Mỹ, Ukraine công bố kế hoạch hòa bình 'được cập nhật và tinh chỉnh'
Mỹ và Ukraine vừa thống nhất một khuôn khổ hòa bình 'cập nhật và tinh chỉnh' để chấm dứt chiến tranh, sau khi bản kế hoạch cũ bị chỉ trích là có lợi cho Nga.
Chánh Văn phòng Tổng thống Ukraine Andriy Yermak ngồi cùng các thành viên khác của phái đoàn Ukraine trước cuộc đàm phán với phái đoàn Mỹ về việc chấm dứt chiến tranh Nga-Ukraine, tại Geneva, Thụy Sĩ ngày 23/11. Ảnh: Reuters.
Mỹ và Ukraine cho biết họ đã xây dựng một “khuôn khổ hòa bình được cập nhật và tinh chỉnh” nhằm chấm dứt cuộc chiến với Nga, dường như đã sửa đổi đáng kể bản kế hoạch trước đó do chính quyền ông Donald Trump soạn thảo mà Kiev và các đồng minh coi là quá thiên vị Moscow.
Trong tuyên bố chung được công bố sau các cuộc đàm phán tại Geneva giữa hai phái đoàn Mỹ và Ukraine, hai bên nói rằng cuộc thảo luận “rất hiệu quả” và sẽ tiếp tục trong những ngày tới. Họ không đưa ra chi tiết về những vấn đề lớn vẫn cần giải quyết, bao gồm cách đảm bảo an ninh cho Kiev trước mối đe dọa từ Nga.
Trong một tuyên bố riêng, Nhà Trắng cho biết phiên bản mới bao gồm các bảo đảm an ninh được tăng cường, và phía Ukraine cho biết khuôn khổ này “phản ánh lợi ích quốc gia của họ”. Các quan chức Ukraine không đưa ra tuyên bố riêng và chưa thể bình luận ngay lập tức.
Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio, người dẫn đầu cuộc đàm phán, nói với các phóng viên ở Geneva rằng vẫn còn nhiều việc phải làm liên quan đến những câu hỏi như vai trò của NATO, nhưng nhóm của ông đã thu hẹp các vấn đề chưa giải quyết trong bản kế hoạch hòa bình 28 điểm cho Ukraine mà Tổng thống Mỹ Donald Trump thúc đẩy.
Trước đó, ông Trump tuyên bố Ukraine đã “không thể hiện sự biết ơn” với những nỗ lực của Mỹ trong cuộc chiến, khiến các quan chức Ukraine phải nhấn mạnh lòng cảm kích đối với Tổng thống Mỹ vì sự hỗ trợ của ông dành cho Kiev.
Các quan chức châu Âu đã tham gia cuộc họp cùng phái đoàn Mỹ và Ukraine sau khi xây dựng một phiên bản điều chỉnh của kế hoạch Mỹ, trong đó bác bỏ các giới hạn về lực lượng vũ trang của Kiev và các điều khoản nhượng lãnh thổ được đề xuất.
Bản kế hoạch của châu Âu đề xuất Ukraine được duy trì lực lượng quân sự lớn hơn so với kế hoạch của Mỹ, và rằng thảo luận về trao đổi lãnh thổ nên bắt đầu từ đường chiến tuyến hiện tại thay vì các khu vực được coi là thuộc Nga theo lập luận ban đầu.
Ông Trump nói Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky có thời hạn đến thứ Năm tuần này để chấp thuận kế hoạch, trong đó kêu gọi Kiev nhượng lại lãnh thổ, chấp nhận hạn chế quân đội và từ bỏ tham vọng gia nhập NATO.
Với nhiều người Ukraine, trong đó có các binh sĩ ngoài tiền tuyến, những điều khoản này chẳng khác nào đầu hàng sau gần 4 năm chiến đấu trong cuộc xung đột đẫm máu nhất châu Âu kể từ Thế chiến II. Ông Trump nói đề xuất của ông không phải là đề nghị cuối cùng.
Ông Rubio cho biết Mỹ vẫn cần thêm thời gian để giải quyết các vấn đề tồn đọng. Ông hy vọng một thỏa thuận có thể đạt được vào thứ Năm, nhưng cũng gợi ý rằng quá trình này có thể kéo dài hơn.
Các quan chức Mỹ và Ukraine đang thảo luận khả năng ông Zelensky tới Mỹ, có thể ngay trong tuần này, để thảo luận trực tiếp với ông Trump về kế hoạch hòa bình, theo hai nguồn thạo tin. Ý tưởng chính là hai nhà lãnh đạo sẽ bàn về những vấn đề nhạy cảm nhất trong kế hoạch, chẳng hạn vấn đề lãnh thổ, một nguồn tin cho hay. Hiện chưa có ngày cụ thể.
Tranh cãi về nguồn gốc của kế hoạch hòa bình
Cuộc đàm phán chính giữa quan chức Mỹ và Ukraine bắt đầu trong bầu không khí căng thẳng tại phái bộ Mỹ, không lâu sau khi ông Trump đăng trên Truth Social rằng giới lãnh đạo Ukraine đã thể hiện “không chút lòng biết ơn” nào với nỗ lực của Mỹ, trong khi châu Âu vẫn tiếp tục mua dầu của Nga.
Ông Rubio tạm dừng cuộc họp để nói với phóng viên rằng đây có lẽ là cuộc đối thoại tốt nhất mà Mỹ từng có với Ukraine kể từ khi ông Trump trở lại nắm quyền.
“Rõ ràng điều này cuối cùng sẽ phải được hai Tổng thống ký duyệt, nhưng tôi cảm thấy khá chắc chắn về khả năng đó nhờ tiến triển mà chúng tôi đã đạt được”, ông Rubio nói.
Ông Andriy Yermak, trưởng đoàn Ukraine, đã cố gắng bày tỏ lời cảm ơn tới ông Trump vì cam kết của ông dành cho Kiev trong phần phát biểu ngắn. Vài phút sau, ông Zelensky cũng gửi lời cảm ơn tới Tổng thống Mỹ.
Ông Yermak không xuất hiện trở lại cùng ông Rubio khi kết thúc cuộc đàm phán.
Ông Rubio đã rời Geneva để trở về Washington, một quan chức cấp cao Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết.
Kể từ khi kế hoạch của Mỹ được công bố, đã có sự mơ hồ về việc ai tham gia xây dựng nó. Các đồng minh châu Âu nói họ không được tham vấn.
Trước khi đến Geneva, ông Rubio nhấn mạnh trên mạng xã hội X rằng Washington là tác giả của kế hoạch, sau những bình luận từ một số thượng nghị sĩ Mỹ ám chỉ điều ngược lại.
Thượng nghị sĩ Angus King cho biết ông Rubio từng nói với các nghị sĩ rằng kế hoạch này không phải lập trường của chính quyền Mỹ mà “về cơ bản là danh sách mong muốn của Nga”.
