Mùa cau ở Hồ Vương

Khu vườn trồng cau của gia đình ông Nguyễn Văn Cộng, thôn 4, xã Hồ Vương.

Ở vùng đất này, cây cau đã bén rễ với đời sống người dân từ hàng chục năm nay, vừa là cây làm cảnh, vừa là cây kinh tế, vừa là “hồn quê”. Cây cau phủ kín cả những thửa vườn rộng hàng nghìn mét vuông, trở thành một trong những cây trồng mang lại thu nhập ổn định cho nhiều gia đình.

Trong căn nhà ba gian ấm áp, ông Nguyễn Văn Cộng, hơn 70 tuổi, dáng người cao gầy, khuôn mặt hiền hậu, niềm nở dẫn khách đi thăm vườn cây. Cả đời ông gắn bó với ruộng đồng, khi tuổi đã cao, con cái đều đã lập nghiệp xa quê, ông bà ở lại chăm chút mảnh vườn quanh nhà. Vây quanh ngôi nhà là những hàng cau thẳng tắp, tán lá giao nhau thành vòm xanh biếc. Với diện tích vườn hơn 2.500m2, ông Cộng đã sớm có ý thức cải tạo vườn tạp để trồng cây ăn quả. Hơn 20 năm trước, vườn trồng hồng xiêm nhưng sâu nhiều, không hiệu quả, sau đó ông Cộng đã quyết định chuyển sang trồng cau và nay đã trở thành vườn cau lớn nhất nhì trong xã. “Cả vườn tôi chỉ dành đất để trồng cau. Từ năm 2002, một lần tình cờ tham quan mô hình trồng cau của một hộ dân ở xã bên, tôi quyết định mua 30 cây cau về trồng, sau đó tự nhân giống và có được vườn cau 500 cây như bây giờ, trong đó có 450 cây đã cho thu hoạch...”, ông Cộng cười hiền.

Ông kể, mấy năm trở lại đây, mỗi vụ thu hoạch cau đều cho thu nhập hàng chục triệu đồng - khoản tiền không nhỏ với đôi vợ chồng già. Mỗi khi vào chính vụ, thương lái lại tìm về tận vườn thu mua. Giá cau còn phụ thuộc nhiều vào thị trường, năm ngoái giá lên tới 30.000 đồng/kg, năm nay được mùa nhưng giá chỉ bằng 1 nửa. Ông chỉ giữ lại vài buồng cau đẹp, vừa để thắp hương, biếu họ hàng, vừa để ươm cây giống, còn lại đều bán buôn cho thương lái, thu về được gần 90 triệu đồng. Cau chính vụ thường bắt đầu từ tháng 7 âm lịch, thu hoạch rải rác đến hết tháng 10. Thương lái thường chia làm nhiều đợt đến tận vườn thu hái, giúp người trồng không phải lo đầu ra.

Rời nhà ông Cộng, tôi tìm đến khu vườn của gia đình ông Vũ Đức Chỉ, 79 tuổi - ông chủ của một khu vườn rộng tới 4.500m2 vừa trồng cau, vừa trồng thêm các loại cây ăn quả. Ông Chỉ kể: “Ngày xưa vùng này là đất bãi sình lầy. Khoảng năm 1980, vợ chồng tôi là một trong những hộ đầu tiên từ trong làng chuyển ra đây dựng nhà sinh sống. Khoảng năm 2000, tôi trồng thử 500 cây cau, ai cũng bảo gàn. Giờ thì cau đã cho trái ngọt, năm nào cũng thu được kha khá tiền”.

Theo ông Chỉ, cây cau là loài dễ trồng, ít tốn công chăm sóc, khi đã bén rễ, sinh trưởng ổn định, cây có độ dẻo dai cao, chịu được gió bão. Cây già từ độ 15 năm trở lên mới phải bón phân bổ sung dinh dưỡng cho cây nhưng bón lượng vừa đủ, đúng cách vì nếu thừa chất, cau dễ bị nứt quả. Ngoài trồng cau lấy quả, ông Chỉ còn tranh thủ ươm cây giống, mỗi năm bán khoảng 1.000 cây, giá dao động 25.000 - 30.000 đồng/cây. Nhờ vậy, ông có thêm nguồn thu nhập ổn định.

Những người trồng cau lâu năm ở đây đều nhận xét rằng, thổ nhưỡng ở vùng đất này rất phù hợp với trồng cau. Cũng nhờ thành công của một số hộ đi tiên phong, nhiều gia đình khác đã học hỏi, chia sẻ kinh nghiệm và mở rộng diện tích trồng cau trong vườn tạp. Thông tin từ UBND xã Hồ Vương, hiện chưa có thống kê cụ thể tổng diện tích cau trong toàn xã nhưng trên địa bàn đã có nhiều khu vườn trồng cau cho hiệu quả kinh tế ổn định. Riêng ở vùng Nga Liên cũ có gần 1.000 hộ trồng cau, trong đó, hộ trồng ít từ 300 - 400m2, hộ trồng nhiều lên đến 2.000 - 3.000m2, có hộ không có nhiều diện tích vườn cũng phải bố trí vài hàng cau trước nhà như “bản sắc” của làng quê.

Giữa khoảng trời mênh mang gió, những hàng cau thẳng tắp vươn cao, buồng cau trĩu quả, xanh mướt như mang trong mình sức sống bền bỉ và niềm vui lao động của người dân - những con người chân chất, kiên trì bám đất, bám làng, gieo những mùa xanh trù phú cho quê hương.

Bài và ảnh: Việt Hương