Mua sắm đa kênh trở thành xu hướng của người tiêu dùng Việt

Xu hướng thanh toán trực tuyến (không tiền mặt) ngày càng phổ biến trong tiêu dùng

Ông Nguyễn Văn Phượng (Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam Chất lượng cao) Phụ trách khảo sát Hàng Việt Nam Chất lượng cao (HVNCLC) cho biết, nếu như những năm trước, phần lớn là các nhà bán lẻ offline mở thêm kênh online để gia tăng nguồn thu và khách hàng hoặc để ứng phó với giai đoạn giãn cách xã hội do dịch bệnh thì vài năm gần đây (sau COVID-19), nhiều nhà bán lẻ online lại mở cửa hàng offline, để tạo điều kiện cho khách hàng trải nghiệm trực tiếp sản phẩm.

“Với xu hướng bán hàng đa kênh, ranh giới giữa bán lẻ hiện đại (Modern Trade – MT) và bán lẻ truyền thống (General Trade – GT) đang dần trở nên mờ nhạt”, ông Phượng nói.

Tuy nhiên, hệ thống kênh bán lẻ truyền thống vẫn giữ vai trò chủ đạo với tỷ trọng chi tiêu bình quân cao hơn kênh bán lẻ hiện đại và online ở hầu hết sản phẩm các ngành hàng. Đặc biệt, sản phẩm thuộc các ngành hàng tiêu dùng lâu bền như vật liệu xây dựng, xe – phụ tùng xe,… kênh GT chiếm tỷ trọng chi tiêu gần như tuyệt đối.

Theo ông Phượng, kết quả khảo sát cho thấy, dù chợ truyền thống có phần lép vế hơn những năm trước nhưng các kênh phân phối như đại lý, cửa hàng, và tiệm tạp hóa (tạp phẩm hộ gia đình) vẫn còn chỗ đứng với khoảng 70% người tiêu dùng lựa chọn. Tuy vậy, kênh bán lẻ hiện đại lại chiếm tỷ trọng chi tiêu cao nhất đối với sản phẩm thực phẩm chế biến. Đặc biệt, kênh online chiếm tỷ trọng cao nhất đối với các sản phẩm mỹ phẩm, làm đẹp và may mặc”

Người tiêu dùng thay đổi hành vi mua sắm theo hướng cẩn trọng, chi tiết hơn

Ở góc độ chất lượng sản phẩm, cuộc khảo sát cũng ghi nhận hành vi của người tiêu dùng đó là xu hướng ưa chuộng sản phẩm tốt cho sức khỏe. Người tiêu dùng sẵn sàng chi trả nhiều hơn để mua các sản phẩm thực phẩm, đồ uống đã trải nghiệm và cảm nhận tích cực, truy xuất được nguồn gốc, nhiều người mua dùng, đạt các chứng nhận, hoặc có thành phần tốt cho sức khỏe. Lựa chọn an toàn không chỉ đối với thực phẩm đồ uống, mà còn là xu hướng lựa chọn đối với các sản phẩm thuộc nhóm ngành thực phẩm đồ uống nói chung.

Các chuyên gia đánh giá, nhu cầu sử dụng sản phẩm an toàn, tăng cường sức khỏe vẫn là xu hướng thịnh hành trong những năm gần đây. Sự quan tâm của người tiêu dùng đối với các sản phẩm được dán nhãn hữu cơ (organic) hay nhãn xanh – thân thiện môi trường gia tăng, cho thấy cộng đồng người tiêu dùng Việt ngày càng ý thức hơn trong việc bảo vệ môi trường, và tiêu dùng có trách nhiệm hơn.

Điều này được ông Nguyễn Phạm Hà Minh, Phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Kinh doanh và Hỗ trợ Doanh nghiệp (BSA) nhấn mạnh khi cho rằng, người tiêu dùng sẽ cảnh giác hơn sau vụ việc liên quan đến kẹo rau củ Kera của CTCP Tập đoàn Chị Em Rọt (CER Group, sản phẩm từng được quảng bá bởi các nhân vật nổi tiếng như Quang Linh Vlogs, Hằng Du Mục và Hoa hậu Thùy Tiên ).

