Nam Định: Dồn lực giải phóng mặt bằng thời 'đại công trường'

Một trong những dự án tỉnh Nam Định tập trung nhiều công sức cho công tác GPMB là Tổ hợp dự án thép (gồm 3 dự án, gồm Nhà máy Thép xanh Xuân Thiện Nghĩa Hưng, Nhà máy Thép xanh số 1 Xuân Thiện Nam Định, Nhà máy sản xuất cấu kiện bê tông đúc sẵn) tại khu vực bãi bồi ven biển huyện Nghĩa Hưng (khu vực Cồn Xanh), do Tập đoàn Xuân Thiện làm chủ đầu tư, tổng vốn đầu tư gần 100.000 tỷ đồng, lớn nhất trong số các dự án kinh tế ở tỉnh từ trước đến nay.

Các đơn vị chức năng của tỉnh Nam Định thực hiện đo đạc đất ở khu vực Cồn Xanh (Huyện Nghĩa Hưng) phục vụ triển khai Tổ hợp dự án thép xanh. Ảnh: Công an Nam Định.

Với định hướng phát triển sản xuất công nghiệp, thu hút các dự án sản xuất công nghiệp công nghệ cao, tạo việc làm, tăng thu ngân sách cho địa phương, từ năm 2021 tỉnh Nam Định tiếp nhận đầu tư Tổ hợp dự án trên. Để triển khai, UBND tỉnh Nam Định sau đó đã ban hành quyết định thu hồi hơn 431 ha đất bãi bồi ở khu vực Cồn Xanh. Theo chính quyền tỉnh Nam Định, diện tích đất thu hồi là đất công, những năm trước được chính cơ sở cho các hộ dân thuê nuôi thủy sản. Tại thời điểm thu hồi, diện tích đất cho thuê cơ bản đã hết hạn cho thuê. Chính vì vậy, khi thu hồi, chính quyền tỉnh không lập phương án đền bù GPMB vì những lý do trên.

Tuy nhiên, quá trình thu hồi đất, GPMB ban đầu không thuận lợi do nhiều hộ dân liên quan chưa đồng thuận bàn giao đất, bày tỏ lo ngại việc bị mất sinh kế, dự án sản xuất thép có thể gây ô nhiễm môi trường, kinh phí đầu tư cải tạo đầm bãi lớn nhưng không được nhận đền bù.

Chủ tịch UBND tỉnh Nam Định tại một trong những buổi đối thoại với người dân có đất phải thu hồi phục vụ triển khai Tổ hợp dự án thép xanh. Ảnh: Duy Hưng

Trong bối cảnh đó, các cấp ủy Đảng, chính quyền, MTTQ, các đoàn thể chính trị tỉnh Nam Định đã kiên trì tuyên truyền, vận động, giải thích chính sách. Trong đó, UBND tỉnh Nam Định, UBND huyện Nghĩa Hưng đã tổ chức 11 cuộc đối thoại trực tiếp với các hộ dân, một số cuộc đối thoại có sự tham dự của đại diện Thanh tra Chính phủ, Bộ TN-MT, Bộ NN&PTNT…, nhằm giúp người dân hiểu rõ mục đích, ý nghĩa của việc thu hút đầu tư, chính sách liên quan việc thu hồi đất, GPMB, đồng thuận ủng hộ dự án.

Thông báo kết luận của Chủ tịch UBND tỉnh Nam Định sau buổi đối thoại ngày 21/7/2023 với các hộ dân nêu rõ: “Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Nam Định khẳng định việc thu hút đầu tư 3 dự án của Tập đoàn Xuân Thiện vào khu vực Cồn Xanh, huyện Nghĩa Hưng là hoàn toàn đúng đắn, theo đúng quy hoạch và chủ trương của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, là mong muốn của nhân dân trong tỉnh và đa số nhân dân huyện Nghĩa Hưng, vì sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh nói chung, của huyện Nghĩa Hưng nói riêng và của chính địa phương trong vùng dự án”.

“Việc triển khai 3 dự án của Tập đoàn Xuân Thiện đã được Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, các sở, ngành có liên quan, huyện Nghĩa Hưng xem xét, đánh giá thận trọng, kỹ lưỡng, quyết định triển khai các bước tiếp theo của dự án theo đúng quy hoạch, trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật, trong đó có việc thu hồi đất, GPMB để bàn giao đất cho nhà đầu tư”.

