Mỹ, Philippines ký thỏa thuận hạt nhân mang tính bước ngoặt
Ngày 17/11, Mỹ và Philippines đã ký một thỏa thuận mang tính bước ngoặt cho phép Washington xuất khẩu công nghệ và vật liệu hạt nhân cho Manila, quốc gia đang khám phá việc sử dụng năng lượng hạt nhân để khử carbon và tăng cường độc lập về năng lượng.
Trước đây, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho biết trong lễ ký kết bên lề Hội nghị thượng đỉnh APEC năm 2017: “Mỹ sẽ có thể chia sẻ thiết bị và vật liệu với Philippines khi họ nỗ lực phát triển các lò phản ứng mô-đun nhỏ và cơ sở hạ tầng năng lượng hạt nhân dân sự khác”. Các cuộc đàm phán về Thỏa thuận 123 bắt đầu vào tháng 11/2022.
Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh APEC ở San Francisco, California, Mỹ, ngày 15/11/2023. (Ảnh: REUTERS)
Tổng thống Ferdinand Marcos Jr. cho biết trong một bài phát biểu: “Chúng tôi nhận thấy năng lượng hạt nhân sẽ trở thành một phần trong cơ cấu năng lượng của Philippines vào năm 2032 và chúng tôi rất vui mừng được theo đuổi con đường này với Mỹ. Năng lượng hạt nhân là một lĩnh vực mà chúng tôi có thể cho thấy mối quan hệ liên minh và đối tác Philippines-Mỹ thực sự hiệu quả”.
Tuy nhiên, thỏa thuận này vẫn cần có sự chấp thuận của Quốc hội Mỹ. Nếu được thông qua, nó sẽ cho phép chuyển giao vật liệu, thiết bị và thông tin hạt nhân một cách hòa bình tuân thủ các yêu cầu không phổ biến vũ khí hạt nhân.
Tính đến cuối năm 2022, Mỹ đã có 23 thỏa thuận với 47 quốc gia, Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế và Đài Loan được quản lý một cách dân chủ.
Philippines muốn khai thác năng lượng hạt nhân như một nguồn năng lượng phụ tải cơ bản thay thế khả thi khi nước này tìm cách ngừng hoạt động các nhà máy than để giúp đáp ứng các mục tiêu về khí hậu và tăng cường an ninh năng lượng. Quốc gia Đông Nam Á này dễ bị ảnh hưởng bởi giá dầu toàn cầu biến động, tình trạng mất điện theo mùa và giá điện cao.
Những nỗ lực trước đây nhằm theo đuổi năng lượng hạt nhân ở Philippines đã bị dừng lại do lo ngại về an toàn, nhưng Marcos đã thảo luận về khả năng hồi sinh một nhà máy điện hạt nhân đã bị phá sản, được xây dựng để ứng phó với cuộc khủng hoảng năng lượng dưới thời cựu Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Sr. và người cha quá cố cùng tên của Tổng thống Ferdinand Marcos Jr.
Hoàn thành vào năm 1984, Nhà máy điện hạt nhân Bataan bị đóng băng 2i năm sau đó sau sự sụp đổ của chính quyền cựu Tồng thống Ferdinand Marcos Sr., thảm họa hạt nhân chết người Chernobyl và các cáo buộc tham nhũng.
