MỘT SỐ HIỂU BIẾT CƠ BẢN VỀ CHUYỂN ĐỔI SỐ

Giao diện trang thông tin điện tử của Sở VH-TT-DL chú trọng nội dung chuyển đổi số du lịch. Ảnh chụp màn hình

1. Chuyển đổi số là gì

Chuyển đổi số là việc sử dụng dữ liệu và công nghệ số để thay đổi một cách tổng thể và toàn diện tất cả các khía cạnh của đời sống kinh tế - xã hội, tái định hình cách chúng ta sống, làm việc và liên hệ với nhau.

Nội hàm của chuyển đổi số:

- Chuyển đổi số đề cập đến các chuyển đổi được kích hoạt bởi việc áp dụng rộng rãi công nghệ số trong việc tạo ra, xử lý, chia sẻ và truyền tải thông tin.

Chuyển đổi số được xây dựng dựa trên sự phát triển của nhiều công nghệ: mạng viễn thông (mạng di động hoặc cố định), công nghệ máy tính (máy tính/laptop, thiết bị không dây/máy tính bảng), công nghệ phần mềm (hệ điều hành, máy học, trí thông minh nhân tạo) và hiệu ứng lan tỏa từ việc sử dụng chúng (nền tảng chung cho phát triển ứng dụng, các dịch vụ trực tuyến của chính phủ, thương mại điện tử, mạng xã hội và tính sẵn có của thông tin trực tuyến). Quá trình chuyển đổi số là sự ứng dụng những lợi ích của công nghệ thông tin và truyền thông trong các lĩnh vực kinh tế - xã hội, nhằm cải thiện chất lượng sống của người dân, tăng tốc độ phát triển kinh tế, thúc đẩy đất nước phát triển.

Chuyển đổi số có tác động ở nhiều cấp độ: cấp độ cá nhân (nhận thức, hành vi, lối sống, mối quan hệ...), cấp độ tổ chức (văn hóa, mô hình, phương thức hoạt động, năng lực...) và cấp độ quốc gia (thể chế, chính sách, phương thức hoạt động của chính phủ...).

2. Mục đích của chuyển đổi số

Chuyển đổi số là một chủ trương lớn, quan trọng của Đảng và Nhà nước, nhằm thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.

3. Các nội dung của chuyển đổi số

3.1. Chính phủ số

- Chính phủ số là chính phủ có toàn bộ hoạt động an toàn trên môi trường số, có mô hình hoạt động được thiết kế lại và vận hành dựa trên dữ liệu và công nghệ số nhằm đơn giản hóa các thủ tục và tạo ra các kênh giao tiếp và gắn kết mới với các bên liên quan, hướng tới cung cấp dịch vụ công thuận tiện cho người dân, tăng cường sự tham gia người dân trong các hoạt động cơ quan nhà nước; tăng cường hiệu quả hoạt động và đổi mới trong các cơ quan nhà nước. Trong thực hiện chính phủ số, bao gồm “bốn không” của Chính phủ điện tử, đó là: (01) Có khả năng hợp không gặp mặt (02) Xử lý văn bản không giấy tờ; (03) Giải quyết thủ tục hành chính không tiếp xúc; (04) Thanh toán không dùng tiền mặt.

Mục tiêu của xây dựng Chính phủ số nhằm nâng cao hiệu quả công tác cải cách hành chính công, giúp tăng cường sự minh bạch, tiết kiệm thời gian, chi phí và công sức của cả người dân và chính quyền. Sự kết nối và chia sẻ dữ liệu của các cơ quan nhà nước để người dân chỉ cần cung cấp thông tin một lần cho cơ quan nhà nước. Các doanh nghiệp và người dân có thể sử dụng dữ liệu này để cung cấp thông tin cho các dịch vụ mới.

3.2. Kinh tế số

Chuyển đổi số nền kinh tế (kinh tế số) gồm các nội dung:

(1) Chuyển đổi số cho các doanh nghiệp truyền thống (hướng tới sản phẩm tích hợp số; chuyển đổi mô hình kinh doanh trên nền tảng số; thay đổi quy trình sản xuất dựa trên dữ liệu số, tự động hóa, ảo hóa...).

(2) Phát triển các doanh nghiệp số.

(3) Phát triển tài chính số.

(4) Phát triển thương mại điện tử.

- Kinh tế số là một nền kinh tế vận hành chủ yếu dựa trên sự phát triển của kỹ thuật số: khai thác thông tin số, tri thức số, dữ liệu số như là yếu tố sản xuất chính; sử dụng mạng internet, công nghệ thông tin làm không gian hoạt động chính; sử dụng công nghệ số, nền tảng số để tăng năng suất lao động trên tất cả các lĩnh vực và nền kinh tế (công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ; sản xuất, phân phối, lưu thông hàng hóa, giao thông vận tải, logistic, tài chính ngân hàng...).

