Miệt thị, trêu chọc khiến người khác tự tử có thể bị xử lý hình sự
Bạn đọc hỏi: Ở gần nhà tôi, có một trường hợp đang là học sinh lớp 12 tự tử. Trước khi quyên sinh, em để lại thư tuyệt mệnh nói rằng lý do tự tử là vì bị bạn bè ở trường trêu chọc, miệt thị, nói xấu và bị cô lập ở trường. Em không dám nói với gia đình và nhà trường vì xấu hổ. Hành vi của những người khiến học sinh này tự tử có bị xử lý gì không khi họ cũng chưa thành niên? Vũ Văn Vận (Hà Nội)
Luật sử trả lời: Tại Điều 155 - Bộ luật Hình sự 2015 quy định tội làm nhục người khác như sau:
“1. Người nào xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của người khác, thì bị phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm.
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 2 năm đến 5 năm:
a) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;
b) Làm nạn nhân tự sát.
4. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm”.
Hành vi xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của người khác có thể thể hiện bằng lời nói (như sỉ nhục, thóa mạ chửi bới một cách thô bỉ, tục tĩu…) hoặc thể hiện bằng hành động (hành vi đánh đập, các cử chỉ trêu ghẹo, bêu riếu trước đám đông…) khiến người bị hại cảm thấy xấu hổ, nhục nhã trước những người khác.
Ở đây, hậu quả đáng tiếc đã xảy ra là có người tự tử nên có thể thấy hành vi của những người này đã xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của người bị hại. Do đó, những người này có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo khoản 3 Điều 155 - Bộ luật Hình sự.
Tuy nhiên, việc xác định có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với tội danh này hay không còn phụ thuộc vào độ tuổi của những người thực hiện hành vi này. Theo khoản 1 Điều 12 - Bộ luật Hình sự thì “Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ luật này có quy định khác”, do đó chỉ những người từ đủ 16 tuổi trở lên mới bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo tội danh này.