Một số điểm mới của Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng

Đây là một Luật quan trọng có ảnh hưởng rộng đến nhiều ngành, lĩnh vực, được xây dựng trên nguyên tắc kế thừa, phát huy và hoàn thiện những quy định còn phù hợp với thực tiễn tại Luật BVQLNTD năm 2010; đồng thời sửa đổi, bổ sung những quy định chưa rõ, còn bất cập, chưa thống nhất trên nguyên tắc hợp hiến, hợp pháp và tính thống nhất đồng bộ trong hệ thống văn bản quy phạm pháp luật.

Luật quy định rõ hơn về quyền của NTD. Theo đó, NTD được bảo đảm an toàn tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, bảo vệ thông tin, quyền, lợi ích hợp pháp khi tham gia giao dịch, sử dụng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ do tổ chức, cá nhân kinh doanh cung cấp. Luật có nhiều điểm mới:

Về đối tượng áp dụng, Luật bổ sung thêm đối tượng áp dụng cụ thể, bổ sung nhóm chủ thể là MTTQVN; tổ chức chính trị-xã hội; làm rõ tổ chức xã hội, bao gồm: Tổ chức chính trị xã hội-nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội-nghề nghiệp.

Khi Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023 có hiệu lực thi hành, người dân được bảo đảm nhiều quyền lợi hơn trong lựa chọn tiêu dùng bền vững.

Về quyền và nghĩa vụ của NTD, nhằm nâng cao vai trò, vị trí NTD trong xu hướng tiêu dùng mới và bảo đảm cân bằng giữa quyền và nghĩa vụ của NTD, Luật bổ sung một số quyền mới của NTD tại Điều 4, như: Quyền được tạo điều kiện lựa chọn môi trường tiêu dùng lành mạnh và bền vững; quyền yêu cầu tổ chức hoặc hỗ trợ thương lượng để giải quyết tranh chấp phát sinh và bổ sung một số nghĩa vụ (như: Tuân thủ quy định về kiểm định, bảo vệ môi trường, tiêu dùng bền vững); chịu trách nhiệm về việc cung cấp không chính xác hoặc không đầy đủ về thông tin liên quan đến giao dịch giữa NTD và tổ chức, cá nhân kinh doanh...

Về BVQLNTD dễ bị tổn thương là quy định mới thể hiện rõ chủ trương, chính sách nhân văn của Đảng, Nhà nước bảo vệ toàn diện quyền lợi chính đáng của người dân. Luật xác định rõ các nhóm NTD dễ bị tổn thương, gồm: Người cao tuổi; người khuyết tật; trẻ em; người dân tộc thiểu số; người sống ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, hải đảo, vùng có điều kiện kinh tế-xã hội khó khăn, vùng có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn; phụ nữ đang mang thai hoặc nuôi con dưới 36 tháng tuổi; người bị bệnh hiểm nghèo và thành viên hộ nghèo.

Về sản xuất và tiêu dùng bền vững, Luật bổ sung quy định về trách nhiệm của các bộ, cơ quan ngang bộ, UBND các cấp trong việc thúc đẩy sản xuất và tiêu dùng bền vững.

Về các hành vi bị cấm, Luật bổ sung một số hành vi bị cấm, bao gồm: Hành vi bị cấm đối với tổ chức, cá nhân bán hàng đa cấp; tổ chức, cá nhân kinh doanh thiết lập, vận hành, cung cấp dịch vụ nền tảng số.

Về trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh đối với NTD, Luật bổ sung quy định, như: Trách nhiệm bảo đảm an toàn, đo lường, số lượng, khối lượng, chất lượng, công dụng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ bán, cung cấp cho NTD; quy định cụ thể trách nhiệm bảo vệ thông tin của NTD; làm rõ thời hạn tính lại bảo hành trong trường hợp đổi mới sản phẩm, hàng hóa; quy định về trách nhiệm tiếp nhận và giải quyết phản ánh, yêu cầu, khiếu nại của NTD và trách nhiệm trong việc cung cấp dịch vụ không đúng nội dung đã đăng ký, thông báo, công bố, niêm yết, quảng cáo, giới thiệu, giao kết, cam kết.

Về một số giao dịch đặc thù, Luật bổ sung các quy định nhằm tăng cường trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh trong các giao dịch đặc thù, như: Quy định rõ các thông tin cần cung cấp trong giao dịch từ xa; trách nhiệm đặc thù của tổ chức, cá nhân kinh doanh với NTD trong giao dịch trên không gian mạng, trong đó gồm trách nhiệm của tổ chức thiết lập, vận hành nền tảng số trung gian và tổ chức thiết lập, vận hành nền tảng số lớn…

Về quản lý nhà nước nhằm BVQLNTD, Luật bổ sung trách nhiệm cụ thể của UBND cấp tỉnh, huyện và xã. Làm rõ trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước, UBND cấp tỉnh trong việc xây dựng cơ sở dữ liệu thông tin quốc gia về BVQLNTD; thực hiện việc giao nhiệm vụ cho tổ chức xã hội có tôn chỉ, mục đích tham gia BVQLNTD và xây dựng cơ chế phối hợp BVQLNTD tại Trung ương và tại địa phương.

Ngoài ra, Luật còn bổ sung, làm rõ một số khái niệm về NTD, người có ảnh hưởng, NTD dễ bị tổn thương, tổ chức, cá nhân kinh doanh trên không gian mạng, tổ chức bán hàng đa cấp và cá nhân tham gia bán hàng đa cấp...

(Sở Tư pháp)