Người dân nuôi trồng thủy sản ở khu vực Cồn Xanh tại buổi đối thoại với chính quyền tỉnh Nam Định liên quan việc thu hồi đất. Ảnh: Duy Hưng.

Cùng với đối thoại, tuyên tuyền, phổ biến chủ trương, chính sách, pháp luật liên quan công tác quản lý, thu hồi đất, thời gian qua, các cơ quan bảo vệ pháp luật ở Nam Định đã tiến hành điều tra, xác minh, xử lý nhiều cá nhân, tổ chức có sai phạm liên quan việc quản lý, cho thuê đất ở khu vực Cồn Xanh.

Bên cạnh đó, nhà đầu tư cũng đã công bố, cam kết, triển khai chính sách hỗ trợ các hộ dân sau thu hồi đất. Cụ thể, nhà đầu tư hỗ trợ mỗi ha thu hồi 70 triệu đồng; các hộ sinh sống ngoài đầm được hỗ trợ di dời 100 triệu đồng/căn nhà. Sau khi nhà máy đi vào hoạt động, những người trong độ tuổi lao động được nhà đầu tư nhận vào làm việc, được bố trí việc làm tùy theo trình độ, chuyên môn, năng lực; những lao động phổ thông được bố trí các công việc như cấp dưỡng, bảo vệ, tạp vụ, nhân viên vệ sinh. Những người hết tuổi lao động, căn cứ tình hình sức khỏe vẫn có thể được bố trí việc làm. Những trường hợp không đủ sức khỏe sẽ có chế độ hỗ trợ an sinh.

Những nỗ lực trên của hệ thống chính trị ở địa phương, của nhà đầu tư đã giúp các hộ dân thuộc vùng dự án, có đất thuộc diện thu hồi hiểu rõ mục đích thu hồi đất, chính sách liên quan cũng như mục đích thu hút đầu tư, từ không ủng hộ đã dần đồng thuận, nhận hỗ trợ, bàn giao đất cho chính quyền. Theo UBND tỉnh Nam Định, đến nay, công tác giải GPMB và tình hình an ninh, trật tự tại khu vực vùng dự án đã cơ bản đảm bảo, đạt được mục tiêu đề ra.

Vào ngày 23/6 tới đây, Tổ hợp dự án thép xanh Xuân Thiện Nam Định - dự án sản xuất, kinh tế vốn đầu tư lớn nhất tại tỉnh Nam Định từ trước đến nay sẽ được khởi công.

Ngoài Tổ hợp dự án trên, thời gian qua hệ thống chính trị ở tỉnh Nam Định còn tập trung, dồn lực thực hiện GPMB phục vụ triển khai nhiều dự án hạ tầng trọng điểm khác. Trong đó có dự án Tuyến đường bộ ven biển, dài 66km; Tuyến đường trục phát triển nối vùng kinh tế biển tỉnh Nam Định với đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình, dài 46km; Tuyến đường bộ kết nối TP Nam Định với Đường bộ ven biển, toàn tuyến dài 33km, tổng vốn đầu tư gần 9.000 tỷ đồng (gồm cầu Thiên Trường, đường bộ mới Nam Định - Lạc Quần - Đường ven biển dài hơn 24 km; tuyến cao tốc Ninh Bình- Hải Phòng đoạn qua địa bàn Nam Định, Thái Bình (dài 60,9km, trong đó qua Nam Định dài 27,6 km, đã khởi công ngày 12/5)….

Trong đó, Tuyến đường bộ ven biển đã được tỉnh hoàn thành cả ở khâu GPMB và khâu thi công, đã đưa vào khai thác. Ngày 18/4 vừa qua, UBND tỉnh đã phê duyệt quyết toán vốn đầu tư dự án.

Đối với tuyến đường trục phát triển nối vùng kinh tế biển tỉnh Nam Định với đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình-giai đoạn 2, đến nay tỉnh đã bàn giao mặt bằng 12,6/12,6km, đạt 100%; việc thi công các gói thầu đang được triển khai tích cực, riêng gói thầu số 1 đang hoàn thiện hệ thống an toàn giao thông trong khi cầu Đống Cao đã thi công xong, được đưa vào khai thác từ ngày 15/1.

