Mỹ vừa đưa ra yêu cầu khó cho Ukraine

Các quan chức Mỹ và Ukraine đã gặp nhau hôm 11-4 để thảo luận về đề xuất của Nhà Trắng liên quan đến một thỏa thuận khoáng sản.

Tổng thống Donald Trump muốn Kiev giao tài nguyên thiên nhiên của mình như một hình thức "trả nợ" để đổi lấy vũ khí được cung cấp dưới thời chính quyền cựu Tổng thống Joe Biden.

Ukraine đã cắt nguồn cung cấp khí đốt khi hợp đồng 5 năm với công ty năng lượng nhà nước Nga Gazprom hết hạn hồi tháng 1. Ảnh: EPA-EFE

Các cuộc đàm phán trở nên căng thẳng. Bản dự thảo mới nhất của Mỹ mang tính "tối đa hóa" hơn so với phiên bản ban đầu từ tháng 2, vốn đề xuất giao cho Washington lượng kim loại hiếm trị giá 500 tỉ USD, cùng với dầu mỏ và khí đốt.

Cũng theo bản dự thảo mới, thỏa thuận vẫn không cung cấp cho Ukraine các đảm bảo an ninh của Mỹ, điều mà chính phủ Ukraine coi là ưu tiên.

Mỹ đã đưa ra các điều khoản khắc nghiệt hơn sau khi Tổng thống Volodymyr Zelensky từ chối ký thỏa thuận ban đầu trong cuộc họp tại Nhà Trắng vào cuối tháng 2.

Theo nguồn tin thân cận với các cuộc đàm phán, dự thảo mới nhất bao gồm việc yêu cầu Tập đoàn Tài chính Phát triển Quốc tế của chính phủ Mỹ kiểm soát đường ống dẫn khí đốt tự nhiên.

Đường ống này chạy từ thị trấn Sudzha ở miền Tây Nga đến TP Uzhhorod của Ukraine, dài khoảng 1.200 km, nằm ở biên giới với Liên minh châu Âu (EU) và Slovakia. Được xây dựng từ thời Liên Xô, đường ống này là một phần hạ tầng quốc gia quan trọng và là tuyến năng lượng chính.

Vào ngày 1-1, Ukraine đã cắt nguồn cung cấp khí đốt khi hợp đồng 5 năm với công ty năng lượng nhà nước Nga Gazprom hết hạn. Trước đó, cả hai quốc gia đã thu về hàng trăm triệu euro từ phí trung chuyển, kể cả trong 3 năm đầu xung đột.

Chuyên gia Volodymyr Landa, nhà kinh tế cấp cao tại Trung tâm Chiến lược Kinh tế, một viện nghiên cứu ở Kiev, cho rằng Mỹ đang nhắm đến "tất cả những gì họ có thể lấy" dù khó có khả năng được Kiev chấp nhận.

Mùa thu năm ngoái, ông Zelensky đề xuất cho Mỹ tiếp cận ngành khoáng sản của Ukraine. Thỏa thuận được cho là chính quyền ông Donald Trump sẽ cung cấp vũ khí cho Ukraine, đổi lại là lợi nhuận trong tương lai từ các khoản đầu tư chung.

Tuy nhiên, ông Donald Trump đã từ chối đưa ra cam kết an ninh hoặc hỗ trợ quân sự dù vẫn muốn có được các khoáng sản. Tuần trước, ông phàn nàn rằng ông Zelensky đang cố gắng "rút khỏi một thỏa thuận" và nói rằng tổng thống Ukraine sẽ gặp rắc rối lớn nếu không ký kết.

Xuân Mai