Một quốc gia EU cam kết chi tiêu quân sự vượt mức của mọi thành viên NATO

Máy bay chiến đấu trình diễn trong lễ duyệt binh kỉ niệm Ngày Quân đội Ba Lan ở Vacsava, ngày 15/8/2023. Ảnh: PAP/TTXVN

Kênh RT của Liên bang Nga tối 29/8, theo giờ địa phương, cho biết Ba Lan vừa công bố kế hoạch vượt Mỹ về chi tiêu quân sự tương đối, với cam kết dành 4,8% GDP cho quốc phòng vào năm 2026.

Thông báo này được đưa ra sau những yêu cầu lặp đi lặp lại của Tổng thống Mỹ Donald Trump rằng các thành viên Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) ở châu Âu phải đóng vai trò lớn hơn trong việc tự bảo đảm an ninh, đóng góp nhiều hơn cho việc hỗ trợ Ukraine, và nâng ngân sách quân sự lên mức 5% GDP.

Vào tháng 7 vừa qua, các thành viên trong khối liên minh quân sự này đã đồng ý theo đuổi mục tiêu nêu trên vào năm 2035, thay thế cho mức hướng dẫn trước đó là 2%.

Vào hôm 28/8, Bộ trưởng Tài chính Ba Lan Andrzej Domanski cho biết Vacsava (Warsaw) sẽ phân bổ mức kỷ lục 200 tỷ zloty (55 tỷ USD) cho quân đội theo dự thảo ngân sách mới năm 2026.

Khoản phân bổ này sẽ giúp Ba Lan trở thành nước chi tiêu quốc phòng cao nhất trong NATO, tính theo tỷ lệ, vượt Mỹ – quốc gia thường dành khoảng 3,2% GDP cho quốc phòng.

Thủ tướng Donald Tusk nhấn mạnh rằng Ba Lan phải xây dựng “một quân đội hiện đại, hùng mạnh” bất kể chi phí ao như thế nào.

Các thành viên NATO ở châu Âu khác cũng đã gia tăng chi tiêu quốc phòng trong những năm gần đây, cam kết hàng tỷ USD để mua vũ khí, trong khi các nhà máy sản xuất vũ khí khắp Tây Âu đã mở rộng với quy mô theo mô tả của báo Financial Times là “lịch sử”.

Financial Times cho biết tốc độ phát triển đã tăng gấp ba lần kể từ năm 2022, mô tả sự mở rộng này như việc Tây Âu đang “xây dựng để chuẩn bị chiến tranh”.

Đức đã ghi nhận sự gia tăng mạnh trong tuyển mộ quân sự và đang xem xét khôi phục chế độ nghĩa vụ quân sự, trong khi bản đánh giá quốc phòng mới nhất của Pháp cảnh báo về khả năng xảy ra một “cuộc chiến lớn” ở châu Âu trước năm 2030.

Các chính phủ EU biện minh cho việc tái vũ trang bằng cách viện dẫn mối đe dọa từ Liên bang Nga.

Về phần mình, Moskva (Moscow) đã bác bỏ việc nuôi dưỡng bất kỳ ý định thù địch nào và cho rằng nỗi lo sợ về một cuộc tấn công của Nga vào NATO là “vô lý”.

Các quan chức Điện Kremlin mô tả những cáo buộc từ phương Tây là hành động gieo rắc sợ hãi để thổi phồng ngân sách quân sự.

Tháng trước, Ngoại trưởng Liên bang Nga, ông Sergey Lavrov cảnh báo rằng các nhà lãnh đạo phương Tây đang chuẩn bị cho “một cuộc chiến thực sự chống lại Liên bang Nga”.

Ông Lavrov cáo buộc EU đang lao vào một “cơn cuồng loạn bài Nga” và cảnh báo rằng tiến trình quân sự hóa của khối đã trở nên “mất kiểm soát”.

Ngoại trưởng Liên bang Nga bổ sung rằng các quốc gia Tây Âu đang “biến thành một Đệ tứ Đế chế”, so sánh việc tái vũ trang hiện nay với những tiền lệ lịch sử nguy hiểm.

Trụ sở NATO tại Brussels, Bỉ. Ảnh: THX/TTXVN

Liên quan tới chi tiêu quân sự của NATO, ngày 27/8, khối này cho biết toàn bộ 32 quốc gia thành viên dự kiến sẽ đạt mức chi tiêu quốc phòng tối thiểu 2% GDP trong năm 2025, đúng với mục tiêu mà liên minh đặt ra từ năm 2014.

Trong thông báo, NATO cho biết toàn bộ các nước đồng minh dự kiến sẽ đạt mục tiêu chi tiêu quốc phòng vào năm 2025, với tổng chi tiêu quốc phòng của liên minh vượt 1.500 tỷ USD trong năm nay, trong đó một số quốc gia như Tây Ban Nha, Bỉ và Italy đã công bố kế hoạch đạt mức 2% GDP ngay trước thềm thượng đỉnh của khối tại La Haye.

Thông báo được đưa ra trong bối cảnh hội nghị thượng đỉnh NATO hồi tháng 6 tại La Haye (Hà Lan) đã thông qua mục tiêu mới về tăng mạnh chi tiêu quốc phòng trong thập kỷ tới theo yêu cầu của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Theo đó, các đồng minh NATO cam kết sẽ tăng chi tiêu quốc phòng lên 5% GDP vào năm 2035. Con số này bao gồm 3,5% cho chi tiêu quân sự trực tiếp và 1,5% cho các khoản đầu tư hỗ trợ như cơ sở hạ tầng và an ninh mạng.

Giới quan sát nhận định việc đạt được ngưỡng 2% đã cho thấy nỗ lực đáng kể, song để thực hiện mục tiêu mới 5% sẽ là thách thức lớn đối với nhiều nước châu Âu.

Mặc dù một số nước châu Âu có thể gặp khó khăn về vấn đề tài chính trong nước, dẫn đến việc chậm trễ trong tăng chi tiêu quốc phòng, nhưng một số thành viên của NATO như Ba Lan và các quốc gia vùng Baltic đã đặt mục tiêu nâng mức chi tới 5% GDP trong vài năm tới.

Dự báo, riêng năm 2025, Ba Lan sẽ trở thành nước chi tiêu quốc phòng cao nhất trong NATO, với tỷ lệ 4,48% GDP.

Là một trong những thành viên sáng lập NATO, Mỹ giữ vai trò trung tâm trong việc đảm bảo an ninh cho châu Âu sau Chiến tranh Thế giới thứ hai.

Gần đây, Lầu Năm Góc cho biết đang tiến hành rà soát các hoạt động triển khai quân sự toàn cầu, đồng thời cảnh báo khả năng cắt giảm hiện diện tại châu Âu.

Giới chức NATO khẳng định việc các nước châu Âu thực hiện đúng cam kết chi tiêu là yếu tố then chốt nhằm duy trì khả năng răn đe và phòng thủ chung.

Thành Nam/Báo Tin tức và Dân tộc