Mỹ chính thức áp thuế Canada, Mexico, Trung Quốc

Bến container Bayport ở cảng Houston, Texas (Mỹ). Ảnh: Getty Images

Trong bài phát biểu ngày 3-3 tại Nhà Trắng, ông Trump nhấn mạnh không còn khả năng đàm phán để tránh việc áp thuế, ngay cả khi hai nước láng giềng đưa ra cam kết hạn chế dòng chảy fentanyl vào Mỹ. Mức thuế áp dụng sẽ là 25% cho hầu hết hàng hóa, riêng năng lượng từ Canada chịu mức thuế 10%.

Phát biểu trên CNN, Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick cho biết cả Canada và Mexico đều đạt tiến triển về an ninh biên giới, nhưng cần phải hành động nhiều hơn nữa để hạn chế dòng fentanyl chảy vào Mỹ nhằm giảm số ca tử vong do loại chất gây nghiện này.

Trong khi đó, ngày 3-3 (giờ địa phương), Nhà Trắng thông báo Tổng thống Trump đã ký sắc lệnh tăng thuế đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, với lý do Bắc Kinh không giải quyết triệt để vấn đề buôn bán fentanyl bất hợp pháp. Theo thông báo trên các trang mạng xã hội của Nhà Trắng, sắc lệnh này nâng mức thuế đã áp dụng trước đó từ 10% lên 20%, đúng như thông báo trước đó của ông Trump.

Các nước tuyên bố đáp trả Mỹ

Bộ Thương mại Trung Quốc sáng 4-3 đã tuyên bố phản đối quyết định của Mỹ. Người phát ngôn Bộ Thương mại Trung Quốc khẳng định Bắc Kinh sẽ thực hiện các biện pháp đáp trả nhằm bảo vệ quyền và lợi ích của mình. Người phát ngôn nhấn mạnh Trung Quốc là một trong những quốc gia có chính sách chống ma túy nghiêm ngặt nhất trên thế giới. Hai nước đã có sự hợp tác sâu rộng và hiệu quả trong cuộc chiến chống lại ma túy, đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận. Tuy nhiên, người phát ngôn Bộ Thương mại Trung Quốc cho rằng việc Mỹ lấy lý do nêu trên chỉ là cái cớ, phớt lờ các quy tắc thương mại quốc tế cũng như tiếng nói của cộng đồng quốc tế.

Trung Quốc ngày 4-3 thông báo áp thuế bổ sung đối với một loạt sản phẩm nông nghiệp, thực phẩm của Mỹ. Ngoài ra, Bắc Kinh cũng đưa ra các hạn chế xuất khẩu, đầu tư đối với 25 doanh nghiệp Mỹ vì lý do an ninh quốc gia. Theo đó, Bắc Kinh sẽ áp dụng mức thuế bổ sung 15% đối với thịt gà, lúa mì, ngô và bông của Mỹ và thêm 10% thuế đối với đậu nành, lúa miến, thịt lợn, thịt bò, thủy sản, trái cây, rau quả và sữa nhập khẩu của Mỹ. Các mức thuế do Bộ Thương mại Trung Quốc công bố sẽ có hiệu lực từ ngày 10-3. Ngoài ra, Bắc Kinh cũng bổ sung 15 công ty Mỹ vào danh sách kiểm soát xuất khẩu (cấm các công ty Trung Quốc cung cấp công nghệ lưỡng dụng cho các công ty này) và 10 công ty Mỹ có thể tạo điều kiện bán vũ khí cho Đài Loan (Trung Quốc).

Trong khi đó, Thủ tướng Canada Justin Trudeau tuyên bố Canada sẽ ngay lập tức đáp trả bằng cách áp thuế đối với 30 tỷ USD hàng hóa của Mỹ sau quyết định áp thuế của chính quyền Tổng thống Trump. "Hôm nay, sau giai đoạn tạm hoãn 30 ngày, chính quyền Mỹ đã quyết định tiếp tục áp thuế 25% đối với các sản phẩm xuất khẩu của Canada và thuế 10% đối với năng lượng Canada. Hãy để tôi nói rõ rằng, không có lý do nào biện minh cho những hành động này", Thủ tướng Trudeau cho biết. "Canada sẽ đáp trả quyết định vô lý này. Nếu thuế quan của Mỹ có hiệu lực vào đêm nay, Canada sẽ đáp trả bằng cách áp thuế 25% đối với 155 tỷ USD hàng hóa của Mỹ, bắt đầu với 30 tỷ USD hàng hóa ngay lập tức, và sẽ áp thuế đối với phần còn lại trị giá 125 tỷ USD hàng hóa của Mỹ sau 21 ngày", ông Trudeau nói thêm.

Thủ tướng Trudeau cảnh báo mức thuế quan của Canada sẽ vẫn duy trì cho đến khi hành động thương mại của Mỹ được rút lại. "Nếu thuế quan của Mỹ không chấm dứt, chúng tôi đang trong quá trình thảo luận tích cực và liên tục với các tỉnh và vùng lãnh thổ để thực hiện một số biện pháp phi thuế quan. Dù chúng tôi kêu gọi chính quyền Mỹ xem xét lại các mức thuế của họ, Canada vẫn kiên quyết đứng lên bảo vệ nền kinh tế, việc làm, người lao động và thỏa thuận công bằng của chúng tôi", ông Trudeau nhấn mạnh.

Cùng ngày, Thủ hiến bang Ontario (Canada), ông Doug Ford, tuyên bố ông sẵn sàng ngừng xuất khẩu điện sang Mỹ nếu chính quyền Trump áp thuế đối với hàng hóa Canada. Ông tuyên bố mạnh mẽ: "Họ dựa vào năng lượng của chúng tôi. Nếu họ chủ động tấn công chúng ta, chúng ta sẽ đáp trả gấp đôi". Theo tờ báo này, ông Ford cam kết sẽ đáp trả thuế quan tương xứng theo tỷ lệ 1:1, đồng thời khẳng định chính quyền liên bang và các bang đều thống nhất trong việc đối phó với chính sách thuế quan của Mỹ. “Các bang có tiếng nói quan trọng, nhưng chính phủ liên bang là người dẫn đầu trên mặt trận này và chúng tôi sẽ sát cánh bên nhau dù ai đang lãnh đạo chính phủ. Tôi không bắt đầu cuộc chiến tranh thuế quan này, nhưng chúng tôi sẽ giành chiến thắng", ông Ford khẳng định.

Căng thẳng thương mại

Trong bối cảnh căng thẳng thương mại ngày càng leo thang, quyết định của Mỹ được dự đoán sẽ kích hoạt một cuộc chiến thương mại mới giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới thị trường toàn cầu. Động thái của ông Trump cũng khiến thị trường tài chính lao đao và đẩy khu vực Bắc Mỹ vào tình thế bất ổn.

Thông báo này đã tác động mạnh đến thị trường chứng khoán Mỹ, với các chỉ số chính đều giảm điểm đáng kể. S&P 500 giảm 1,75%, Nasdaq Composite mất 2,64%, và Dow Jones giảm 1,47%. Cổ phiếu các hãng ô tô bị ảnh hưởng nặng nề, với General Motors giảm 4% và Ford giảm 1,7%. Đồng USD cũng tăng giá so với peso Mexico và đô la Canada.

Các chuyên gia kinh tế cảnh báo quyết định này, ảnh hưởng tới khối lượng hàng nhập khẩu trị giá hơn 900 tỷ USD hàng năm, có thể gây tổn hại nghiêm trọng cho nền kinh tế đã hội nhập sâu rộng của khu vực Bắc Mỹ.

AN BÌNH