Mối quan hệ từ 'thù thành đồng minh' của Tổng thống và Ngoại trưởng Mỹ

Tổng thống Mỹ Donald Trump hiện giao cho ông Marco Rubio 4 chức vụ trong chính quyền liên bang. Ảnh: Reuters.

Ngoại trưởng, giám đốc cơ quan viện trợ nước ngoài, thủ thư lưu trữ quốc gia và cố vấn an ninh quốc gia. Các quan chức nhận định quyền lực của ông Marco Rubio là minh chứng cho sự tin tưởng ngày càng lớn vào cựu thượng nghị sĩ của Tổng thống Mỹ Donald Trump, theo Reuters.

Hôm 1/5, ông Trump cho biết Cố vấn an ninh quốc gia Mike Waltz sẽ chuyển sang làm Đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc, vài tuần sau khi ông Waltz vô tình thêm phóng viên báo Atlantic vào nhóm trò chuyện về kế hoạch tấn công Houthi ở Yemen trên ứng dụng Signal.

Ông chủ Nhà Trắng chỉ định ông Rubio tạm thời ngồi vào vị trí này và không nêu rõ khi nào sẽ bổ nhiệm cá nhân chính thức. Ông Rubio sẽ lãnh đạo hội đồng điều phối các hoạt động an ninh quốc gia của chính quyền Trump trên toàn thế giới trong bối cảnh Mỹ tìm cách chấm dứt xung đột Nga - Ukraine, khôi phục lệnh ngừng bắn ở Dải Gaza, đàm phán hạt nhân với Iran và giải quyết hậu quả từ cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung.

Một quan chức tiết lộ ông Trump dần tin tưởng ông Rubio bởi ngoại trưởng Mỹ sẵn sàng làm mọi nhiệm vụ được giao. Trong khi đó, phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia (NSC) Brian Hughes cho biết ông Rubio đã theo sát chương trình nghị sự "Nước Mỹ trên hết" và "đủ điều kiện" giám sát cơ quan này.

Một người khác nói ông Trump đồng tình với ý tưởng ông Rubio vừa là ngoại trưởng vừa là cố vấn an ninh quốc gia vô thời hạn. Trước đó, Politico đưa tin ông Rubio sẽ nắm nhiệm vụ kép ít nhất trong 6 tháng.

"Ông ấy giải quyết được vấn đề"

Ban đầu, ông Rubio được cử đến Panama để "lấy lại" kênh đào Panama. Hồi tháng 3, sau cuộc cãi vã tại Phòng Bầu dục với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy, ông Trump cử ông Rubio đến Saudi Arabia để điều hướng nỗ lực hòa bình giữa Ukraine và Nga.

Ông Rubio cũng đi đầu trong nỗ lực đảm bảo thỏa thuận đưa những thành viên băng đảng đến một nhà tù an ninh cao ở El Salvador và thu hồi hàng nghìn thị thực sinh viên, trong số này có nhiều sinh viên biểu tình chống Israel.

Ông Trump sa thải Cố vấn an ninh quốc gia Michael Waltz và tạm thời đưa ông Rubio vào chức vụ này. Ảnh: Politico.

Trên hết, ông Rubio ủng hộ mạnh mẽ chương trình nghị sự của ông Trump, ngay cả khi điều này xung đột với các lập trường trước đây của chính ông. Với tư cách là thượng nghị sĩ Mỹ, ông Rubio ủng hộ viện trợ nước ngoài trên toàn thế giới. Dưới thời ông Trump, ông Rubio giám sát giải thể cơ quan viện trợ chính của Mỹ.

Tại một sự kiện hôm 1/5, ông Trump cảm ơn ông Rubio: "Khi tôi gặp vấn đề, tôi gọi cho Rubio. Ông ấy giải quyết được vấn đề".

Lịch sự Mỹ từng chứng kiến một người đảm nhiệm nhiều vai trò cùng lúc. Ông Henry Kissinger giữ chức ngoại trưởng và cố vấn an ninh quốc gia vào những năm 1970.

Tuy nhiên, khối lượng công việc hiện tại đặt ra câu hỏi về cách ông Rubio quản lý hiệu quả từng đầu việc.

"Mọi công việc, nếu được thực hiện đúng quy trình, đều đòi hỏi sự tận tụy, tập trung và năng lượng siêu phàm", một viên chức Bộ Ngoại giao Mỹ chia sẻ. "Ngay cả khi thực sự mong muốn, tôi thấy khó có thể làm hai việc cùng lúc mà không bỏ bê trách nhiệm khác".

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Tammy Bruce nói ông Rubio có đội ngũ hỗ trợ đảm nhiệm cả hai vai trò. "Nếu có ai làm được, đó chính là Marco Rubio", bà nói.

"Tổng thống đã tập hợp một nhóm toàn những cá nhân tài năng và cam kết đặt nước Mỹ cùng người dân Mỹ lên hàng đầu", Bộ Ngoại giao Mỹ nói thêm trong một email. "Bộ trưởng Rubio mong muốn được làm cố vấn an ninh quốc gia tạm quyền trong lúc hoàn thành nhiệm vụ tại Bộ ngoại giao".

Ông Rubio và ông Trump từng có quá khứ không mấy hòa hợp. Ảnh: Reuters.

Quá khứ đối đầu

Trong chiến dịch tranh cử tổng thống của đảng Cộng hòa năm 2016, ông Rubio và Trump đã khẩu chiến. Họ lời qua tiếng lại trên những sân khấu tranh luận, khi ông Trump gọi ông Rubio là "Little Marco" (Marco bé nhỏ) và "kẻ lừa đảo". Ngược lại, ông Rubio chế giễu kích thước bàn tay và cũng cáo buộc ông Trump là "kẻ lừa đảo"

Những bình luận đó được đưa ra trong bối cảnh bầu cử sơ bộ. "(Tôi nói vậy) không có nghĩa vì ghét anh chàng đó, song chúng tôi cạnh tranh cho cùng một vị trí", ông Rubio nói.

Sau khi ông Trump nhậm chức vào năm 2017, căng thẳng dịu đi khi ông Rubio, người Mỹ gốc Cuba, đóng vai trò quan trọng trong việc tư vấn chính sách về Venezuela và Cuba. Ông Rubio thúc đẩy xây dựng chiến dịch "gây sức ép tối đa" lên Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro - trong đó có áp đặt lệnh trừng phạt với ngành năng lượng của thành viên OPEC này, đồng thời đảo ngược chính sách xích gần Cuba của cựu Tổng thống Barack Obama.

Một quan chức cho rằng việc ông Trump ngày càng phụ thuộc vào ông Rubio do hai người làm việc ăn ý, xây dựng mối quan hệ trong công việc lẫn đời sống cá nhân. Vốn là người trung thành với các lập trường chính sách đối ngoại truyền thống của đảng Cộng hòa như ủng hộ mạnh mẽ Ukraine, trung thành với NATO hay cứng rắn với Trung Quốc, ông Rubio hiện ngày càng xích gần thông điệp "Nước Mỹ trên hết".

Tại Bộ Ngoại giao Mỹ, ông Rubio đóng cửa văn phòng chống lại thông tin sai lệch từ Nga và Trung Quốc, cáo buộc văn phòng này nhắm vào nhóm bảo thủ. Ngoài ra, ông làm việc với Ban Hiệu quả Chính phủ của tỷ phú Elon Musk để cắt giảm viện trợ và các chương trình ông từng ủng hộ khi còn là thượng nghị sĩ.

Trí Ân