'Mổ xẻ' nhiều bất cập trong quản lý, vận hành đường cao tốc

Cao tốc 2 làn xe, không làn dừng khẩn cấp tiềm ẩn tai nạn giao thông

Số liệu thống kê cho thấy, đến hết tháng 7/2025, cả nước đã có gần 2.300 km đường cao tốc, trong đó, cao tốc Bắc-Nam phía Đông đã đưa vào khai thác, sử dụng hơn 1.200km, còn lại là các tuyến cao tốc nhánh, cao tốc nối liền trung tâm hành chính lớn giữa các vùng miền, liên vùng kinh tế.

Theo mục tiêu đưa ra, đến hết năm 2025, sẽ hoàn thành và đưa vào sử dụng khoảng 870km nữa để đạt mục tiêu cả nước có 3.000km vào cuối năm nay.

Dù vậy, trong công tác quản lý, vận hành đến nay vẫn còn nhiều bất cập, thậm chí một số tiêu chuẩn, quy chuẩn còn chưa ban hành.

Tại Hội thảo trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm trong quản lý khai thác đường cao tốc do Tổng công ty Đầu tư và phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) tổ chức diễn ra vào sáng nay 14/10, ông Lê Kim Thành, Phó Chủ tịch chuyên trách Ủy ban ATGT quốc gia chỉ ra bốn thách thức lớn đối với việc quản lý, vận hành cao tốc.

Trước hết, trong số gần 2.300 km đường cao tốc đang khai thác thì còn nhiều đoạn chỉ có hai làn xe, không có dải phân cách cứng; không có làn dừng khẩn cấp mà sử dụng dải dừng xe khẩn cấp; ánh sáng ban đêm, tầm nhìn còn hạn chế khi phương tiện lưu thông trên cao tốc gặp sự cố, đặc biệt vào ban đêm cùng với cảnh báo từ xa theo quy định không được thực hiện đầy đủ rất dễ xảy ra TNGT.

Nhiều tuyến cao tốc quy mô đầu tư hạn chế, 2 làn xe không làn dừng khẩn cấp tiềm ẩn nguy cơ mất ATGT

Thêm vào đó, sự thiếu nhất quán, thiếu thực tế trong áp dụng tiêu chuẩn kỹ thuật về tốc độ, vị trí biển báo, tách nhập làn xe… đã gây ra sự bối rối, lúng túng cho lái xe di chuyển, nhất là những lái xe mới hoặc ít lưu thông trên cao tốc.

Cùng đó, một số tuyến cao tốc còn thiếu trạm dừng nghỉ, trạm cấp nhiên liệu, hoặc trạm dừng nghỉ nhưng dịch vụ kém, nhà vệ sinh chưa đạt chuẩn gây khó khăn lớn cho người tham gia giao thông. Điều nà,y theo ông Thành, không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe, tâm lý lái xe mà có thể là nguyên nhân gián tiếp dẫn đến mệt mỏi, thiếu tập trung và dừng đỗ sai quy định trên cao tốc.

Do đặc thù đường cao tốc, khi có sự cố, tai nạn xảy ra, việc thông tin, phối hợp giữa các đơn vị quản lý, khai thác và lực lượng chức năng còn thiếu đồng bộ, thiếu nhịp nhàng dẫn đến một số vụ việc xử lý còn chậm trễ, lúng túng.

Cùng với đó, một số quy định pháp luật về quản lý, khai thác và xử phạt vi phạm trên đường cao tốc còn chưa đầy đủ, thiếu tính răn đe. Với những bất cập trên cùng với ý thức của lái xe khi lưu thông trên cao tốc còn chưa cao, kỹ năng chưa đầy đủ dẫn đến nguy cơ về mất trật tự ATGT, tiềm ẩn nguy cơ TNGT.

Cao tốc hiện đại vẫn bảo dưỡng thủ công

Đại diện Công ty CP Vận hành và Bảo trì đường cao tốc Việt Nam (VEC O&M) thông tin, hiện VEC đang quản lý, khai thác khoảng 520km đường cao tốc, trong đó nhiều tuyến huyết mạch. Quá trình vận hành, khai thác đã bộc lộ một số bất cập, nhất là trong công tác duy tu, bảo trì.

Dù Việt Nam sắp có 3.000km cao tốc vào cuối năm 2025 nhưng đến nay công tác bảo dưỡng, duy tu vẫn thực hiện thủ công, chưa có máy móc hiện đại

Theo VEC O&M, đến nay, việc bảo dưỡng thường xuyên trên các tuyến cao tốc vẫn thực hiện thủ công là chính, chưa có máy móc hiện đại nên chưa hiện đại hóa được công tác bảo dưỡng. Việc này tiềm ẩn nguy cơ mất ATGT, đặc biệt cho người thực hiện nhiệm vụ và người tham gia giao thông trên tuyến.

"Chúng tôi mong muốn sớm xây dựng được quy chuẩn, quy định cụ thể với phương tiện bảo dưỡng cao tốc hoặc xây dựng hệ thống quy chuẩn do Nhà nước ban hành mang tính chất hiện đại để kịp thời đáp ứng nhiệm vụ", đại diện VEC O&M đề đạt.

Hơn nữa, hệ thống giám sát giao thông thông minh dù được đầu tư nhưng lại chưa đáp ứng được thực tế quản lý, vận hành và nhất là chưa được triển khai đồng bộ. VEC vận hành hơn 500km đường cao tốc nhưng lại không có thiếu Trung tâm điều hành giao thông chung.

Đại diện Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam cũng cho rằng, công tác quản lý, vận hành đường cao tốc hiện còn nhiều bất cập. Mỗi tuyến cao tốc sau khi đưa vào vận hành, khai thác là dường như bị lãng quên khâu khắc phục bất cập, hoặc có khắc phục nhưng chậm trễ.

Một số tuyến cao tốc chất lượng sau nhiều năm khai thác vẫn rất tốt, nhưng một số tuyến đã xuống cấp nhưng chậm được khắc phục; rồi một số tuyến quy mô chỉ có 2 làn xe, không làn dừng khẩn cấp như đoạn Yên Bái- Lào Cai…

Thừa nhận những bất cập trên, ông Lê Hồng Điệp, Trưởng phòng Quản lý, tổ chức giao thông, Cục Đường bộ Việt Nam cho hay, nhiều tuyến cao tốc hiện còn hạn chế về quy mô đầu tư do nguồn lực có hạn. Mà suất đầu tư cao tốc của Việt Nam thường lớn hơn so với thế giới do chi phí giải phóng mặt bằng rất lớn. Hầu hết các tuyến cao tốc ở Việt Nam đến hiện tại quy mô 2-4 làn xe, rất ít tuyến cao tốc được đầu tư quy mô 6 làn xe...

Ngân Tuyền