Minh bạch khoản thu – xây dựng niềm tin giữa nhà trường và phụ huynh

Minh bạch để phụ huynh an tâm

Việc phân định rõ ràng các khoản được phép thu, không được thu và những khoản thu theo thỏa thuận tại các trường học ở Lâm Đồng trong năm học 2025-2026 đã nhận được sự chú ý đặc biệt từ dư luận.

Theo quy định mới, nhà trường chỉ được phép thu một số khoản trực tiếp phục vụ cho hoạt động dạy học và chăm sóc học sinh, chẳng hạn như tiền ăn bán trú, dịch vụ vệ sinh mầm non, bảo hiểm y tế, hoặc các dịch vụ bổ trợ như căn tin, trông giữ xe, hoạt động kỹ năng sống.

Việc giới hạn trong một danh mục cụ thể giúp phụ huynh dễ dàng theo dõi, tránh tình trạng "thu mập mờ" như trước đây.

Đi cùng với đó, nhiều khoản vốn gây tranh cãi đã được loại bỏ: tiền đồng phục, phù hiệu, thẻ học sinh; tiền phô tô tài liệu ôn tập; tiền vệ sinh sân trường ở bậc THCS, THPT; hay các khoản thu hộ cho đoàn thể trong trường.

Đây là bước đi nhằm giảm áp lực cho gia đình, đặc biệt là những hộ có điều kiện kinh tế khó khăn.

Khi quy định gặp thực tế

Tuy vậy, thực tiễn triển khai lại cho thấy nhiều vấn đề cần bàn thêm. Phụ huynh cho rằng khi không được thu tiền phù hiệu, họ phải tự tìm nơi in may, vừa mất thời gian vừa tốn kém hơn so với việc nhà trường đặt tập thể.

Giáo viên lại băn khoăn về kinh phí phô tô tài liệu ôn tập, bởi nhiều năm qua đề cương và tài liệu phát cho học sinh đều dựa vào khoản thu này. Ở một số trường, khi không được thu tiền vệ sinh, nhà trường buộc phải phân công học sinh trực nhật thường xuyên. Không ít phụ huynh tỏ ra không đồng tình, cho rằng "con đi học để học, không phải để dọn vệ sinh".

Những tình huống ấy cho thấy một điều, không phải khoản nào cũng dễ dàng "xóa bỏ" trong một sớm một chiều. Cần có giải pháp linh hoạt, vừa đảm bảo đúng quy định, vừa thuận lợi cho cả giáo viên lẫn phụ huynh.

Thu theo thỏa thuận – chìa khóa của sự đồng hành

Một số khoản như dịch vụ đưa đón học sinh, sổ liên lạc điện tử hay hoạt động trải nghiệm ngoài chương trình được xếp vào nhóm thu theo thỏa thuận.

Điều này đồng nghĩa phụ huynh có quyền lựa chọn, không bị bắt buộc. Đây chính là điểm mới quan trọng: thay vì áp đặt, nhà trường cần trao đổi, lấy ý kiến tập thể và chỉ triển khai khi có sự đồng thuận.

Khi sự đồng thuận được coi trọng, phụ huynh sẽ cảm thấy tiếng nói của mình có giá trị, đồng thời gắn bó và chia sẻ hơn với công việc chung của trường.

Minh bạch trong giáo dục - văn hóa và tôn trọng nhà giáo

Có thể thấy, số tiền từ những khoản nhỏ như phù hiệu, tài liệu ôn tập hay vệ sinh trường lớp không lớn, thường chỉ vài chục đến vài trăm nghìn đồng mỗi năm cho một học sinh. Nhưng vấn đề ở đây không nằm ở con số, mà ở niềm tin. Nếu nhà trường công khai, minh bạch, giải thích rõ ràng và tôn trọng sự lựa chọn của phụ huynh, thì ngay cả những khoản nhỏ cũng không còn gây bức xúc.

Ngược lại, nếu thu không rõ ràng, biến thỏa thuận thành ép buộc, dù chỉ vài chục nghìn đồng cũng đủ làm xói mòn mối quan hệ giữa gia đình và nhà trường.

Minh bạch trong các khoản thu không chỉ là yêu cầu về tài chính, mà còn là yếu tố quan trọng để xây dựng niềm tin và sự đồng hành giữa phụ huynh – giáo viên – nhà trường. Khi niềm tin ấy được củng cố, phụ huynh sẽ yên tâm gửi gắm con em, thầy cô thêm động lực giảng dạy, và học sinh được hưởng một môi trường giáo dục lành mạnh, công bằng.

Đó cũng chính là mục tiêu mà cộng đồng khuyến học hướng đến: không chỉ dừng lại ở việc học chữ, mà còn là học cách cùng nhau xây dựng một nền giáo dục minh bạch, nhân văn và gắn kết.

Phan Huyền