Mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc
Từ 1/7, Luật BHXH 2024 có hiệu lực, theo đó, sẽ mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc với những người làm việc theo hợp đồng không mang tên hợp đồng lao động nhưng có nội dung thể hiện về việc làm có trả công, tiền lương và sự quản lý, điều hành, giám sát của một bên.
Theo Luật BHXH năm 2014 (còn hiệu lực đến ngày 30/6/2025) đối tượng tham gia BHXH bắt buộc chủ yếu là những người làm việc theo hợp đồng lao động xác định thời hạn hoặc không xác định thời hạn.
Tuy nhiên, hiện nay thực tiễn phát sinh nhiều trường hợp người lao động làm việc dưới các hình thức thỏa thuận khác, dẫn đến việc họ không được tham gia BHXH bắt buộc và mất đi các quyền lợi an sinh cần thiết.
Để khắc phục tồn tại này và thể chế hóa quan điểm cải cách an sinh xã hội hướng tới BHXH toàn dân, Luật BHXH năm 2024 đã bổ sung quy định mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc.
Trong đó, liên quan đến yếu tố hợp đồng lao động tại Điểm a Khoản 1 Điều 2 Luật BHXH năm 2024 quy định đối tượng tham gia BHXH bắt buộc là: "Người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn có thời hạn từ đủ 01 tháng trở lên, kể cả trường hợp người lao động và người sử dụng lao động thỏa thuận bằng tên gọi khác nhưng có nội dung thể hiện về việc làm có trả công, tiền lương và sự quản lý, điều hành, giám sát của một bên".
Quy định mới này phản ánh sự thay đổi trong cách nhìn nhận về quan hệ lao động, đảm bảo: bản chất công việc, tiền lương và sự quản lý, giám sát là các yếu tố quyết định việc tham gia BHXH bắt buộc, thay vì chỉ dựa vào tên gọi hình thức của hợp đồng. Điều này giúp bảo vệ quyền lợi cho rất nhiều người lao động đang làm việc dưới các hình thức không chính thức hoặc hợp đồng có tên gọi khác (như: Hợp đồng dịch vụ, hợp đồng cộng tác viên… nhưng có yếu tố phụ thuộc).
Ngoài ra, Luật BHXH năm 2024 còn mở rộng thêm các nhóm đối tượng khác tham gia BHXH bắt buộc từ ngày 1/7, bao gồm: Chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh; Người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, người đại diện phần vốn nhà nước, người đại diện phần vốn của doanh nghiệp; Thành viên Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc, Giám đốc, thành viên Ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên và các chức danh quản lý khác được bầu của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã không hưởng tiền lương...
Với việc được bổ sung tham gia BHXH bắt buộc, người lao động sẽ được thụ hưởng đầy đủ các chế độ BHXH bao gồm: Ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hưu trí và tử tuất.
