Mục sở thị công trình gần 90 năm tuổi phân lũ bảo vệ vùng Thủ đô
Đập Đáy được người Pháp thiết kế xây dựng từ năm 1934, hoàn thành năm 1937; được Nhà nước cải tạo, nâng cấp năm 1975. Công trình có nhiệm vụ phân lũ sông Hồng để bảo vệ cho Thủ đô Hà Nội và các tỉnh hạ du; chống úng, chống lũ cho các vùng ven sông Đáy.
Đập Đáy là công trình quan trọng nhất thuộc Cụm công trình đầu mối phân lũ sông Đáy. Cùng với Đập Đáy, cụm công trình còn có các hạng mục khác gồm: Cống Cẩm Đình - Hiệp Thuận, cống Vân Cốc và kênh dẫn Cẩm Đình - Hiệp Thuận.
Trước tháng 4/2008, Cụm công trình phân lũ sông Đáy thuộc quản lý của Bộ NN&PTNT. Sau 36 năm là đơn vị sự nghiệp trực thuộc Bộ quản lý, cụm công trình đã được bàn giao về UBND tỉnh Hà Tây và chuyển giao lại cho Hà Nội tiếp nhận (sau khi tỉnh Hà Tây hợp nhất về với Hà Nội).
Công trình Đập Đáy được thiết kế bằng bê tông cốt thép, gồm 6 cửa van được mở theo hình thức hạ dần cao trình tràn. Hệ thống đóng mở cửa van bằng máy đóng mở 75V. Cửa van hình cung được làm hoàn toàn bằng thép; chiều rộng mỗi cửa là 33,75m.
Đập vận hành bằng nguồn điện chính cung cấp từ trạm biến áp 35/0,4KV - 320KVA qua máy biến thế TM-320/35. Ngoài ra còn có nguồn điện dự phòng là máy phát điện lại diesel xoay chiều 3 pha công suất 200KVA, bảo đảm cung cấp điện trong quá trình vận hành khi có sự cố về nguồn điện chính.
Theo Phó Giám đốc Ban Quản lý và dịch vụ thủy lợi Hà Nội Nguyễn Hải Hưng, các thiết bị điện được bảo dưỡng định kỳ thường xuyê. Tuy nhiên, do thiết bị đã cũ và lạc hậu, hiện không còn sản xuất nên công tác duy tu bảo dưỡng còn gặp khó khăn.
Trước mùa mưa lũ 2022, Ban Quản lý và dịch vụ thủy lợi Hà Nội đã vận hành thử hệ thống cơ khí. Theo đó, hệ thống nâng hạ cửa van Đập Đáy đều đảm bảo hoạt động bình thường. Hộp chịu lực khung giá cứng vững, các bu lông liên kết bảo đảm chịu lực. Động cơ, hộp giảm tốc không có tiếng kêu…
Tình trạng cửa quạt, bệ máy, giá đỡ về kết cấu, mối hàn, sơn bảo quản đều đảm bảo. Hiện trạng nền móng, trụ pin, ngưỡng hạ, ngưỡng thượng, sân thương lưu hạ, mái kè… quan sát bằng mắt thường ổn định. Ống đo mực nước ngầm, thiết bị đo lượng mưa cũng hoạt động bình thường.
Được biết trong năm 2021, UBND TP Hà Nội đã bố trí kinh phí để cải tạo, nâng cấp, thay thế nhiều hạng mục của Đập Đáy, trong đó có 12 pô ly hố thế và hệ thống cáp điều khiển. Tuy nhiên hiện nay, kênh hạ lưu Đập Đáy do được xây dựng từ năm 2005 nên đã xuống cấp nhiều, rất cần được nâng cấp để bảo đảm nhiệm vụ công trình.
