Miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp: 5 năm hay 10 năm là phù hợp?

Xác định vai trò quan trọng của nông nghiệp, nông thôn đối với nền kinh tế đất nước, nhiều năm qua, Nhà nước đã miễn toàn bộ thuế sử dụng đất nông nghiệp, không thu trên diện tích đất canh tác trong hạn điền. Trong đó, HTX, thành viên HTX là một trong những đối tượng được miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp.

Vì sao là 10 năm?

Chính sách miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp đang tác động tích cực đến các HTX và thúc đẩy tái cơ cấu nông nghiệp. Theo thống kê, chỉ trong giai đoạn 2021-2023 trung bình mỗi năm, số tiền miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp trên cả nước là khoảng 7.500 tỷ đồng.

Nhưng nhìn chung, nông nghiệp Việt Nam vẫn còn manh mún, nhỏ lẻ, chưa hiện đại, chưa thực hiện cơ giới hóa đồng bộ hoàn toàn trên quy mô lớn.

Các dự án nông nghiệp cần thời gian dài để triển khai đi đôi với cần sự ổn định của chính sách từ Nhà nước.

Mức thu nhập của người làm nông nghiệp đang rất thấp, chỉ khoảng 3,6 triệu đồng/tháng, trong khi nông nghiệp là ngành có nhiều rủi ro từ thiên tại dịch bệnh. Một điểm nữa đó là chi phí sản xuất nông nghiệp tăng cao vì phụ thuộc vật tư đầu vào. Do đó, gia hạn thời gian miễn phí thuế sử dụng đất nông nghiệp được coi là công cụ hữu hiệu hỗ trợ nông dân, HTX trong sản xuất nông nghiệp.

Theo ông Trương Thanh Tuyền, Chủ tịch Hội đồng quản trị HTX nông nghiệp Quyết Tiến (Bạc Liêu), việc gia hạn miễn tiền tiền thuế sử dụng đất nông nghiệp tiếp tục giúp HTX giảm gánh nặng tài chính trong hoạt động sản xuất nông nghiệp.

Đặc biệt điều này giúp HTX không phải trả khoản tiền lớn cùng một lúc. Thay vì phải bỏ tiền ra để nộp thuế, HTX dùng số tiền này để đầu tư, phục vụ cho chính hoạt động sản xuất kinh doanh. Khi hoạt động hiệu quả, HTX lại quay lại đóng thuế cho Nhà nước.

Bàn về đề xuất của Bộ Tài chính với 2 phương án miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp là 5 năm (tiếp tục miễn thuế từ 01/01/2026 đến hết ngày 31/12/2030); và miễn thuế trong vòng 10 năm (tiếp tục miễn thuế từ 01/01/2026 đến hết ngày 31/12/2035). Mới đây, góp ý đối với Hồ sơ đề nghị xây dựng dự án Nghị quyết của Quốc hội về miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp , Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cũng đã đồng ý với sự cần thiết của việc tiếp tục chính sách miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp và đề nghị lựa chọn phương án miễn thuế 10 năm nhằm đảm bảo sự ổn định chính sách.

Theo VCCI, hiện nay, nhiều doanh nghiệp đang có xu hướng đầu tư vào sản xuất nông nghiệp quy mô lớn, liên kết chuỗi giá trị trong nước cũng như xuất khẩu, áp dụng công nghệ cao trong nông nghiệp. Những dự án đầu tư này đòi hỏi số vốn lớn, thời gian thu hồi vốn kéo dài nên rất cần sự ổn định về chính sách để các doanh nghiệp yên tâm lên kế hoạch sản xuất kinh doanh.

Đại diện HTX Quyết Tiến cho rằng việc lựa chọn thời gian miễn thuế lên đến 10 năm là phù hợp với quá trình phát triển bền vững, cần nhiều thời gian của mỗi HTX. Và trong 10 năm tới đời sống nông dân, thành viên HTX làm nông nghiệp dù sẽ được cải thiện nhưng chưa thể hết khó khăn so với mặt bằng chung của xã hội và so với những ngành nghề khác.

Tạo động lực sản xuất, kinh doanh

Có thể thấy, một trong những mục tiêu của Việt Nam là đến năm 2030 có tốc độ tăng trưởng GDP nông lâm thủy sản đạt trung bình 3 - 3,2%/năm. Để làm được điều này, phát triển sản xuất bền vững trên quy mô lớn là lẽ hiển nhiên. Muốn vậy, các HTX buộc phải đầu tư vào sản xuất nông nghiệp quy mô lớn, liên kết chuỗi giá trị, ứng dụng công nghệ cao nhằm đáp ứng nhu cầu hàng hóa trong nước và xuất khẩu.

Những dự án đầu tư này đòi hỏi HTX phải có số vốn lớn, thời gian thu hồi vốn kéo dài nên rất cần sự ổn định về chính sách để HTX yên tâm lên kế hoạch sản xuất kinh doanh.

Cụ thể là trong sản xuất hữu cơ, đầu tư ứng dụng công nghệ cao, HTX phải mất ít nhất 3 năm chuyển đổi, đánh giá đất đai. Và phải mất thêm ít nhất 5-7 năm mới thu hồi vốn. Trong khi sản xuất theo các quy trình bền vững đòi hỏi một quá trình dài, thực hiện liên tục các quy định sản xuất.

Chỉ khi HTX làm tốt điều này mới có thể thu hút, làm việc lâu dài với doanh nghiệp, nhà phân phối. Trong khi theo thống kê của ngành nông nghiệp, đến nay, số doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp chỉ chiếm chưa đầy 6% trong tổng số doanh nghiệp hoạt động trên cả nước. Điều này gây áp lực cho việc hiện đại hóa ngành nông nghiệp bằng các chuỗi giá trị hàng hóa. Trong khi doanh nghiệp chính là đầu kéo thúc đẩy HTX, nông dân phát triển nông nghiệp.

Do vậy, việc kéo dài thời gian miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp lên 10 năm được cho là phù hợp với đặc điểm, nhu cầu phát triển bền vững ngành nông nghiệp ở Việt Nam cũng như thực tiễn tại HTX. Khi đó, mỗi năm, số thuế sử dụng đất nông nghiệp được miễn khoảng 7.500 tỷ đồng/năm sẽ tiếp tục là hình thức hỗ trợ ngược lại tới người nông dân, HTX, qua đó giúp người nông dân, thành viên HTX nâng cao cuộc sống, gắn bó với hoạt động sản xuất nông nghiệp.

Bà Nguyễn Thu Liên (Hiệp hội thực phẩm Minh bạch-AFT), cho biết nông nghiệp đã được Nhà nước xác định là trụ đỡ vững chắc của nền kinh tế. Việc lựa chọn phương án miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp trong vòng 10 năm sẽ thể hiện tính ổn định trong cơ chế chính sách của Nhà nước, giúp nông dân, HTX và cả doanh nghiệp yên tâm thực hiện những phương án, kế hoạch đầu tư sản xuất kinh doanh trong dài hạn. Điều này giúp hạn chế tình trạng đất đai bỏ hoang và sản xuất manh mún ở nhiều địa phương.

Huyền Trang