Tuyến đường bộ mới Nam Định - Lạc Quần - Đường bộ ven biển đang được đẩy nhanh tiến độ thi công nhờ hoàn thành sớm công tác GPMB. Ảnh: Lương Hà.

Với tuyến đường bộ mới Nam Định - Lạc Quần - Đường bộ ven biển, tỉnh đã đã bàn giao mặt bằng cho nhà thầu 24,66/24,66km, trong đó đất nông nghiệp bàn giao toàn bộ (khoảng 22,31/22,31km), đất dân cư vùng lõi khoảng 50m đã bàn giao toàn bộ khoảng 2,35/2,35 km, đất dân cư ngoài vùng lõi (công trình đường bên, nhánh nút giao) đã bàn giao toàn bộ 2,142/2,142km. Giá trị khối lượng thi công toàn dự án đến nay đã đạt gần 75%. Riêng cầu Lạc Quần mới trên tuyến đã thi công xong kết cấu chính.

Với tuyến cao tốc Ninh Bình-Hải Phòng đoạn qua địa bàn Nam Định (dài 27,6km), với tính chất đặc biệt quan trọng của dự án, ngay sau khi dự án được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chủ trương đầu tư, tỉnh Nam Định đã chỉ đạo các sở, ngành, địa phương “dốc toàn lực” cho công tác GPMB, đặt mục tiêu bàn giao toàn bộ đất nông nghiệp trong tháng 4/2025, hoàn tất GPMB đất thổ cư trước tháng 9/2025. Đến nay, tỉnh đã hoàn tất di chuyển mồ mả, phê duyệt phương án đền bù GPMB đất nông nghiệp cho 2.587/3.704 hộ dân (tổng kinh phí khoảng 300 tỷ đồng, đã chi trả khoảng 180 tỷ đồng). Công tác đo đạc, kiểm đếm đất ở cho 515 hộ dân, bố trí tái định cư cho 448 hộ đang được các địa phương trong tỉnh thực hiện khẩn trương, đúng quy định.

Cơ quan chức năng tỉnh Nam Định thực hiện bàn giao cọc GPMB, mốc lộ giới dự án cao tốc Ninh Bình - Hải Phòng đoạn qua địa bàn Nam Định. Ảnh: Thành Trung.

Trước đó, dự án cầu vượt sông Đáy nối Nam Định-Ninh Bình, nằm trên tuyến cao tốc trên đã được tỉnh Nam Định hoàn tất cả khâu GPMB và khâu thi công.

Ở thời điểm hiện tại, tỉnh đang triển khai quy trình đầu tư Dự án Xây dựng tuyến đường cao tốc Hà Nam - Nam Định giai đoạn 1 từ TP Phủ Lý (Hà Nam) đến TP Nam Định; Dự án tuyến đường trục cảnh quan kết nối Nam Định - Hoa Lư.

Song song với việc đầu tư xây dựng các dự án giao thông chiến lược, từ đầu nhiệm kỳ 2021-2026 đến nay tỉnh Nam Định tập trung đầu tư phát triển mạnh hạ tầng nhiều Khu công nghiệp (KCN), Cụm công nghiệp (CCN), tạo thêm quỹ đất lớn phục vụ các dự án đầu tư của nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước. Theo đó, ngoài các KCN đã được xây dựng, hoạt động từ trước đó như KCN Hòa Xá, KCN Mỹ Trung, KCN Bảo Minh, từ năm 2021 đến nay tỉnh đã đầu tư và đưa vào hoạt động 3 KCN mới, với tổng diện tích trên 700ha, gồm: KCN Dệt may Rạng Đông (hơn 500ha); KCN Mỹ Thuận (160 ha); KCN Bảo Minh mở rộng (45ha), nâng tổng diện tích đất KCN trên địa bàn tỉnh là 1.300ha.

