Mô hình TOD phù hợp với định hướng của thành phố

Ông Nguyễn Anh Tuấn. Ảnh: Hồng Phúc.

PV: Tầm nhìn triển khai mô hình TOD của TP Hồ Chí Minh có những điểm nào nổi bật, thưa ông?

TS Nguyễn Anh Tuấn: Thứ nhất, như chúng ta thấy là hiện nay thành phố đang triển khai theo Quyết định 1711/QĐ-TTG ngày 31/12/2024 phê duyệt quy hoạch TP Hồ Chí Minh thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến 2030. Đây là pháp lý quan trọng để thành phố sắp xếp và tổ chức không gian thành phố theo hướng tạo dư địa phát triển và động lực tăng trưởng mới, bao gồm khu vực đô thị trung tâm (nội thành), TP Thủ Đức; đồng thời hình thành, phát triển hệ thống đô thị vệ tinh cửa ngõ, gắn với các hành lang kinh tế, các trục không gian chủ đạo. Bối cảnh này phù hợp với đẩy nhanh triển khai mô hình TOD gắn với chỉnh trang đô thị. Kế đó, thành phố cũng cho phép cơ chế nâng cao hệ số sử dụng đất và hiệu quả sử dụng đất đô thị, phát huy giá trị của hệ thống giao thông công cộng theo mô hình TOD. Có thể nói, việc điều chỉnh tổ chức không gian đô thị thành phố theo phương án cơ cấu đô thị đa tâm được lựa chọn; Tổ chức các khu vực trung tâm đô thị đa chức năng, gắn với hệ thống giao thông công cộng,... đều là các định hướng có thể phát huy giá trị của giao thông đô thị (mô hình TOD).

Được biết, chính quyền thành phố đã nỗ lực vận dụng Nghị quyết 98 về cơ chế, chính sách đặc thù cho thành phố để thu hút nhà đầu tư triển khai mô hình TOD. Vậy tiến độ của quá trình này như thế nào?

- TP Hồ Chí Minh đang rất quyết liệt trong vận dụng Nghị quyết 98 để phát triển các dự án theo mô hình TOD. Hiện, UBND Thành phố đã ban hành quyết định (số 4836/QĐ-UBND ngày 30/10/2024) về triển khai Kế hoạch thực hiện các khu vực TOD dọc tuyến Metro số 1, Metro số 2, tuyến Vành đai 3 theo Nghị quyết 98/2023/QH15. UBND Thành phố cũng chỉ đạo Chỉ đạo Sở Tài nguyên Môi trường tiến hành rà soát chuẩn bị quỹ đất; Chỉ đạo Sở Quy hoạch Kiến trúc tích hợp các nội dung sử dụng đất và quy hoạch hệ thống các tuyến đường sắt đô thị và giao thông công cộng có sức chở lớn; đề xuất các chức năng quanh khu vực nhà ga;...

Ngoài ra, TP Hồ Chí Minh tiếp tục đề xuất Trung ương về cơ chế, chính sách đặc thù riêng cho mô hình TOD. Điển hình như xây dựng đề án phát triển đường sắt đô thị theo kết luận 49/KL-TW ban hành quyết định về “Kế hoạch thực hiện các khu vực TOD dọc tuyến Metro số 1, Metro số 2, tuyến Vành đai 3 theo Nghị quyết 98/2023/QH15”. Hiện nay, Tổ Công tác TP Hồ Chí Minh cũng đang tham mưu, trình Bộ GTVT “Đề xuất của TP Hồ Chí Minh về cơ chế chính sách, dự thảo Đề nghị xây dựng Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị tại TP Hồ Chí Minh”.

Thưa ông, hiện nay TP Hồ Chí Minh đã có những phương án cụ thể gì để thu hút đầu tư hạ tầng đô thị theo mô hình TOD hay chưa?

- TP Hồ Chí Minh đang nghiên cứu 3 mô hình TOD theo các định hướng quy hoạch. Cụ thể, mô hình TOD tại vùng lõi nhà ga (trong phạm vi bán kính từ 400-500m). Phương án này sẽ phát triển đô thị mật độ cao tối ưu; đất sử dụng hỗn hợp, đa chức năng, thương mại dịch vụ kết hợp ở; đi bộ là hình thức đi lại chủ yếu ở khu vực TOD; giao thông đối ngoại chủ yếu bằng đường sắt đô thị. Mô hình thứ 2 là phát triển TOD tại vừng chuyển tiếp nhà ga (ngoài phạm vi bán kính 400-500 và thuộc bán kính 800-1000m). Tại đây sẽ phát triển mật độ đô thị cao; sử dụng đất hỗn hợp với nhà ở và công trình dịch vụ xã hội; giao thông nội khu chủ yếu đi bộ và xe đạp; kết nối giao thông với nhà ga bằng xe buýt hoặc xe cá nhân nhẹ.

Thứ ba, là mô hình đô thị tập trung tại vùng phụ cận các nút giao thông của đường Vành đai 3. Đây là mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng - TOD. Tại đây hình thành đô thị tại vùng phụ cận các nút giao thông đối với các khu vực có kết nối giao thông thuận lợi với đường Vành đai 3 hoặc tuyến nhánh rẽ (ra hoặc vào) của đường Vành đai 3; hình thành các khu dân cư tập trung, khu chức năng đô thị, các khu công nghiệp, logistics;...

Hành lang pháp lý cũng như các cơ sở chính sách, thuận lợi mà TP Hồ Chí Minh đã và đang sẵn sàng để phát triển mô hình TOD là gì?

- UBND TP Hồ Chí Minh được vay thông qua phát hành trái phiếu chính quyền địa phương, vay từ các tổ chức tài chính trong nước, các tổ chức khác trong nước và từ nguồn vay nước ngoài của Chính phủ vay về cho thành phố vay lại và các hình thức huy động vốn hợp pháp khác với tổng mức dư nợ vay không vượt quá 120% số thu ngân sách Thành phố được hưởng theo phân cấp, trường hợp vượt quá 120% thì Quốc hội xem xét, điều chỉnh tăng mức dư nợ vay phù hợp theo nhu cầu thực tế của thành phố.

Hằng năm, trong quá trình chấp hành ngân sách, HĐND TP Hồ Chí Minh được chủ động quyết định cụ thể nguồn vay trong nước và nguồn vay lại vốn vay nước ngoài của Chính phủ bảo đảm trong tổng mức dư nợ vay và bội chi ngân sách Thành phố đã được Quốc hội quyết định, Thủ tướng Chính phủ giao. Với cơ chế mở, Ủy ban được tổ chức thẩm định và phê duyệt báo cáo thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường; cấp giấy phép môi trường trước khi dự án đường sắt đô thị, dự án đường sắt đô thị theo mô hình TOD vận hành thử nghiệm, đăng ký môi trường

Theo Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh, hiện quỹ đất tiềm năng phát triển mô hình TOD ở TP Hồ Chí Minh lên đến khoảng 60.000ha. Dự kiến đến năm 2035, TP Hồ Chí Minh xây dựng khoảng 355km đường sắt đô thị. Dự thảo đồ án điều chỉnh quy hoạch chung đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060, TP Hồ Chí Minh sẽ quy hoạch nhiều vị trí phát triển TOD.

Trân trọng cảm ơn ông!

THÀNH LUÂN (thực hiện)