Mỹ khởi động lại quy trình thử nghiệm vũ khí hạt nhân sau 33 năm

Tổng thống Trump đã đưa ra thông báo bất ngờ trên mạng xã hội Truth Social khi đang trên trực thăng Marine One của mình bay đến gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình để tham dự một phiên đàm phán thương mại tại Busan, Hàn Quốc.

"Do các quốc gia khác đang thử nghiệm chương trình vũ khí hạt nhân, tôi đã chỉ thị cho Bộ Chiến tranh bắt đầu thử nghiệm vũ khí hạt nhân của chúng ta trên cơ sở bình đẳng. Quá trình đó sẽ bắt đầu ngay lập tức" – ông chủ Nhà Trắng thông báo.

Hiện vẫn chưa rõ liệu Tổng thống Trump đang ám chỉ đến thử nghiệm nổ hạt nhân, do Cơ quan An ninh hạt nhân quốc gia thực hiện, hay thử nghiệm bay của các tên lửa có khả năng mang đầu đạn hạt nhân. Không có cường quốc hạt nhân nào - ngoại trừ Triều Tiên, gần đây nhất là vào năm 2017 - đã thực hiện thử nghiệm nổ hạt nhân trong hơn 25 năm qua. Nước Nga hậu Xô Viết chưa bao giờ thử nghiệm.

Liên Xô thử nghiệm lần cuối vào năm 1990, và Trung Quốc vào năm 1996. Cựu Tổng thống Mỹ George H.W. Bush đã tuyên bố lệnh tạm dừng thử nghiệm vũ khí hạt nhân của Mỹ vào năm 1992 sau vụ thử nghiệm cuối cùng vào tháng 9 năm đó.

Nga - nước đã thử nghiệm tên lửa hành trình chạy bằng năng lượng hạt nhân mới vào ngày 21/10, tổ chức các cuộc diễn tập sẵn sàng chiến đấu hạt nhân vào ngày 22/10 và thử nghiệm ngư lôi tự hành chạy bằng năng lượng hạt nhân mới vào ngày 28/10 - cho biết họ hy vọng Tổng thống Trump đã được thông báo chính xác rằng Moscow chưa thử nghiệm vũ khí hạt nhân thực sự.

Tên lửa đạn đạo liên lục địa Minuteman III - Ảnh: Reuters

"Tổng thống Trump đã đề cập trong tuyên bố của mình rằng các quốc gia khác đang tham gia thử nghiệm vũ khí hạt nhân. Cho đến nay, chúng tôi không biết rằng có ai đang thử nghiệm" - người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói với các phóng viên.

Tổng thống Nga Putin đã nhiều lần nói rằng nếu bất kỳ quốc gia nào thử nghiệm vũ khí hạt nhân thì Nga cũng sẽ làm như vậy. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã tăng gấp đôi kho vũ khí hạt nhân của Trung Quốc lên khoảng 600 vũ khí hạt nhân trong 5 năm qua, trong khi Tổng thống Nga Vladimir Putin đã thử nghiệm hai vũ khí hạt nhân mới trong những ngày gần đây.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc kêu gọi Mỹ tuân thủ cam kết tạm dừng thử nghiệm hạt nhân và duy trì sự cân bằng và ổn định chiến lược toàn cầu.

Robert Floyd, người đứng đầu Tổ chức Hiệp ước Cấm thử Hạt nhân Toàn diện có trụ sở tại Vienna, đã bày tỏ sự lo ngại. Ông nhấn mạnh: "Bất kỳ vụ thử vũ khí hạt nhân nổ nào của bất kỳ quốc gia nào cũng sẽ gây hại và gây bất ổn cho các nỗ lực không phổ biến vũ khí hạt nhân toàn cầu và cho hòa bình và an ninh quốc tế".

Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres đã nhiều lần nói rằng các rủi ro hạt nhân hiện nay đã ở mức báo động cao và kêu gọi các nước tránh mọi hành động có thể dẫn đến tính toán sai lầm hoặc leo thang căng thẳng với hậu quả "thảm khốc" - Phó phát ngôn viên Liên Hợp Quốc Farhan Haq cho biết.

"Như ông ấy đã nói, chúng ta không bao giờ được quên di sản thảm khốc của hơn 2.000 cuộc thử vũ khí hạt nhân được thực hiện trong 80 năm qua và rằng việc thử hạt nhân không bao giờ được phép trong bất kỳ trường hợp nào" – phát ngôn viên Haq nhấn mạnh.

Anh Duy