Mơ Hra-Đáp: Điểm du lịch cộng đồng hấp dẫn

Làng Mơ Hra-Đáp còn giữ được nhiều giá trị văn hóa đặc trưng của người Bahnar ở vùng Đông Trường Sơn. Dân làng còn giữ được nhà rông-không gian sinh hoạt cộng đồng, tổ chức nhiều lễ hội, nghi thức tín ngưỡng truyền thống cùng với đó là nghệ thuật cồng chiêng, xoang; còn nhiều người thực hành nghề thủ công như đan lát, dệt thổ cẩm…

Du lịch cộng đồng dựa vào giá trị văn hóa đặc trưng

Năm 2019, dự án “Di sản kết nối” do Hội đồng Anh tài trợ đã mang đến bước ngoặt cho làng Mơ Hra-Đáp. Với tổng vốn đầu tư hơn 1,3 tỷ đồng, người dân nơi đây được hướng dẫn cách làm du lịch dựa trên chính những giá trị văn hóa của mình.

Họ thành lập các nhóm dịch vụ về ẩm thực, đan lát, dệt thổ cẩm, văn nghệ và đón khách. Những “tour thử nghiệm” đầu tiên không chỉ giúp người dân học cách phục vụ mà còn tiếp nhận góp ý của doang nghiệp để hoàn thiện sản phẩm du lịch cộng đồng (DLCĐ).

Bên trong nhà rông làng Mơ Hra-Đáp lưu giữ rất nhiều hiện vật dân tộc học. Ảnh: Quốc Nguyễn

Đến năm 2024, làng tiếp tục được đầu tư 14,5 tỷ đồng để trở thành sản phẩm OCOP về DLCĐ đầu tiên của Gia Lai. Nhiều hạng mục được xây dựng mới như nhà rông, không gian sinh hoạt cộng đồng và phục dựng các lễ hội truyền thống. Từng bước, Mơ Hra-Đáp được đánh thức, trở thành “nàng thơ” giữa cung đường du lịch phía Đông Trường Sơn.

Chị Trần Thị Bích Ngọc-Công chức Văn phòng HĐND và UBND xã Tơ Tung, người đồng hành với các dự án DLCĐ của làng từ ngày đầu đến nay-cho biết: Tháng 11-2024, gần 40 người dân trong làng đã được đi học tập mô hình DLCĐ tại làng Vi Rơ Ngheo (tỉnh Quảng Ngãi).

“Sau khóa học, các nhóm dịch vụ của làng hoạt động khá bài bản. Ngoài đội cồng chiêng, ẩm thực, đan lát, dệt vải, làng còn có các già làng am hiểu văn hóa, biết kể chuyện để du khách hiểu hơn về đời sống người Bahnar”-chị Ngọc chia sẻ.

Già làng Hmưnh (ngoài cùng bên phải) luôn mang đến cho du khách những câu chuyện sâu sắc về tín ngưỡng và phong tục Bahnar. Ảnh: Minh Châu

Hiện Mơ Hra-Đáp mới chỉ có một hộ làm homestay và đang vận động thêm các gia đình khác tham gia để đáp ứng nhu cầu lưu trú của khách phương xa.

Nhà rông của làng được ví như “bảo tàng dân tộc học thu nhỏ”, trưng bày hàng trăm hiện vật, từ nông cụ, nhạc cụ truyền thống, cồng chiêng cho đến các sản phẩm thủ công truyền thống… Tất cả kể câu chuyện văn hóa qua từng thế hệ.

Làng hiện có 5 đội cồng chiêng, gồm 3 đội người lớn, 1 đội phụ nữ và 1 đội thiếu nhi, luôn sẵn sàng biểu diễn khi có khách. Sự hình thành các đội chiêng này đều có công lao của Nghệ nhân ưu tú Hmưnh.

Trải qua 75 mùa rẫy, ông Hmưnh được xem là “linh hồn” của làng, là người kể chuyện làng, mang đến cho du khách những câu chuyện dí dỏm, sâu sắc về tín ngưỡng và phong tục Bahnar.

