Mối liên hệ giữa tỳ khí và chuyện ăn uống

Người có tỳ khí khỏe mạnh thường ăn uống ngon miệng. Ảnh minh họa: L.C.

Đông y giao cho ngũ tạng các chức danh khác nhau, trong đó thận là nền tảng bẩm sinh còn tỳ là nền tảng tương lai, hai cơ quan này là nhân tố quyết định cơ thể chúng ta có khỏe mạnh hay không.

Nền tảng bẩm sinh bao gồm cả những vấn đề gen bẩm sinh và không thể thay đổi, ví dụ có người hút thuốc lá cả đời nhưng vẫn sống tới hơn 80 tuổi mà không hề mắc ung thư phổi. Lại cũng có người không hề hút thuốc lá, sinh hoạt rất điều độ, nhưng chưa tới 50 tuổi đã phát hiện mình bị ung thư phổi.

Trong khi đó, Đông y cũng cho rằng, chúng ta có thể tự chi phối được sự mạnh yếu của tỳ khí, hơn nữa tỳ khí, nền tảng tương lai, cũng là mắt xích yếu ớt và dễ gặp vấn đề nhất của người Á Đông, nên có thể nói rằng, sức khỏe "thành cũng nhờ tỳ khí mà bại cũng do tỳ khí".

Hãy cùng bàn về Thành cũng nhờ tỳ khí trước nhé.

Chúng ta thường nói, nếu một người ăn khỏe, ăn ngon miệng, chứng tỏ người này không bị tỳ khí hư. Trong tình huống ấy, dù người này mắc bệnh nặng, hoặc đã lớn tuổi, nhưng vẫn có thể sống thọ.

Tôi xin lấy một ví dụ như sau, hai người cùng mắc một căn bệnh, nhưng một người có thể tự ăn cơm, còn một người phải truyền dịch, kết cục của họ cũng khác nhau một trời một vực.

Với người có thể tự ăn cơm, cơ thể chắc chắn khôi phục tốt hơn; còn người phải truyền dịch, tuy được bổ sung dinh dưỡng kịp thời và toàn diện, nhưng khó tránh được việc bệnh tình trở nặng.

Tại sao lại thế? Vì cảm giác thèm ăn không chỉ bảo đảm sự dung nạp dinh dưỡng, mà cảm giác thèm ăn còn là một chỉ tiêu cho thấy người ta không bị tỳ hư! Ít nhất thì nó cũng thể hiện người này có sức đề kháng và chức năng nội tạng khá tốt.

Nếu không có những điều trên, dù bổ sung dinh dưỡng đầy đủ đến mấy, cơ thể cũng không có năng lực hấp thu dinh dưỡng, cho nên cuối cùng không thể nào lành bệnh. Vì tỳ khí trong Đông y không đơn thuần để chỉ hệ tiêu hóa, mà còn bao gồm hệ miễn dịch, hệ tạo máu, là tổ hợp chức năng của nhiều hệ thống sinh lý trong cơ thể. Tỳ khí khỏe mạnh có nghĩa là các hệ thống trên đều đang vận hành ổn định bình thường, đương nhiên là sức khỏe cũng không có vấn đề gì.

Đông Đồng/ Huy Hoàng Books & NXB Thanh niên