Mỹ chặn người Nga ở biên giới với Mexico, nhận người Ukraine

Cảnh tượng phản ánh sự thay đổi lặng lẽ nhưng không thể nhầm lẫn trong cách đối xử khác nhau với người Nga và người Ukraine đến Mexico với tư cách khách du lịch rồi bay đến thành phố Tijuana (Mexico), hy vọng được vào Mỹ để có cơ hội tị nạn.

34 người Nga đã cắm trại vài ngày tại cửa khẩu biên giới Mỹ nhộn nhịp nhất với Mexico, 2 ngày sau khi các quan chức Tijuana nhẹ nhàng thúc giục họ rời đi. Những người Nga ngồi trên chiếu và chăn, kiểm tra smartphone, trò chuyện và ăn vặt, với túi ngủ và xe đẩy gần đó khi dòng người đi bộ qua biên giới lướt qua họ. 5 cô bé ngồi nói chuyện thành vòng tròn, vài người cầm thú nhồi bông.

Vài ngày trước đó, một số người Nga đã được nhận vào Mỹ tại giao lộ San Ysidro (thành phố San Diego, bang California, Mỹ), ngay phía bắc biên giới Mỹ-Mexico, còn một số người Ukraine bị chặn. Thế nhưng đến ngày 18.3, người Nga đã bị từ chối trong khi người Ukraine được nhận sau một thời gian ngắn chờ đợi.

Irina Zolinka, người phụ nữ Nga 40 tuổi cắm trại qua đêm với gia đình 7 người sau khi đến Tijuana, nói: “Thật khó hiểu cách họ đưa ra quyết định”.

Erika Pinheiro, Giám đốc tố tụng và chính sách của nhóm vận động Al Otro Lado, nói Mỹ bắt đầu chấp nhận nhận tất cả người Ukraine dưới dạng nhân đạo trong vòng 1 năm từ ngày 15.3, đồng thời chặn tất cả người Nga. Song không có thông báo chính thức nào.

Irina Zolkina, người đang xin tị nạn ở Mỹ, khóc khi nhớ lại chuyến đi của mình từ Nga đến biên giới Mexico, đứng gần cảng nhập cảnh San Ysidro vào Mỹ, ở thành phố Tijuana, Mexico

Các gia đình chủ yếu đến từ Nga cắm trại gần Cảng nhập cảnh San Ysidro vào Mỹ, khi một dòng người đi bộ qua biên giới, ở Tijuana

Người phụ nữ Nga ôm con trai khichờ đợi gần Cảng nhập cảnh San Ysidro dẫn vào Mỹ, ở Tijuana

Theo hãng tin AP, bản ghi nhớ của Bộ An ninh Nội địa Mỹ vào ngày 11.3 nhưng không được công bố công khai cho đến hôm 17.3 nhắc các quan chức biên giới rằng người Ukraine có thể được miễn kiểm tra các giới hạn tị nạn được thiết kế để ngăn chặn sự lây lan nCoV. Bản ghi nhớ nêu các quyết định sẽ được đưa ra theo từng trường hợp cho người Ukraine nhưng không đề cập đến người Nga.

Bộ An ninh Nội địa Mỹ tuyên bố hôm 18.3 rằng bất kỳ ai “đặc biệt dễ bị tổn thương” có thể được nhận vì lý do nhân đạo khi xem xét từng trường hợp cụ thể, bất kể quốc tịch.

Người di cư Nga ở Tijuana ngồi bên cạnh hàng trăm cư dân chờ đi bộ qua biên giới để đến San Diego hôm 18.3.

Một người đàn ông di cư Nga 32 tuổi tên Mark đã không rời biên giới kể từ khi đến Tijuana cùng vợ khoảng 5 ngày trước đó và không có kế hoạch rời đi, vì sợ anh có thể bỏ lỡ bất kỳ cơ hội bất ngờ nào.

Trong vòng vài giờ sau khi đến nơi, Mark đã nhìn thấy ba người di cư Nga được nhận vào Mỹ. Sau 6 giờ, nhà chức trách Mỹ trả lại hộ chiếu của anh và cho biết chỉ có người Ukraine mới được nhận. Mark hé lộ đã bỏ trốn ngay sau khi Nga tiến quân vào Ukraine.

Các quan chức Mỹ đã trục xuất những người di cư hơn 1,7 triệu lần kể từ tháng 3.2020. Họ không có cơ hội xin tị nạn theo thẩm quyền truy quét nhằm ngăn chặn sự lây lan nCoV. Để xin tị nạn, người di cư phải ở trên đất Mỹ và các quan chức nước này đang chặn lối đi ngoại trừ những người mà họ muốn nhận.

Ngay cả trước khi Nga tấn quân vào Ukraine, Mỹ đã nhận thấy sự gia tăng những người xin tị nạn từ Nga và Ukraine, hầu hết cố gắng vào từ các giao lộ chính ở San Diego thay vì cố gắng vượt biên bất hợp pháp trên sa mạc và núi.

Theo Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Mỹ, hơn 1.500 người Ukraine đã nhập cảnh vào Mỹ ở biên giới Mexico từ tháng 9.2021 đến tháng 2.2022, gấp khoảng 35 lần so với 45 người Ukraine cùng thời kỳ một năm trước đó.

Những người Ukraine có thể đến đất Mỹ hầu như được đảm bảo sẽ được tị nạn. Chỉ 4 trong số 1.553 người nhập cảnh trong khoảng thời gian từ tháng 9.2021 đến tháng 2.2022 bị cấm theo lệnh y tế công cộng cho phép Mỹ trục xuất những người di cư không có cơ hội được bảo vệ nhân đạo.

Số lượng người xin tị nạn Nga đến các cửa khẩu Mỹ từ Mexico đã vượt qua 8.600 người từ tháng 9.2021 đến tháng 2.2022, gấp khoảng 30 lần so với 288 người cùng thời kỳ một năm trước đó. Trừ 23 người, những người còn lại đã được xử lý theo luật cho phép họ xin tị nạn.

Các quan chức Mexico đã cảnh báo những người di cư ngủ ở biên giới. Tháng trước, họ đã phá dỡ một trại di cư lớn ở Tijuana với các lều và bạt che chắn lối đi đến San Diego.

Mong muốn ngăn chặn một trại khác hình thành, Tijuana đã phát một lá thư hôm 16.3 yêu cầu những người di cư rời khỏi địa điểm cắm trại của họ vì lý do sức khỏe và an toàn, đồng thời cung cấp nơi ở miễn phí nếu họ không đủ tiền mua khách sạn.

Sơn Vân - Ảnh: AP