Một nửa ca tử vong ung thư có thể ngăn ngừa bằng cách thay đổi lối sống

Tiến sĩ Arif Kamal, giám đốc bệnh nhân của Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ cho biết: “Đây là những điều mà mọi người thực tế có thể thay đổi cách họ sống hàng ngày để giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư”.

Nghiên cứu cho thấy hút thuốc là yếu tố nguy cơ hàng đầu cho đến nay, góp phần gây ra gần 1 trong 5 trường hợp ung thư và gần 1/3 số ca tử vong do ung thư. Các yếu tố nguy cơ chính khác bao gồm trọng lượng cơ thể dư thừa, uống rượu, ít hoạt động thể chất, chế độ ăn uống và nhiễm trùng như HPV.

Nhìn chung, các nhà nghiên cứu đã phân tích 18 yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được của 30 loại ung thư. Nghiên cứu cho thấy vào năm 2019, những yếu tố lối sống này có liên quan đến hơn 700.000 ca ung thư mới và hơn 262.000 ca tử vong. Kamal cho biết ung thư phát triển do tổn thương DNA. Những yếu tố khác - chẳng hạn như di truyền hoặc các yếu tố môi trường - cũng có thể tạo ra các điều kiện sinh học này, nhưng những rủi ro có thể thay đổi được giải thích tỷ lệ trường hợp ung thư và tử vong lớn hơn đáng kể so với bất kỳ yếu tố nào khác đã biết.

Ví dụ, việc tiếp xúc với ánh sáng mặt trời có thể làm hỏng DNA và dẫn đến ung thư da, trong khi các tế bào mỡ sản xuất hormone có thể nuôi dưỡng một số bệnh ung thư. Kamal nói: “Với bệnh ung thư, đôi khi bạn có cảm giác như không thể kiểm soát được. “Mọi người nghĩ về sự xui xẻo hoặc di truyền xui xẻo, nhưng mọi người cần có cảm giác kiểm soát và tự chủ.”

Nghiên cứu mới cho thấy một số bệnh ung thư có thể phòng ngừa được dễ dàng hơn những bệnh khác. Nhưng các yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được đã góp phần gây ra hơn một nửa số ca mắc mới đối với 19 trong số 30 loại ung thư được đánh giá.

Thuốc lá là một trong những nguyên nhân gây ung thư chính

Có 10 loại ung thư trong đó các yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được có thể được quy cho ít nhất 80% trường hợp mới, bao gồm hơn 90% trường hợp u ác tính liên quan đến tia cực tím và gần như tất cả các trường hợp ung thư cổ tử cung liên quan đến nhiễm trùng HPV, có thể phòng ngừa được bằng vắc-xin.

Ung thư phổi có số ca mắc lớn nhất do các yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được - hơn 104.000 trường hợp ở nam giới và 97.000 trường hợp ở phụ nữ - và đại đa số có liên quan đến hút thuốc.

Sau hút thuốc, trọng lượng cơ thể dư thừa (béo phì) là nguyên nhân lớn thứ hai gây ra các trường hợp ung thư, liên quan đến khoảng 5% trường hợp mới ở nam giới và gần 11% trường hợp ở phụ nữ. Nghiên cứu mới cho thấy nó có liên quan đến hơn 1/3 số ca tử vong do ung thư nội mạc tử cung, túi mật, thực quản, gan và thận.

Một nghiên cứu khác gần đây cho thấy nguy cơ mắc một số bệnh ung thư đã giảm đáng kể đối với những người dùng các loại thuốc giảm cân và tiểu đường phổ biến như Ozempic và Wegovy. Tiến sĩ Marcus Plescia, giám đốc y tế của Hiệp hội các quan chức y tế tiểu bang và lãnh thổ, cho biết: “Béo phì đang nổi lên, theo một cách nào đó, cũng tiềm ẩn nguy cơ đối với con người như hút thuốc lá”. Ông không tham gia vào nghiên cứu mới nhưng có kinh nghiệm làm việc về các sáng kiến phòng chống ung thư.

Plescia cho biết, việc can thiệp vào một tập hợp “các yếu tố nguy cơ hành vi cốt lõi” - chẳng hạn như bỏ hút thuốc, ăn uống lành mạnh và tập thể dục - có thể tạo ra “sự khác biệt đáng kể về tỷ lệ và kết quả của các bệnh mãn tính”. Và ung thư là một trong những căn bệnh mãn tính, giống như bệnh tim hay tiểu đường.

Ông nói: Các nhà hoạch định chính sách và quan chức y tế nên làm việc để “tạo ra môi trường nơi mọi người dễ dàng hơn, nơi mà sự lựa chọn một lối sống lành mạnh là sự lựa chọn dễ dàng”.

Và điều này đặc biệt quan trọng đối với những người sống ở các khu dân cư nơi có thể không an toàn để tập thể dục hoặc dễ dàng đến cửa hàng bán thực phẩm lành mạnh.

Các chuyên gia cho biết, khi tỷ lệ ung thư khởi phát sớm gia tăng ở Mỹ, điều đặc biệt quan trọng là phải tạo thói quen lành mạnh sớm. Sẽ khó bỏ thuốc hơn khi bạn đã bắt đầu hoặc giảm số cân đã tăng.

Nhưng “không bao giờ là quá muộn để thực hiện những thay đổi này” - Plescia nói. “Thay đổi (hành vi sức khỏe) sau này trong cuộc sống có thể tạo ra sự khác biệt sâu sắc”.

Và các chuyên gia cho biết, việc thay đổi lối sống để giảm thiểu tiếp xúc với một số yếu tố nhất định có thể làm giảm nguy cơ ung thư tương đối nhanh chóng.

Kamal nhận định: “Ung thư là thứ mà cơ thể bạn phải chiến đấu hàng ngày khi các tế bào phân chia. Đó là rủi ro mà bạn phải đối mặt hàng ngày và điều đó cũng có nghĩa là việc giảm thiểu rủi ro cũng có thể mang lại lợi ích cho bạn mỗi ngày”.

Anh Duy (Theo CNN)