“Người tiêu dùng ngày càng chú trọng đến chất lượng thực phẩm. Bên cạnh yếu tố ngon miệng, hợp khẩu vị, họ đặc biệt quan tâm đến tiêu chuẩn vệ sinh an toàn và các chứng nhận chất lượng. Trước đây, ít ai quan tâm đến thành phần sản phẩm. Nhưng sau vụ việc kẹo Kera, người tiêu dùng đã có sự thay đổi đáng kể. Doanh nghiệp cần lưu ý rằng, nếu sản phẩm không đảm bảo chất lượng, họ có thể bị đối thủ hoặc người tiêu dùng ẩn danh đưa đi kiểm tra, gây ra nhiều rủi ro. Trong bối cảnh hiện nay, khi Internet và KOLs có ảnh hưởng lớn, doanh nghiệp phải đảm bảo mọi thông tin về sản phẩm đều chính xác", ông Minh nhấn mạnh.

Khảo sát của Hội Doanh nghiệp HVN CLC cũng đúc kết các xu hướng và hành vi tiêu dùng phổ biến hiện nay gồm: ưu tiên sản phẩm an toàn, đảm bảo sức khỏe và thân thiện môi trường; Ưu tiên mua sắm các sản phẩm đáp ứng nhu cầu cá nhân hóa sự trải nghiệm, đặc biệt là tại nhóm người tiêu dùng trẻ; Ưu tiên cho sự tiện lợi và linh hoạt; gia tăng mua sắm trực tuyến (các trang thương mại điện tử như Shopee, Lazada và Tiki đang trở thành lựa chọn ngày càng phổ biến…).

Người tiêu dùng cũng ưu tiên lựa chọn sản phẩm cùng loại có giá bán cạnh tranh hoặc có khuyến mại. Điều này xuất phát từ áp lực tài chính ngày càng gia tăng và tác động người tiêu dùng thay đổi hành vi mua sắm theo hướng cẩn trọng, chi tiết hơn. Bên cạnh đó, người tiêu cũng ưu tiên các thương hiệu tin cậy hoặc nhãn hàng riêng. Cụ thể là sản phẩm của các doanh nghiệp có thương hiệu lâu năm (uy tín) vẫn được người tiêu dùng ưu tiên lựa chọn.

Xu hướng cuối cùng đáng ghi nhận có sự thay đổi lớn là cuộc khảo sát thống kê được xu hướng thanh toán trực tuyến (không tiền mặt) ngày càng phổ biến trong tiêu dùng. Khảo sát ghi nhận, người dân mua hàng chuyển khoản hoặc thanh toán trực tuyến ngày càng nhiều. Từ các sạp chợ, tạp hóa, quán cơm, quán cà phê hay thậm chí quán nước ven đường, xe đẩy bán bánh trái hầu như đều sử dụng QR code tài khoản ngân hàng hay các ví Momo, VN Pay,.. để người mua có thể quét mã thanh toán.

Tuy nhiên, ông Phượng cũng lưu ý, trong bối cảnh nền kinh tế có nhiều biến động khó lường, người tiêu dùng bị mất việc làm, giảm thu nhập đã tác động làm thay đổi nhất định hành vi và mức độ mua sắm.

Thực vậy, kết quả khảo sát cho thấy người tiêu dùng vẫn tiếp tục “thắt lưng buộc bụng” và những ghi nhận từ người tiêu dùng thời gian gần đây trong năm 2025 cho thấy mức độ mua sắm, tiêu dùng năm nay chưa có tín hiệu khả quan hơn so với năm 2024.

Về vấn đề nay, bà Vũ Kim Hạnh Chủ tịch Hội Doanh nghiệp HVNCLC đưa ra lời khuyến cáo doanh nghiệp “Trong bối cảnh kinh tế và địa chính trị toàn cầu biến động, doanh nghiệp cần theo dõi sát sự thay đổi trong hành vi tiêu dùng để thích ứng kịp thời”.

Ngọc Hậu