Mức hỗ trợ đề xuất cho phụ nữ sinh con chỉ bằng 1-1,5% chi phí nuôi một trẻ

Thảo luận về Dự án Luật Dân số chiều 10/11, các đại biểu Quốc hội cho rằng cần có giải pháp để cải thiện vấn đề mức sinh của Việt Nam đang dưới mức sinh thay thế từ năm 2022. Dự báo đến năm 2050, mức sinh giảm xuống 1,63 và năm 2100 còn 1,38. Cùng với mức sinh giảm, già hóa dân số sẽ là thách thức lớn với Việt Nam giai đoạn 2026 - 2045 và trong thế kỷ XXI.

Đại biểu Nguyễn Thiện Nhân, đoàn TP.HCM (Ảnh: Quốc hội)

Theo đại biểu Nguyễn Thiện Nhân, đoàn TP.HCM, dự án Luật Dân số sẽ quyết định đến sự phát triển của đất nước trong nhiều năm tới, bởi nguy cơ già hóa và suy giảm dân số cần sớm có giải pháp khắc phục. Tuy nhiên các giải pháp đề xuất trong dự thảo Luật Dân số 2025 không đủ để đảm bảo duy trì vững chắc mức sinh thay thế ở Việt Nam, nên nguy cơ mức sinh tiếp tục giảm.

“Báo cáo đánh giá tác động dự thảo đề xuất những giải pháp để duy trì mức sinh thay thế, gồm: phụ nữ được nghỉ thai sản thêm một tháng và nhận được 6,2 triệu đồng; bố nghỉ thêm 5 ngày, nhận 695.000 đồng; người sinh con thứ hai trước 35 tuổi được thưởng 2 triệu đồng; nơi mức sinh thấp được hỗ trợ 2 triệu; phụ nữ dân tộc thiểu số sinh con được hỗ trợ 2 triệu đồng. Như vậy, tổng cộng một phụ nữ sinh con có thể được hỗ trợ tối đa khoảng 13 triệu đồng/lần sinh”, đại biểu đoàn TP.HCM cho hay.

Trong khi mức lương tối thiểu vùng bình quân cả nước hiện nay khoảng 4 triệu đồng, chỉ đủ duy trì cuộc sống của một người lao động. Nhưng để nuôi một người con từ lúc sinh ra đến khi trưởng thành 18 tuổi, cần ít nhất 900 triệu đồng. Vì vậy, mức hỗ trợ tối đa cho phụ nữ sinh con mà dự thảo nêu ra chỉ bằng 1-1,5% chi phí nuôi một đứa trẻ.

Từ thực tiễn này, đại biểu Nguyễn Thiện Nhân cho rằng: “Cần nhấn mạnh quan điểm về công tác dân số là tất cả vì hạnh phúc nhân dân, vì sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước, vì dân tộc trường tồn, không đánh đổi tăng trưởng kinh tế cao với làm giảm mức sinh”.

Nhà nước phải công bố mức lương của 1 người đi làm phải nuôi được 1 người con; 2 người đi làm phải nuôi được 2 con.

“Đây cần được coi là quy định bắt buộc mà các chủ doanh nghiệp phải đảm bảo cho người lao động”, đại biểu Nguyễn Thiện Nhân đề xuất lộ trình thực hiện có thể cần từ 5 - 10 năm.

Bài toán khó về già hóa dân số, tăng tỉ suất sinh cần giải

Giải trình, làm rõ các ý kiến đại biểu Quốc hội nêu, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, một trong những thay đổi căn bản khi xây dựng dự thảo luật là chuyển từ dân số và chính sách kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan giải trình trước Quốc hội chiều 10/11 (Ảnh: Quốc hội)

Mục tiêu là tạo ra cơ sở pháp lý để triển khai thực hiện các chính sách dân số trong tầm cao mới. Các quy định của Luật Dân số thể hiện tinh thần đó khi Chính phủ thiết kế phạm vi luật với 6 nhóm chính sách, bao gồm: duy trì mức sinh thay thế; giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh; thích ứng với già hóa dân số và dân số già; nâng cao chất lượng dân số; tăng cường công tác truyền thông, vận động, giáo dục về dân số và các điều kiện bảo đảm trong quá trình triển khai thực hiện.