Du khách chụp hình với các nghệ nhân Bahnar tại làng. Ảnh: Quốc Nguyễn

Tham gia từ những ngày đầu làng vận hành mô hình DLCĐ, già làng Hmưnh đúc kết: “Mình dạy trẻ con, phụ nữ đánh chiêng, thực hành các nghi lễ như lễ cúng giọt nước, cúng nhà rông mới, đóng cửa kho lúa… để văn hóa không bị mất đi. Từ di sản đó, mới làm du lịch, mới làm cho khách thích đến làng”.

Thế hệ trẻ trong làng tiếp nối tinh thần ấy, trở thành hạt nhân trong việc làm du lịch: hướng dẫn du khách trải nghiệm, biểu diễn văn nghệ, giới thiệu ẩm thực truyền thống.

Trải nghiệm đậm sắc cao nguyên

Làng DLCĐ Mơ Hra-Đáp gây ấn tượng với các nhiếp ảnh gia. Ảnh: Minh Châu

Đến Mơ Hra-Đáp, du khách được đắm chìm vào miền đất huyền ảo với không gian văn hóa sống động-hòa mình vào nhịp xoang, vào tiếng cồng chiêng vang vọng trong đêm, cùng đan gùi, dệt thổ cẩm hay thưởng thức bữa cơm Bahnar truyền thống ngay tại nhà rông với cá suối nướng, ốc đá hấp, rau dớn… chế biến giản dị mà đậm vị núi rừng.

Cảnh quan của làng rất mộc mạc, nguyên sơ, bao quanh là đồng mía, những dòng suối trong veo, những ngọn núi, xa hơn là những cánh rừng, tạo nên sự quyến rũ riêng với du khách tìm về với những trải nghiệm chân thật.

Phóng viên ảnh-travel blogger nổi tiếng Ngô Trần Hải An (bìa phải) trải nghiệm tại làng DLCĐ Mơ Hra-Đáp. Ảnh: Quốc Nguyễn

Mới đây, phóng viên ảnh-travel blogger nổi tiếng Ngô Trần Hải An (quê Lâm Đồng) cùng nghệ sĩ nhiếp ảnh Nguyễn Linh Vinh Quốc (Gia Lai) đã ghé thăm và ghi lại hình ảnh đời sống nơi đây.

Nghệ sĩ Vinh Quốc chia sẻ: “Ấn tượng nhất với tôi là ngôi làng rất ngăn nắp và sự đoàn kết, thân thiện của người dân. Những người già đúng nghĩa là “hiền minh” của làng, hiểu biết sâu về văn hóa và rất đa tài, chơi được nhiều nhạc cụ truyền thống như đàn goong, ting ning, kní…

Trong khi đó, lớp trẻ năng động, linh hoạt trong dịch vụ. Nghề thủ công như dệt thổ cẩm, đan lát được gìn giữ gần như nguyên bản, tinh xảo và đậm tính thẩm mỹ. Để trải nghiệm những giá trị nguyên bản của văn hóa, lối sống, tính cách Bahnar, đây là điểm đến rất tiềm năng”.

Tái hiện đời sống sinh hoạt phục vụ khách đến làng. Ảnh: Quốc Nguyễn

Anh Quốc cũng cho rằng, thu hút được những người truyền cảm hứng mạnh mẽ về du lịch như Ngô Trần Hải An về đây sẽ giúp quảng bá hình ảnh ngôi làng Bahnar giữa núi rừng Trường Sơn-Tây Nguyên này đến với “cộng đồng xê dịch” cả nước.

“Mơ Hra-Đáp nên đẩy mạnh quảng bá, nhất là những hình ảnh đẹp về cảnh quan thiên nhiên, giá trị văn hóa đặc sắc trên các nền tảng mạng xã hội, chắc chắn sẽ tạo hiệu ứng thu hút du khách mạnh mẽ hơn”-anh nói.

MINH CHÂU