Trong nền kinh tế số, công nghệ số, mạng internet đưa người tiêu dùng vào vị trí trung tâm, người tiêu dùng trở nên quyền năng hơn bởi họ có thể tự do đưa ra ý kiến và chia sẻ ý kiến, đánh giá với những người khác về một sản phẩm hoặc dịch vụ mà họ sử dụng, đồng thời cũng gây ảnh hưởng rất lớn tới uy tín doanh nghiệp.

- Các hoạt động kinh tế dựa trên nền tảng số cho phép nhiều nhóm người tương tác với nhau, qua đó tạo ra những ảnh hưởng tích cực cho cả mạng lưới và nâng cao hiệu quả nhờ giảm chi phí giao dịch. Xét ở tầm vĩ mô thì kinh tế số cũng có những đóng góp không nhỏ cho sự hội nhập của doanh nghiệp và chuỗi công nghệ toàn cầu và tạo ra những giá trị về kinh tế lớn thúc đẩy phát triển đất nước.

3.3. Xã hội số

Tập trung vào các lĩnh vực như: ứng dụng công nghệ số để nâng cao chất lượng dịch vụ, giảm khoảng cách xã hội (như giáo dục, y tế, văn hóa, an toàn an ninh xã hội...);

Xã hội số là xã hội của con người trong môi trường số, nơi công dân tương tác liền mạch với các khía cạnh khác nhau của cuộc sống, bao gồm công việc, giải trí và giao tiếp, qua các kênh kỹ thuật số thông qua mạng lưới các thiết bị được kết nối thông minh và các dịch vụ tương thích. Ở đó, nhiều dịch vụ và nền tảng số giúp con người thuận tiện, dễ dàng, việc làm nhiều hơn, năng suất cao hơn, xã hội an toàn và nhân văn hơn, giúp cân bằng kinh tế với cuộc sống.

Xã hội số được hình thành dựa trên nền tảng công nghệ kỹ thuật số, truyền thông số như internet, AI, Big Data... giúp kết nối sự tương tác mọi thành viên trong xã hội với nhau, với mọi vật trên các lĩnh vực của đời sống xã hội như kinh tế, chính trị, văn hóa...

- Xã hội số có 02 thành tố là công dân số và văn hóa số:

+ Một công dân số là người có kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin để giao tiếp với người khác, tham gia vào các hoạt động xã hội, kinh doanh và chính trị trên nền tảng kỹ thuật số. Đối tượng của công dân số có thể là bất kỳ ai: một đứa trẻ, một thanh thiếu niên hoặc một người lớn không giới hạn về giới tính, độ tuổi, sắc tộc, tôn giáo và nơi sống. Hành vi công dân số bắt đầu từ những hành động đơn giản nhất như: đọc báo trực tuyến, tra cứu thông tin... đến các hành động phức tạp hơn: tạo blog, sử dụng mạng xã hội, tham gia chia sẻ quan điểm trên các cộng đồng mạng, sử dụng nền tảng thương mại điện tử để mua bán hàng hóa trực tuyến hoặc ứng dụng kỹ thuật số vào quản lý doanh nghiệp.

Công dân số không chỉ dừng lại ở việc tiếp nhận thông tin và tương tác đa chiều, tự tạo nội dung trên nền tảng kỹ thuật số mà còn có thể thực hiện các chức năng quan trọng hơn, tham gia vào các hoạt động chính trị, xã hội và phát triển kinh doanh. Các yếu tố cấu thành công dân số: (1) Truy cập số: quyền tham gia, truy cập điện tử đầy đủ trong xã hội; (2) Thương mại số: mua bán hàng điện tử; (3) Truyền thông số: trao đổi thông tin điện tử; (4) Kiến thức số: quá trình dạy và học về công nghệ và sử dụng công nghệ. (5) Nghi thức số: tiêu chuẩn điện tử về hành vi hoặc thủ tục; (6) Luật lệ số: trách nhiệm điện tử cho các hành động; (7) Quyền và trách nhiệm số: các quyền tự do được mở rộng cho mọi người trong thế giới số; (8) Sức khỏe số: sức khỏe về thể chất và tâm lý trong thế giới công nghệ kỹ thuật số; (9) An ninh số: các biện pháp phòng ngừa để đảm bảo an toàn.

+ Văn hóa số: Văn hóa số là tập hợp các quy tắc ứng xử, chuẩn mực, niềm tin, giá trị của con người trong môi trường số.

Báo Trà Vinh Online

1. Chuyển đổi số là gì