Mô hình nuôi cá tầm mở hướng giảm nghèo ở vùng cao Thần Sa (Thái Nguyên)

Mô hình nuôi cá tầm mở hướng giảm nghèo ở vùng cao Thần Sa (Ảnh: Vân Khánh)

Phát huy lợi thế tự nhiên, hình thành mô hình sinh kế mới

Xã Thần Sa là địa bàn vùng núi cao, có khí hậu mát mẻ quanh năm, nguồn nước sạch, mát chảy từ rừng nguyên sinh tạo điều kiện thuận lợi để phát triển các loài cá nước lạnh, đặc biệt là cá tầm. Tận dụng lợi thế đó, từ năm 2023, chính quyền địa phương đã triển khai mô hình nuôi cá tầm thương phẩm cho 6 hộ đồng bào dân tộc thiểu số thuộc diện nghèo và cận nghèo.

Mô hình được thực hiện với nguồn vốn hơn 1,7 tỷ đồng, trong đó Nhà nước hỗ trợ 1,3 tỷ đồng, người dân đối ứng khoảng 400 triệu đồng để làm bể nuôi. Các hộ dân được hỗ trợ cá giống, thức ăn, thuốc thú y và một số trang thiết bị cần thiết phục vụ nuôi cá nước lạnh. Cùng với đó, người dân được tham gia các lớp tập huấn kỹ thuật, hướng dẫn quy trình chăm sóc, phòng chống dịch bệnh và quản lý chi phí sản xuất, từng bước tiếp cận phương thức sản xuất bài bản.

Theo lãnh đạo xã Thần Sa, cá tầm là loài có giá trị kinh tế cao, thị trường tiêu thụ tương đối ổn định, song đòi hỏi điều kiện nuôi nghiêm ngặt và sự tuân thủ chặt chẽ về kỹ thuật. Việc triển khai mô hình không chỉ nhằm tạo sinh kế mới cho người dân mà còn góp phần thay đổi tư duy sản xuất, giảm dần sự phụ thuộc vào cây trồng truyền thống như ngô, lúa vốn cho hiệu quả kinh tế thấp.

Gia đình ông Lê Văn Lá - một hộ nghèo lâu năm nay đã có nguồn thu ổn định sau hơn hai năm nuôi cá nước lạnh. Ông chia sẻ: “Nhờ mô hình hỗ trợ đúng lúc, cá lớn nhanh, giá cao nên thu nhập cao hơn trồng ngô, trồng lúa rất nhiều.”

Tương tự, hộ ông Dương Văn Vững cũng cho biết điều kiện tự nhiên tại Thần Sa rất phù hợp cho cá tầm phát triển nhờ nền nhiệt độ 18-25°C và nguồn nước sạch từ rừng nguyên sinh. Người dân tuân thủ nghiêm ngặt chế độ dinh dưỡng, vệ sinh môi trường và quy trình chăm sóc nên đàn cá sinh trưởng tốt, ít dịch bệnh. Một số hộ đã bắt đầu có sản phẩm thương phẩm bán ra thị trường, mang lại thu nhập cao gấp nhiều lần so với trồng lúa, trồng ngô, góp phần cải thiện đáng kể đời sống.

Không chỉ dừng lại ở lợi ích kinh tế trước mắt, mô hình còn giúp bà con thay đổi tư duy sản xuất, biết quản lý chi phí, lập kế hoạch và tuân thủ quy trình kỹ thuật. Hệ thống tổ sản xuất cộng đồng được thành lập, cán bộ kỹ thuật theo sát từng khâu từ làm bể, chọn giống đến chăm sóc và bảo vệ môi trường nuôi.

Ông Trần Văn Tý, Tổ trưởng Tổ sản xuất cộng đồng, đánh giá: “Đây không chỉ là dự án kinh tế mà còn là cơ hội để người dân làm chủ sinh kế của chính mình. Các hộ đều là hộ nghèo, nhưng giờ đã dần tự tin hơn vào khả năng phát triển kinh tế. Mô hình đã mang lại lợi nhuận hàng trăm triệu đồng trong 2 năm qua và mở ra hướng sản xuất mới.”

Ảnh hưởng của bão số 11 đến các mô hình thủy sản

Mặc dù bước đầu cho thấy hiệu quả về mặt kỹ thuật và tiềm năng phát triển, song cơn bão số 11 vừa qua đã gây ảnh hưởng trực tiếp đến các mô hình nuôi trồng thủy sản trên địa bàn xã Thần Sa. Một số bể nuôi bị hư hỏng, môi trường nước thay đổi đột ngột khiến quá trình nuôi cá gặp khó khăn, thiệt hại nặng nề.

Không chỉ riêng mô hình nuôi cá tầm, nhiều mô hình thủy sản khác trên địa bàn cũng chịu tác động của bão lũ, cho thấy rủi ro lớn đối với sản xuất nông nghiệp trong bối cảnh thời tiết diễn biến ngày càng phức tạp. Thực tế này đòi hỏi các mô hình kinh tế phải gắn với giải pháp phòng, chống thiên tai và cơ chế hỗ trợ kịp thời sau rủi ro.

Ông Nguyễn Minh Tuấn, phó Chủ tịch UBND xã Thần Sa cho biết: “Mô hình nuôi cá tầm là mô hình hiệu quả và phù hợp với điều kiện tự nhiên của Thần Sa, đây là hướng đi đúng phù hợp với địa phương" ( Ảnh: Vân Khánh)

Trước những thiệt hại do bão số 11 gây ra, chính quyền địa phương đã chủ động rà soát tình hình, đánh giá mức độ ảnh hưởng và xây dựng phương án hỗ trợ người dân khôi phục sản xuất. Lãnh đạo xã Thần Sa cho biết: “Mô hình nuôi cá tầm là mô hình hiệu quả và phù hợp với điều kiện tự nhiên của Thần Sa, tuy nhiên bị ảnh hưởng bất ngờ bởi thiên tai. Việc hỗ trợ kịp thời sau bão lũ có ý nghĩa quan trọng, giúp người dân yên tâm khắc phục khó khăn và tiếp tục duy trì sản xuất.”

Có thể thấy sự quan tâm, đồng hành của Nhà nước và chính quyền địa phương trong hỗ trợ khôi phục sản xuất không chỉ giúp người dân vượt qua khó khăn trước mắt, mà còn tạo nền tảng để các mô hình kinh tế tiếp tục được duy trì và phát triển theo hướng bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu, góp phần thực hiện hiệu quả mục tiêu giảm nghèo bền vững ở vùng cao của tỉnh Thái Nguyên.

Minh Huế