cũ, gian nhà mẹ cha, khói hương ông bà trong ba ngày Tết. Không gian quê nhà lất phất mưa xuân, viếng mộ đầu năm gò mả thơm lừng hương khói. Be rượu cầm tay, đến nhà họ tộc thắp hương mừng tuổi ông bà, chúc Tết người thân. Xóm giềng gặp nhau rộn lời chúc tụng, lòng người tất thảy chỉ toàn là niềm vui! Mới phục tài cụ Nguyễn Công Trứ có đôi câu đối tự trào gia cảnh, lại nhằm vào tất cả, cho muôn đời sau: “Chiều ba mươi nợ réo tít mù, co cẳng đạp thằng Bần ra cửa/Sáng mồng một rượu say túy lúy, giơ tay bồng ông Phúc vào nhà”.

Còn nhớ bạn bè một thuở cắp sách đến trường. Giờ tóc hoa râm, nét thời gian hằn sâu đuôi mắt mà vẫn hồn nhiên xưng hô tao-mày, câu chuyện trêu đùa quên lo mặc cảm. Tin yêu, hồn nhiên giữ lại mãi mãi, chẳng lụi tàn dù bàn chân đưa cuộc đời đi muôn ngả, họa hoằn dịp Tết mới gặp lại nhau. Tuổi đời như bất biến-tuổi học trò, ta cảm ơn người có mộng mơ khao khát, thất bại-thành công, hồn nhiên-giận dỗi… cho thương nhớ khôn nguôi một nẻo về!

Rồi đôi khi thèm nghe những âm thanh quen thuộc, tiếng heo ét, dao thớt rộn ràng mâm cỗ ngày cuối năm. Cỗ cúng tất niên nhà mình năm nay to quá, thật vui! Ta của ngày xưa rưng rưng hay ta của ngày nay sống cùng hoài niệm?

Trong đêm có lúc nằm nghe tiếng thở dài của gió, tiếng thạch sùng tặc lưỡi, ngẫm quy luật đời người, ta dần bước chân về đích. Lòng mình đa cảm. Tháng Chạp nói gì mà ta cứ miên man.

NGUYỄN ĐÌNH PHÊ