Mỹ đạt thỏa hiệp mở lại chính phủ sau 41 ngày bế tắc

Trụ sở Quốc hội Mỹ ở Washington, D.C. Ảnh: THX/TTXVN

Với tỷ lệ ủng hộ 60-40, thỏa hiệp được thông qua nhờ sự đồng thuận gần như toàn bộ của các Thượng nghị sĩ Cộng hòa cùng 8 thành viên Dân chủ. Trước đó, phe Dân chủ đã không thành công trong nỗ lực gắn ngân sách chính phủ với các khoản trợ cấp y tế dự kiến hết hạn vào cuối năm nay.

Dù thỏa thuận quy định sẽ có một cuộc bỏ phiếu vào tháng 12 về việc gia hạn các khoản trợ cấp đang mang lại lợi ích cho 24 triệu người Mỹ, song vẫn chưa có gì đảm bảo các chương trình này sẽ được tiếp tục.

Theo thỏa thuận, nguồn tài trợ cho các cơ quan liên bang đã hết hạn từ ngày 1.10 sẽ được khôi phục, đồng thời ngăn chặn chiến dịch cắt giảm lực lượng lao động liên bang của Tổng thống Mỹ Donald Trump, đảm bảo không có vụ sa thải nào diễn ra trước ngày 30.1.2026.

Dự luật hiện được chuyển sang Hạ viện do Đảng Cộng hòa kiểm soát. Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson cho biết ông mong muốn thông qua sớm nhất vào ngày 12.11 để trình Tổng thống Trump ký ban hành. Ông Trump gọi thỏa thuận mở cửa lại chính phủ là “rất tốt”.

Thỏa thuận gia hạn tài trợ cho chính phủ liên bang đến ngày 30.1.2026, giúp chính phủ duy trì hoạt động, song đồng thời tiếp tục làm tăng thêm khoảng 1,8 nghìn tỷ USD mỗi năm vào khoản nợ quốc gia hiện ở mức 38 nghìn tỷ USD.

Diễn biến này diễn ra chỉ một tuần sau khi Đảng Dân chủ giành chiến thắng trong các cuộc bầu cử cấp bang tại New Jersey, Virginia và bầu một chính trị gia theo chủ nghĩa xã hội dân chủ làm thị trưởng thành phố New York. Nhiều thành viên Dân chủ bày tỏ sự thất vọng, cho rằng thỏa thuận không đảm bảo tương lai của các chương trình trợ cấp bảo hiểm y tế.

“Chúng tôi ước rằng có thể làm được nhiều hơn thế,” Thượng nghị sĩ Dick Durbin (bang Illinois), nhân vật số hai của phe Dân chủ tại Thượng viện, phát biểu. Theo ông Durbin, việc chính phủ đóng cửa lẽ ra có thể là cơ hội để đưa ra chính sách tốt hơn, nhưng cuối cùng điều đó đã không xảy ra.

Một cuộc thăm dò của Reuters/Ipsos vào cuối tháng 10 cho thấy 50% người Mỹ cho rằng Đảng Cộng hòa phải chịu trách nhiệm về việc đóng cửa chính phủ, trong khi 43% đổ lỗi cho Đảng Dân chủ.

Trong thời gian chính phủ đóng cửa, Tổng thống Trump đã đơn phương hủy bỏ hàng tỷ USD chi tiêu và cắt giảm hàng trăm nghìn nhân viên liên bang. Hành động này bị chỉ trích là xâm phạm quyền hạn hiến định của Quốc hội trong việc quản lý ngân sách.

Một số nghị sĩ Dân chủ đặt câu hỏi về việc liệu họ có nên tiếp tục ủng hộ các thỏa thuận chi tiêu trong tương lai nếu tình trạng này lặp lại.

Đáng chú ý, thỏa thuận hiện tại không bao gồm biện pháp cụ thể nào nhằm ngăn chặn khả năng Tổng thống Trump tiếp tục cắt giảm chi tiêu. Tuy nhiên, nó đảm bảo chương trình trợ cấp thực phẩm SNAP được duy trì đến hết ngày 30.9.2026, ngăn ngừa khả năng gián đoạn nếu Quốc hội một lần nữa rơi vào bế tắc ngân sách.

Cuộc bỏ phiếu tại Thượng viện diễn ra vào ngày thứ 41 của thời kỳ đóng cửa, sau khi đạt được đồng thuận một ngày trước đó. Tám thượng nghị sĩ Dân chủ đã tách khỏi lập trường của đảng mình để ủng hộ dự luật, giúp vượt qua rào cản thủ tục quan trọng.

N.THANH