Muốn phát triển đường sắt đô thị, giải pháp then chốt là giải phóng mặt bằng

Sáng ngày 8/1, tại phiên thứ 2 của Hội thảo khoa học phát triển hệ thống đường sắt đô thị (ĐSĐT) của Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, các chuyên gia đã cùng nhau đưa ra các giải pháp giải phóng mặt bằng (GPMB) tối ưu nhất đối với các dự án lớn.

Giải phóng mặt bằng là giải pháp then chốt của dự án đường sắt đô thị. Ảnh: TL

Không cung cấp mặt bằng sạch ảnh hưởng đến tiến độ dự án

Tại hội thảo, Luật sư Lê Nết, Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Singapore (SIAC) khẳng định, chuẩn bị mặt bằng là một trong những bước quan trọng nhất trong quá trình phát triển dự án metro. Không cung cấp được mặt bằng sạch trước khi thực hiện dự án, không những ảnh hưởng rất lớn đến tiến độ hoàn thành dự án, mà còn khiến chủ đầu tư, nhà nước phải gánh chịu hậu quả vật chất do việc kéo dài thời gian thực hiện gây ra cho các nhà thầu tham gia thực hiện dự án.

"Hiện nay, theo thống kê của chúng tôi, tại các vụ kiện trọng tài trong và ngoài nước, khiếu nại của nhà thầu chống lại chủ đầu tư phần lớn là những khiếu nại liên quan đến vấn đề mặt bằng thi công và việc dọn dẹp tiện ích" - Luật sư Lê Nết thông tin.

Chuyên đề giải phóng mặt bằng, thu hồi đất là tiền đề quan trọng làm cơ sở thực hiện đối với các dự án đường sắt đô thị, cũng là khâu then chốt để hoàn thành dự án đúng tiến độ, tăng hiệu quả của dự án đầu tư. Công tác giải phóng mặt bằng, thu hồi đất là khâu quan trọng trong quá trình triển khai thực hiện các dự án phát triển kinh tế - xã hội, cơ sở hạ tầng…

Ngoài ra, thực tế nguyên nhân chậm trễ GPMB không chỉ do cơ chế, mà còn do con người. Sự thiếu phối hợp giữa ban quản lý dự án và UBND địa phương có thể dẫn đến sự chậm trễ trong quá trình thông báo thu hồi đất và quyết định thu hồi đất, ảnh hưởng đến tiến độ dự án...

Ông Võ Trung Trực - Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP. Hồ Chí Minh đánh giá, công tác GPMB, thu hồi đất là khó khăn nhất khi triển khai các dự án đường sắt đô thị theo mô hình TOD.

Sở Tài nguyên và Môi trường TP. Hồ Chí Minh đã có đề án liên quan đến việc bồi thường đất định cư khi GPMB bằng loại đất khác. Qua tính toán của sở thì khả năng tiết giảm kinh phí bồi thường của các dự án là rất lớn, nhưng để người dân đồng thuận cao thì cần phải có cơ chế, tạo điều kiện có lợi nhất cho người dân khi nhận đất bồi thường.

Quang cảnh hội thảo.

Giải phóng mặt bằng, tái định cư là khâu “trọng điểm của trọng điểm”

Phát biểu tại hội thảo, Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Nguyễn Trọng Đông khẳng định, công tác GPMB, thu hồi đất là khâu quan trọng trong quá trình phát triển và triển khai dự án, để phát triển kinh tế xã hội, cơ sở hạ tầng. Thực hiện tốt công tác này sẽ góp phần đẩy nhanh, thu hút đầu tư, tạo lập môi trường đầu tư thông thoáng.

Bên cạnh đó, góp phần đảm bảo quyền lợi, lợi ích hợp pháp, chính đáng và ổn định cuộc sống cho người bị thu hồi đất, hạn chế tình trạng khiếu nại, tố cáo của người có đất bị thu hồi.

“Thực hiện tốt công tác GPMB góp phần đẩy mạnh thu hút đầu tư, tạo lập môi trường đầu tư thông thoáng. Bên cạnh đó, góp phần bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng và ổn định cuộc sống cho người dân bị thu hồi đất, hạn chế tình trạng khiếu nại, tố cáo của người có đất bị thu hồi” - ông Nguyễn Trọng Đông cho biết thêm.