Trước đó các KCN Mỹ Thuận, Bảo Minh mở rộng, Rạng Đông đều được hệ thống chính trị ở Nam Định tập trung thực hiện quyết liệt công tác GPMB, sớm bàn giao đất cho nhà đầu tư hạ tầng. Đến nay, các KCN mới được thành lập mới ở ở Nam Định đều đã cơ bản hoàn thành xây dựng hạ tầng, đi vào hoạt động; thu hút được những dự án đầu tư FDI vốn đầu tư lớn. Trong đó, KCN Mỹ Thuận thu hút được dự án nhà máy sản xuất máy tính của Tập đoàn Quanta, tổng mức đầu tư 120 triệu USD (đã đi vào sản xuất từ tháng 9/2024); dự án sản xuất đồ gia dụng công nghệ cao của Tập đoàn JiaWei, tổng mức đầu tư 77 triệu USD, bắt đầu có sản phẩm xuất khẩu từ đầu tháng 6/2025; KCN Rạng Đông thu hút được dự án nhà máy sản xuất dệt, vải của Tập đoàn Toray - Nhật Bản, vốn đầu tư 203 triệu USD (bắt đầu sản xuất từ tháng 7/2024). Tỷ lệ lấp đầy diện tích các KCN trên địa bàn tỉnh hiện khoảng 65%. Giá trị sản xuất ở các khu, cụm công nghiệp của tỉnh hiện chiếm khoảng 60% giá trị sản xuất công nghiệp toàn tỉnh.

KCN Mỹ Thuận (TP Nam Định). Ảnh: CTV.

Ở thời điểm hiện tại, tỉnh Nam Định đang triển khai quy trình đầu tư thêm một số KCN mới, gồm: KCN Hải Long (huyện Giao Thủy), KCN Trung Thành (huyện Ý Yên), KCN Xuân Kiên (huyện Xuân Trường); KCN Minh Châu (huyện Nghĩa Hưng), KCN Hồng Tiến (huyện Ý Yên), KCN Nam Hồng (huyện Nam Trực)… Bên cạnh đó, tỉnh thành lập thêm hàng chục CCN ở địa bàn các huyện, thành phố trong tỉnh. Công tác GPMB phục vụ triển khai các dự án trên tiếp tục được tỉnh Nam Định xác định là khâu khâu then chốt, nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu, đang tập trung triển khai thực hiện.

Nhìn lại kết quả công tác GPMB quy mô lớn phục vụ triển khai các dự án hạ tầng, kinh tế trọng điểm, chiến lược của tỉnh trong thời gian qua, ông Trần Anh Dũng, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nam Định đánh giá công tác quan trọng trên đã được hệ thống chính trị trong tỉnh thực hiện với với tinh thần quyết liệt - đồng bộ - hiệu quả; tất cả đều hướng đến mục tiêu cao nhất người dân được hưởng lợi tối đa từ các dự án, tạo thế và lực mới để tỉnh phát triển bứt phá.

Theo đó, tỉnh đã đổi mới cách làm, chủ động phân công, phân cấp rõ ràng, gắn trách nhiệm cụ thể cho từng sở, ngành, địa phương, cá nhân phụ trách theo từng lĩnh vực, từng đoạn tuyến. Chủ động xử lý vướng mắc tại chỗ, không đùn đẩy trách nhiệm, không chờ chỉ đạo mới triển khai. Ở tất cả các địa phương, từ cấp huyện đến cơ sở, sự chủ động, linh hoạt, sáng tạo trong xử lý công việc đã tạo chuyển biến rõ rệt. Các “điểm nghẽn” lớn như xác định nguồn gốc đất, giá đất, phương án đền bù được các sở, ngành chức năng phối hợp chặt chẽ, khẩn trương rà soát, đối chiếu quy định, tham vấn ý kiến bộ, ngành Trung ương, sớm đưa ra hướng xử lý để tháo gỡ cho cơ sở. Tăng cường công tác tuyên truyền sâu rộng, nhất là tại các dự án thu hút đầu tư ngoài ngân sách. Thông tin về mục tiêu, lợi ích của dự án, quyền lợi của người dân được công khai, minh bạch, góp phần tạo sự đồng thuận, thống nhất cao trong nhân dân, từ đó rút ngắn thời gian vận động, giải thích, đẩy nhanh tiến độ.

Nam Dương