Năm 2025, cần tập trung vào chính sách tài khóa

PGS-TS. Nguyễn Hữu Huân (Đại học Kinh tế TP.HCM)

Sức mạnh của USD có sự điều chỉnh nhẹ gần đây, song vẫn duy trì ở mức cao, khiến tỷ giá chưa hết áp lực. Ông nhận định thế nào về xu hướng của USD thời gian tới đây?

USD giảm nhẹ gần đây, song đã sớm tăng trở lại. Trước đó, khi ông Donald Trump chưa đắc cử, thị trường kỳ vọng Fed sẽ cắt giảm lãi suất tương đối mạnh, dẫn đến USD có xu hướng giảm giá. Cùng với đó là xu hướng phi đô la hóa của những nước lớn như Trung Quốc (mạnh tay mua vàng dự trữ thay vì USD như trước, góp phần làm suy yếu đồng đô la). Còn giá vàng thế giới đã tăng rất mạnh trước và sau khi ông Trump đắc cử, có thời điểm lên hơn 2.870 USD/ounces.

Nếu USD yếu đi, dòng tiền thường có xu hướng chảy ra khỏi Mỹ và tìm đến thị trường mới. Tuy nhiên, khi ông Trump đắc cử, mọi việc xoay chuyển mạnh. Chính sách thuế của ông Trump xoay quanh phát triển kinh tế của Mỹ nhiều hơn, làm cho USD tăng giá trở lại, dòng tiền không chỉ không chảy ra những thị trường mới nổi, mà tiếp tục quay lại Mỹ.

Theo ông, lộ trình cắt giảm lãi suất USD của Fed năm nay ra sao?

Trái ngược với lộ trình giảm lãi suất nửa cuối năm 2024, Fed đã đưa ra thông điệp là không giảm lãi suất quá nhiều trong năm 2025. Điều đó càng củng cố hơn sức mạnh của USD trong giai đoạn hiện tại, tạo ra sự khác biệt lớn trước và sau khi ông Trump đắc cử.

Nhìn chung, xu hướng thế giới hiện nay là xung đột địa chính trị toàn cầu như chiến tranh Nga - Ukraine, xung đột Trung Đông chi phối tương đối yếu tố địa chính trị, tác động lên kinh tế. Bên cạnh đó, cuộc đối đầu giữa Mỹ và Trung Quốc, Nga đã manh nha từ giai đoạn 2017-2018, khi ông Trump bắt đầu thực hiện cuộc chiến thương mại với Trung Quốc. Khi ông Trump tái đắc cử, thị trường kỳ vọng cuộc chiến thương mại này sẽ tác động rất lớn đến phần còn lại của thế giới.

Điều đó sẽ tác động ra sao đến tình hình xuất nhập khẩu của Việt Nam?

Việt Nam đang là quốc gia đứng trong top 4 các quốc gia có thặng dư lớn nhất với Mỹ, chỉ sau Trung Quốc, Mexico và Canada. Trung Quốc và Mỹ đều là những đối tác rất lớn và quan trọng với Việt Nam. Việt Nam không chọn Trung Quốc hay Mỹ, mà cố gắng cân bằng quyền lực của hai nước này.

Chúng ta cố gắng tận dụng những lợi thế trong mối quan hệ với Trung Quốc như hiện nay, có được nguồn vốn xây dựng phát triển hạ tầng trong thời gian tới, đặc biệt là đường sắt cao tốc. Trung Quốc là nguồn nguyên vật liệu rất lớn cho Việt Nam để phục vụ xuất khẩu. Trong giai đoạn chúng ta chưa tự chủ về nguyên vật liệu, kỹ thuật, cũng như máy móc, thì Trung Quốc là thị trường rất tốt để chúng ta có thể tận dụng để xuất khẩu.

Với Mỹ, đây là thị trường xuất khẩu chính hiện nay của Việt Nam. Vì vậy, việc giữ quan hệ tốt và tiếp tục tạo ra những kết nối, đối thoại với Mỹ để không rơi vào tình trạng như Mexico hay Trung Quốc là một vấn đề sống còn, vì xuất khẩu đang là động lực chính của Việt Nam. Chúng ta cố gắng cân bằng cán cân này trong giai đoạn tới.

Năm 2024 là một năm khá khởi sắc với tăng trưởng GDP hơn 7% - vượt xa mọi dự báo của các chuyên gia trên thế giới lẫn trong nước. Năm 2025, mục tiêu tăng trưởng 8% mà Chính phủ đề ra là rất thách thức và phấn đấu đạt 2 con số để bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Theo ông, lãi suất có giảm thêm trong thời gian tới để hỗ trợ kinh tế?

Với tác động từ thế giới, theo tôi, lãi suất trong nước khó giảm. Do chính sách thận trọng của Fed, nên việc giảm lãi suất để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của Việt Nam sẽ tương đối khó trong thời gian tới. Thực tế, Việt Nam đã duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng khá lâu, ở một nền lãi suất thấp, lạm phát cũng sẵn sàng ở mức 3,7- 4%. Vậy nên, chúng ta không có nhiều dư địa để hạ lãi suất nữa, nên năm 2025 cần tập trung vào chính sách tài khóa.

Vân Linh