Mỹ cân nhắc chặn bắt tàu chở dầu Iran trên biển

Tàu chở dầu Ice Energy treo cờ Liberia chuyển dầu thô từ tàu chở dầu Lana treo cờ Iran (trước đây là Pegas), ngoài khơi bờ biển Karystos, trên Đảo Evia, Hy Lạp, ngày 26 tháng 5 năm 2022. Ảnh REUTERS/Costas Baltas

Ông Trump tuyên bố sẽ khôi phục chiến dịch “áp lực tối đa” nhằm cô lập Iran khỏi nền kinh tế toàn cầu, đưa xuất khẩu dầu của nước này về mức 0 để ngăn Tehran sở hữu vũ khí hạt nhân.

Ngay trong những tuần đầu của nhiệm kỳ thứ hai, ông Trump đã tung ra hai đợt trừng phạt mới nhằm vào các công ty và đội tàu “bí mật” – bao gồm những tàu chở dầu cũ hoạt động không có bảo hiểm của phương Tây, chuyên vận chuyển dầu thô từ các quốc gia bị cấm vận.

Những biện pháp này nhìn chung vẫn đi theo hướng mà chính quyền Tổng thống Joe Biden trước đó đã áp dụng, thời điểm mà Iran vẫn gia tăng xuất khẩu dầu nhờ vào mạng lưới buôn lậu tinh vi.

Giờ đây, các quan chức trong chính quyền Trump đang xem xét cách thức, để các nước đồng minh có thể chặn và kiểm tra đội tàu chở dầu này đi qua những tuyến hàng hải quan trọng như eo biển Malacca ở châu Á và các tuyến đường biển khác, theo tiết lộ từ 6 nguồn tin giấu tên nói với Reuters.

Kế hoạch này có thể làm chậm quá trình giao dầu đến các nhà máy lọc dầu, đồng thời gây tổn hại danh tiếng và rủi ro trừng phạt đối với các bên tham gia hỗ trợ thương mại dầu mỏ của Iran, các nguồn tin này cho biết thêm.

“Không cần phải đánh chìm tàu hay bắt giữ ai cả, chỉ cần gây khó khăn là đủ để khiến họ cảm thấy giao dịch này không đáng để mạo hiểm”, một nguồn tin nhận định. “Hoạt động giao hàng bị trì hoãn sẽ tạo ra sự bất ổn trong mạng lưới buôn lậu này”, nguồn tin khác nói.

Chính quyền Trump đang nghiên cứu khả năng tiến hành kiểm tra tàu trên biển theo khuôn khổ của Sáng kiến An ninh Chống Phổ biến Vũ khí (PSI) - một chương trình do Mỹ khởi xướng từ năm 2003, với sự tham gia của hơn 100 quốc gia nhằm ngăn chặn việc vận chuyển vũ khí hàng loạt.

Một trong các nguồn tin cho biết cơ chế này có thể giúp các chính phủ nước ngoài chặn các lô dầu của Iran theo yêu cầu của Washington, qua đó làm chậm tiến độ giao hàng và tác động đến chuỗi cung ứng mà Tehran đang dựa vào để duy trì nguồn thu từ dầu mỏ.

Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ hiện đang đánh giá tính khả thi của phương án này, tuy nhiên vẫn chưa rõ Washington đã tiếp cận các nước tham gia PSI để thăm dò mức độ sẵn sàng hợp tác với đề xuất này hay chưa.

John Bolton, người từng là trưởng đoàn đàm phán PSI cho Mỹ, nói với Reuters rằng, “việc sử dụng PSI để làm chậm xuất khẩu dầu của Iran là hoàn toàn hợp lý”.

Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian hôm 2/3 phát biểu trước Quốc hội rằng ông Trump đã ký lệnh trừng phạt thêm nhiều tàu chở dầu của Iran, khiến các tàu này không biết phải dỡ hàng ở đâu. Phát biểu này được đưa ra sau khi Washington áp đặt vòng trừng phạt mới nhất, tiếp tục gây khó khăn cho hoạt động xuất khẩu dầu khí của Tehran.

Nh.Thạch

Reuters