Món khau nhục thơm hương vị núi rừng

Trên địa bàn tỉnh có khoảng 60 nghìn người dân tộc Tày cư trú tập trung tại các xã Biển Động, Hương Sơn, Sơn Hải, An Lạc… “Khau nhục” hay còn gọi là “nằm khâu”, theo tiếng Tày nghĩa là “miếng thịt mềm nhừ”. Cách gọi mộc mạc ấy đã phần nào nói lên bản sắc của món ăn. Dù mỗi địa phương có bí quyết chế biến riêng nhưng điểm chung là sự kỳ công, tỉ mỉ trong từng công đoạn để tạo nên một hương vị đậm đà.

Gia đình chị Vi Thị Vỹ chế biến món khau nhục.

Chị Vi Thị Vỹ ở xã An Lạc chia sẻ: “Muốn có bát khau nhục đúng vị, khâu chuẩn bị nguyên liệu quan trọng chẳng kém gì khi nấu. Thịt ba chỉ phải là khổ to, đều nạc mỡ; gia vị gồm tỏi, sả, gừng, thảo quả, địa liền cùng các loại gia vị quen thuộc. Trong đó, thảo quả và địa liền là “bí quyết” tạo nên mùi thơm rất riêng mà chỉ những người gắn bó với núi rừng mới có thể cảm nhận trọn vẹn”. Thịt được làm sạch, luộc qua, châm bì rồi rán vàng nhẹ, tạo lớp vỏ đẹp mắt. Thảo quả hơ trên than để dậy hương, các gia vị khác được giã nhuyễn lấy nước cốt. Khi thịt đã ráo, người chế biến thái thành từng miếng dày, đặt vào tô nhỏ và tưới nước gia vị lên trên. Tô thịt được đậy kín để khi hấp cách thủy trong 3 - 4 giờ, nước đọng trên vung không rơi vào, giữ trọn hương vị.

Món khau nhục đạt chuẩn là miếng thịt mềm nhừ, phần bì vàng ruộm, thơm nức mùi thảo quả và địa liền. Người Tày có cách đánh giá rất riêng: Chỉ cần chạm nhẹ vào miếng thịt, hương núi rừng đã tan trong miệng, nhẹ nhàng nhưng sâu lắng, mang theo cả phong tục và nếp sống của cộng đồng. Trong đời sống của người Tày, khau nhục không chỉ là món ăn thường ngày mà luôn có mặt trong những dịp trọng đại: Lễ Tết, cưới hỏi, mừng nhà mới, đổ rượu Then, sinh nhật… Món ăn này thường được thưởng thức kèm xôi hoặc bánh gio cũng là hai đặc sản gắn bó với đời sống đồng bào.

Thưởng thức món khau nhục là trải nghiệm nét văn hóa độc đáo của đồng bào vùng cao. Đó là sự kết tinh của bàn tay khéo léo, sự kiên nhẫn, tấm lòng mến khách và niềm tự hào của người Tày. Giữa nhịp sống hiện đại, hương vị thơm ngon đậm đà của món ăn này trở thành dấu ấn khó quên trong bản đồ ẩm thực Bắc Ninh.

Thu Hằng