Chia sẻ kinh nghiệm thực hiện công tác GPMB Dự án đường vành đai 4 - Vùng Thủ đô, Phó Giám đốc Ban Quản lý đầu tư xây dựng công trình giao thông TP. Hà Nội Đỗ Đình Phan chia sẻ, Vành đai 4 là vành đai liên vùng kinh tế trọng điểm vùng Thủ đô Hà Nội, kết nối Thủ đô Hà Nội với các tỉnh Hưng Yên, Bắc Ninh và các địa phương khác trong vùng.

Xác định khâu GPMB, tái định cư là khâu “trọng điểm của trọng điểm” phải được triển khai sớm, Hà Nội đã đề xuất tách công tác GPMB thành dự án thành phần độc lập để triển khai ngay sau khi chủ trương đầu tư được duyệt. Từ đó, GPMB đã đi trước một bước, giúp đảm bảo có mặt bằng thi công trước khi trao thầu.

Ông Đỗ Đình Phan cũng nhấn mạnh, từ kinh nghiệm của Hà Nội cho thấy, hoàn toàn có thể triển khai song song công tác bồi thường GPMB đối với công tác lập dự án thành phần GPMB. Việc lập, thẩm định, phê duyệt dự án thành phần GPMB thường sẽ triển khai nhanh hơn so với việc lập, thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư do không có yếu tố kỹ thuật phức tạp, không phải thỏa thuận với nhiều đơn vị quản lý, khối lượng công việc ít hơn… dẫn đến rút ngắn được thời gian thực hiện, việc ứng vốn từ quỹ đầu tư phát triển thành phố chi trả cho các phương án GPMB không phụ thuộc vào dự án được duyệt.

Đặc biệt, việc giao địa phương thực hiện nhiệm vụ GPMB, hoặc chủ đầu tư dự án thành phần GPMB trên địa bàn để các địa phương chủ động và huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị của địa phương, góp phần đẩy nhanh tiến độ GPMB chung của các dự án; tạo được quỹ đất sạch trước khi trao thầu xây dựng.

Hà Nội nghiên cứu đầu tư cầu Tứ Liên và tuyến đường sắt đô thị số 5

Sáng 18/1, trước sự chứng kiến của Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Dương Đức Tuấn, Sở Giao thông vận tải Hà Nội và Tập đoàn Xây dựng Thái Bình Dương (CPCG), Tổng công ty cổ phần Xuất nhập khẩu và Xây dựng Việt Nam (Vinoconex) đã ký kết bản ghi nhớ hợp tác nghiên cứu đầu tư xây dựng một số dự án trọng điểm trên địa bàn thành phố.

Theo biên bản ghi nhớ, các bên liên quan thống nhất cùng hợp tác, chia sẻ kinh nghiệm trong việc triển khai nghiên cứu các dự án hạ tầng giao thông trọng điểm của Hà Nội, trong đó tập trung vào 2 dự án.

Thứ nhất, Dự án đầu tư xây dựng cầu Tứ Liên và đường từ cầu Tứ Liên đến cao tốc Hà Nội - Thái Nguyên với tổng chiều dài tuyến khoảng 11,5 km từ nút giao Nghi Tàm đến nút giao Vành đai 3 (cao tốc Hà Nội - Thái Nguyên); xây dựng cầu Tứ Liên với chiều dài 2,924 km, trong đó cầu chính dài 1km, quy mô mặt cắt ngang theo quy hoạch bảo đảm 6 làn xe cơ giới, 2 làn hỗn hợp và 2 làn đi bộ... Sơ bộ tổng mức đầu tư khoảng 20.000 tỷ đồng.

Thứ hai, Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt đô thị số 5, đoạn Văn Cao - Ngọc Khánh - Láng - Hòa Lạc. Quy mô tiêu chuẩn đường đôi, điện khí hóa với chiều dài 38,43 km (gồm 6,5 km đi ngầm, 2 km đi cao và 29,93 km đi trên mặt đất), 21 ga và 2 khu depot. Sơ bộ tổng mức đầu tư khoảng 65.000 tỷ đồng.

Nam Khánh