Minh bạch thị trường vốn nợ, thúc đẩy thị trường vốn cổ phần

Nhu cầu vốn trung và dài hạn của nền kinh tế vẫn rất lớn

Nhìn tổng thể thị trường trái phiếu doanh nghiệp trong thời gian qua đã ghi nhận nhiều sự chuyển dịch. Trong đó, tốc độ tăng trưởng của trái phiếu doanh nghiệp phát hành ra công chúng đã cho thấy tín hiệu tích cực khi quy mô phát hành đang chiếm khoảng 13% tổng khối lượng phát hành trái phiếu trong 8 tháng đầu năm 2025.

Trao đổi với Báo Đầu tư Online, ông Lê Hồng Khang - Giám đốc Phân tích FiinRatings cho biết, xu hướng này phản ánh việc thị trường đang ngày càng ủng hộ kênh huy động vốn đại chúng, vốn có khả năng kết nối mạnh mẽ đến đa dạng các nhóm nhà đầu tư.

Động lực cho sự dịch chuyển này đầu tiên đến từ khung pháp lý cho cả kênh phát hành trái phiếu riêng lẻ và đại chúng ngày càng được hoàn thiện theo hướng nâng cao chất lượng và tính bền vững. Đặc biệt, đối với hoạt động phát hành riêng lẻ, các quy định mới như sàng lọc khắt khe hơn đối với nhà đầu tư chuyên nghiệp hay giới hạn tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu đã nâng cao tiêu chuẩn tham gia thị trường đối với cả bên cung và bên cầu.

Đối mặt với những yêu cầu này, các doanh nghiệp, nhất là những tổ chức có uy tín và quy mô lớn, đã chủ động tìm đến kênh phát hành ra công chúng. Dù yêu cầu cao hơn về minh bạch, kênh này lại mang đến sự ổn định, khả năng dự báo và quan trọng nhất là cơ hội tiếp cận nguồn vốn đại chúng rộng lớn hơn. Đây là minh chứng rõ ràng cho sự thích ứng và dịch chuyển tích cực của thị trường.

Bên cạnh sự dịch chuyển chiến lược trước những thay đổi trong khung pháp lý như trên, niềm tin của nhà đầu tư cũng được củng cố và khẩu vị rủi ro đã thay đổi. Sau những biến động của thị trường trái phiếu doanh nghiệp trong các năm trước, nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư cá nhân, đã trở nên thận trọng hơn. Họ ưu tiên các sản phẩm có tính minh bạch, an toàn và pháp lý rõ ràng.

Kênh phát hành ra công chúng đáp ứng những yêu cầu này. Việc phát hành phải có hồ sơ chi tiết (bản cáo bạch), được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cấp phép, và trái phiếu thường được niêm yết trên sàn giao dịch. Các yếu tố này mang lại sự an tâm nhất định cho nhà đầu tư. Điều này càng trở nên hấp dẫn trong bối cảnh mặt bằng lãi suất tiền gửi tiết kiệm đang duy trì ở mức thấp, khiến trái phiếu doanh nghiệp phát hành đại chúng nổi lên như một lựa chọn đầu tư được quan tâm hàng đầu.

Ông Lê Hồng Khang - Giám đốc Phân tích FiinRatings

Các yếu tố này đồng thời được đặt trong bối cảnh nhu cầu vốn trung và dài hạn của nền kinh tế vẫn rất lớn. Ông Khang lưu ý, trong bối cảnh kinh tế phục hồi, nhu cầu vốn của doanh nghiệp để tái cấp vốn, mở rộng sản xuất và đầu tư dự án mới là rất lớn. Các ngân hàng thương mại liên tục phát hành trái phiếu để cải thiện chỉ số an toàn vốn, trong khi các doanh nghiệp lớn cũng cần nguồn vốn dài hạn để triển khai dự án. Kênh phát hành công chúng là công cụ lý tưởng để đáp ứng nhu cầu này. Xu hướng này hoàn toàn phù hợp với chiến lược huy động vốn hiện nay của các tổ chức lớn: đa dạng hóa kênh huy động, mở rộng tệp nhà đầu tư thông qua minh bạch hóa thông tin, và chủ động kết nối thị trường để tối ưu hóa chi phí vốn.

Một số con số được lãnh đạo FiinGroup đưa ra tại một tọa đàm về thị trường vốn nợ Việt Nam năm 2025 tổ chức cuối tháng 8/2025 cũng đã cho thấy nhu cầu vốn rất lớn của các doanh nghiệp Việt với hoạt động huy động vốn được triển khai trên cả thị trường chứng khoán và thị trường vốn nợ (trái phiếu).

Theo đó, các doanh nghiệp niêm yết có kế hoạch huy động lên tới 198,7 nghìn tỷ đồng trong năm 2025 và thực tế đã huy động 56,2 nghìn tỷ đồng trong giai đoạn 7 tháng đầu năm 2025. Vậy con số huy động qua vốn cổ phần trên thị trường chứng khoán sẽ còn lại 142,6 nghìn tỷ đồng (tức khoảng 5,4 tỷ USD) dự kiến cho 5 tháng còn lại của năm.

Trong đó, ngân hàng thương mại đang là nhóm ngành có kế hoạch huy động vốn lớn nhất với tổng giá trị 62 nghìn tỷ đồng (tức 2,3 tỷ USD) cho giai đoạn tới đây. Trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp, nhu cầu huy động cũng rất lớn bởi thực tế các ngân hàng thương mại đã huy động khoảng 200 nghìn tỷ đồng trong 7 tháng 2025 và dự kiến sẽ huy động 112 nghìn tỷ (tức 4,2 tỷ USD) cho các tháng còn lại của năm.