Với tinh thần luật khung, các quy định chi tiết về đối tượng, phạm vi, nguồn lực thực hiện sẽ do Chính phủ quy định cho phù hợp với từng giai đoạn phát triển kinh tế - xã hội.

Theo Bộ trưởng Đào Hồng Lan, về nguồn lực, cần nhìn nhận cả trước mắt và lâu dài. Để đầu tư cho chính sách dân số, giải quyết già hóa dân số và nâng cao tỷ lệ mức sinh thay thế, cần nguồn lực rất lớn. Ví dụ như Nhật Bản, Hàn Quốc, các quốc gia này đã chi các gói kinh tế với số tiền khổng lồ để giải quyết bài toán già hóa dân số và tăng tỷ lệ sinh. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu đặt ra, đến nay vẫn là một bài toán vô cùng thách thức.

“Chúng tôi cho rằng, cần có sự vào cuộc, phối hợp đồng bộ của tất cả các bộ, ban, ngành”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Chuyển từ chữa bệnh sang chủ động phòng bệnh, lấy người dân làm trung tâm

Liên quan đến dự án Luật Phòng bệnh, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, qua rà soát hệ thống pháp luật của Việt Nam, Bộ trưởng nhận thấy có 63 luật có các quy định liên quan đến lĩnh vực phòng bệnh và nâng cao sức khỏe.

Toàn cảnh buổi thảo luận chiều 10/11 (Ảnh: Quốc hội)

Bộ trưởng lấy ví dụ: nhóm các quy định trực tiếp về lĩnh vực y tế gồm 10 luật, trong đó có Luật Bảo vệ sức khỏe nhân dân từ năm 1989; nhóm quy định liên quan đến chăm sóc sức khỏe gồm 22 luật; nhóm liên quan đến yếu tố tác động sức khỏe gồm 15 luật, như Luật Bảo vệ môi trường, Luật Tài nguyên, Luật Đất đai… Do đó, để thể chế hóa các quy định của công tác phòng bệnh theo quan điểm của Đảng, được ban hành trong các Nghị quyết số 20 và Nghị quyết số 72 của Bộ Chính trị, cần rà soát kỹ lưỡng.

Bộ trưởng Đào Hồng Lan nhấn mạnh trọng tâm của Luật Phòng bệnh là: “Chuyển từ chữa bệnh sang chủ động phòng bệnh, lấy người dân làm trung tâm, phòng bệnh suốt đời, phòng bệnh từ sớm, từ xa”.

Theo Bộ trưởng, trong quá trình xây dựng Luật, Chính phủ đã tập trung phạm vi điều chỉnh với các nội dung trọng tâm của dự án Luật, gồm: vấn đề phòng, chống bệnh truyền nhiễm; phòng, chống bệnh không lây nhiễm; các rối loạn sức khỏe tâm thần; các yếu tố nguy cơ khác; vấn đề dinh dưỡng trong phòng bệnh; và các điều kiện bảo đảm phòng bệnh.

“Bộ Y tế cũng xác định đây là luật khung, nêu các nguyên tắc và chính sách cơ bản liên quan đến phòng bệnh, còn các luật chuyên ngành sẽ được quy định chi tiết trong các luật riêng và các nghị định, thông tư”, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho hay.

Với 22 ý kiến đại biểu Quốc hội phát biểu tại hội trường và các ý kiến tại phiên thảo luận tổ, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết, với tinh thần cầu thị và trách nhiệm cao nhất, Bộ Y tế sẽ tiếp thu để thể hiện đầy đủ các ý kiến chỉ đạo của Trung ương Đảng, của Quốc hội và ý kiến đại biểu Quốc hội trong dự án Luật; đồng thời phối hợp chặt chẽ với cơ quan thẩm tra của Quốc hội để rà soát, tiếp thu, giải trình và báo cáo Chính phủ trước khi trình Quốc hội thông qua.

Cuối cùng, tư lệnh ngành Y tế mong các đại biểu Quốc hội ủng hộ để dự án Luật Dân số và Luật Phòng bệnh được thông qua tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV.

Nhóm PV/VOV.VN