Định hình lại cấu trúc thị trường trái phiếu hai cấp độ

Liên quan đến phương thức phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra công chúng, mới đây, Nghị định 245/2025/NĐ-CP ban hành ngày 11/9/2025 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 155/2020/NĐ-CP đã bổ sung thêm một số điều kiện phát hành trái phiếu ra công chúng.

Đánh giá về những điểm mới tại Nghị định này, ông Lê Hồng Khang cho biết đây là một bước đi quan trọng, mang tính định hình lại cấu trúc thị trường, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, minh bạch và an toàn hơn. Tác động của Nghị định này sẽ diễn ra trên hai phương diện: trực tiếp lên kênh phát hành công chúng và lan tỏa ra toàn bộ thị trường.

Về tác động trực tiếp, các quy định mới góp phần nâng cao chất lượng và tạo ra "bộ lọc" hiệu quả cho kênh phát hành công chúng về dài hạn.

Yêu cầu bắt buộc về xếp hạng tín nhiệm và các giới hạn về đòn bẩy tài chính sẽ hoạt động như một "bộ lọc tự nhiên" có khả năng phân loại hiệu quả. Điều này không chỉ giúp những doanh nghiệp có sức khỏe tài chính tốt, quản trị minh bạch và mô hình kinh doanh bền vững tiếp cận nguồn vốn đại chúng mà còn giúp nhà đầu tư nhận diện, đánh giá cơ hội đầu tư dựa trên khẩu vị rủi ro cũng như gián tiếp thúc đẩy doanh nghiệp cải thiện hồ sơ tín nhiệm của mình.

Việc này sẽ giúp nâng cao chất lượng tín dụng của "hàng hóa" trên thị trường và bảo vệ nhà đầu tư một cách hiệu quả, giảm thiểu sự bất cân xứng về mặt thông tin và năng lực tổ chức đối với nhà đầu tư, củng cố vững chắc niềm tin và thu hút dòng vốn ổn định hơn.

Tăng cường thêm các điều kiện phát hành cũng tạo ra tác động lan tỏa, định hình một cấu trúc thị trường hai cấp độ rõ nét hơn, Giám đốc Phân tích FiinRatings khẳng định. Nếu các quy định trước đây (như Nghị định 65) tập trung siết chặt đối tượng mua trái phiếu riêng lẻ, thì Nghị định 245 lại siết chặt điều kiện của tổ chức được phát hành trái phiếu ra công chúng. Đây là hai mặt của cùng một chiến lược quản lý vĩ mô, chủ động phân luồng thị trường và định hướng các loại rủi ro khác nhau đến các nhóm nhà đầu tư phù hợp.

Quan trọng hơn, tác động của Nghị định 245 không chỉ dừng lại ở thị trường trái phiếu. Việc chuẩn hóa kênh phát hành công chúng sẽ tạo ra một tham chiếu chuẩn mực về đánh giá rủi ro, thúc đẩy việc phân bổ vốn dựa trên mức độ rủi ro (risk-based capital allocation). Điều này sẽ gián tiếp phát triển cơ sở nhà đầu tư tổ chức, đặc biệt là ngành quản lý quỹ. Khi chất lượng "hàng hóa" được chuẩn hóa và nâng cao, các công ty quản lý quỹ sẽ có nền tảng để xây dựng những sản phẩm đầu tư chuyên nghiệp, đóng vai trò là cầu nối hiệu quả giữa nhà đầu tư cá nhân và các tổ chức phát hành.

Hơn nữa, thị trường vốn có tính liên thông. Một thị trường vốn nợ (trái phiếu) minh bạch sẽ tạo nền tảng vững chắc cho thị trường vốn cổ phần (cổ phiếu). Các quy định này, kết hợp với việc rút ngắn quá trình niêm yết cổ phiếu, sẽ tạo ra một chu trình huy động vốn linh hoạt, thúc đẩy doanh nghiệp phát triển.

Tựu trung lại, Nghị định 245 là một bước cải cách toàn diện, không chỉ siết chặt chất lượng "hàng hóa" trên thị trường trái phiếu và cổ phiếu mà còn tập trung vào việc thu hút dòng vốn ngoại và đơn giản hóa thủ tục, hướng tới mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam - ông Lê Hồng Khang khẳng định.

Diễn đàn VWAS 2025: “Kỷ nguyên mới, Sức bật mới”

Diễn đàn Cấp cao Cố vấn tài chính Việt Nam 2025 (VWAS 2025) lần thứ ba, do Báo Tài chính - Đầu tư tổ chức vào thứ Năm, ngày 25/9/2025 tại Khách sạn Pullman (Hà Nội) sẽ quy tụ các chuyên gia đầu ngành trong nước và quốc tế, tập trung thảo luận chuyên sâu về tác động của thể chế mới, động lực mới tới nền kinh tế và thị trường tài chính. Diễn đàn cũng sẽ phân tích chi tiết các điểm tăng trưởng đột phá của các lớp tài sản đầu tư truyền thống cũng như cơ hội với lớp tài sản mã hóa.

Diễn đàn bao gồm các hoạt động:

Hội thảo chính với tham luận "Bệ phóng thể chế - Sức bật thị trường" và 2 phiên thảo luận chủ đề “Thị trường cổ phiếu trước vận hội mới”; “Điểm đột phá thị trường bất động sản và tài sản mã hóa”.

Vinh danh sản phẩm/dịch vụ tài chính tiêu biểu năm 2025 trong các ngành ngân hàng, bảo hiểm, bất động sản, quản lý quỹ, chứng khoán và công nghệ tài chính.

Thông tin chi tiết: wwa.vir.com.vn

Nguyên Minh