Năm khuyến nghị giúp xây dựng hệ thống tích hợp hỗ trợ người cao tuổi

Hoạt động đồng diễn của người cao tuổi chào mừng kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh Việt Nam vừa mới đây. (Ảnh: HNV)

Trên cơ sở thực tiễn của Việt Nam và tham khảo một số mô hình chăm sóc người cao tuổi ở một số quốc gia trên thế giới, các chuyên gia đến từ Ban Dân số và phát triển, Quỹ Dân số Liên hợp quốc tại Việt Nam (UNFPA) đã tổng hợp, kiến nghị 5 nhóm đề xuất nhằm góp phần chăm sóc người cao tuổi ở nước ta ngày càng hiệu quả hơn. Cụ thể:

Thứ nhất, nghiên cứu, triển khai chính sách bảo hiểm chăm sóc dài hạn (LTCI) bắt buộc làm trụ cột của hệ thống an sinh xã hội và thúc đẩy chuẩn bị sớm cho tuổi già khỏe mạnh và hạnh phúc trên cơ sở học hỏi từ các mô hình tiên phong của Nhật Bản, Đức và Hàn Quốc.

Thứ hai, mở rộng mô hình câu lạc bộ liên thế hệ tự giúp nhau – một mô hình phù hợp với truyền thống văn hóa đoàn kết dân tộc của Việt Nam trong đó học hỏi từ mô hình lấy cộng đồng làm trung tâm của Thái Lan, nơi các tình nguyện viên được đào tạo cung cấp dịch vụ chăm sóc tại nhà cho người cao tuổi, kết hợp giữa theo dõi, chăm sóc sức khỏe và hỗ trợ các hoạt động xã hội cho những người cao tuổi có sức khỏe yếu hơn tại cộng đồng.

Tuy nhiên, để bền vững và công bằng khi mở rộng quy mô, Việt Nam phải chú ý đến câu chuyện cảnh báo của Thái Lan. Chỉ riêng hoạt động tình nguyện là chưa đủ cho các nhu cầu chăm sóc phức tạp và không thể thay thế cho một hệ thống chính thức. Do đó, Chính phủ nên đóng vai trò là người quản lý, điều phối, đưa câu lạc bộ vào một khuôn khổ chính sách do nhà nước quản lý, cung cấp một nguồn tài chính ổn định, hỗ trợ đào tạo chuyên môn cho tình nguyện viên và xây dựng các tiêu chuẩn quốc gia rõ ràng, đáp ứng bền vững các nhu cầu đa dạng và xây dựng sự gắn kết cộng đồng vững chắc.

Thứ ba, chính thức hóa và chuyên nghiệp hóa nghề chăm sóc để giảm gánh nặng cho phụ nữ và chăm sóc không được trả lương. Việt Nam có thể xem xét áp dụng cách tiếp cận phúc lợi kép lấy kinh nghiệm từ Đức hoặc Nhật Bản, Đan Mạch.

Thứ tư, hoàn thiện hệ thống an sinh xã hội phổ quát theo vòng đời và chuyển đổi về giới. Theo đó, Việt Nam cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống an sinh xã hội phổ quát theo vòng đời và chuyển đổi về giới. Có thể tham khảo kinh nghiệm của Singapore trong khuyến khích tiết kiệm cá nhân bắt buộc cho các nhu cầu chăm sóc sức khỏe trong tương lai. Hoặc đối với những người có thu nhập thấp hơn trong suốt cuộc đời, đặc biệt là phụ nữ, một hệ thống "tiền mặt để chăm sóc" theo mô hình của Đức có thể cung cấp một nguồn thu nhập và hỗ trợ quan trọng.

Thứ năm, thúc đẩy chuyển đổi số để nâng cao hiệu quả và khả năng tiếp cận trong chăm sóc người cao tuổi. Việt Nam có thể tận dụng tiến bộ công nghệ để xây dựng một hệ thống chăm sóc người cao tuổi hiệu quả, hiện đại. Một bước quan trọng là mở rộng áp dụng các công cụ, như "S-Health" và thí điểm các sáng kiến "Chăm sóc người cao tuổi thông minh", học hỏi từ việc sử dụng cảm biến kết nối vạn vật (IoT), phân tích dữ liệu và chăm sóc sức khỏe từ xa của Trung Quốc để hỗ trợ người già tại nhà. Phát triển, tích hợp một hệ thống hồ sơ kỹ thuật số trên toàn quốc, như đã thấy ở Hàn Quốc, sẽ cải thiện hiệu quả chăm sóc và kết nối tốt hơn người dùng với thị trường cạnh tranh của các nhà cung cấp dịch vụ.

Theo đó, để đơn giản hóa việc tiếp cận dịch vụ chăm sóc người cao tuổi, Việt Nam nên thúc đẩy cơ chế “một cửa quốc gia” để tự đăng ký, thu thập và đánh giá, xác thực thông tin và dịch vụ, theo mô hình trên trang web và trung tâm liên lạc "Chăm sóc tuổi già của tôi” (My Aged Care) của Australia. Cơ sở hạ tầng kỹ thuật số này sẽ cung cấp một nền tảng quan trọng để quản lý chương trình bảo hiểm chăm sóc dài hạn quốc gia, điều phối các dịch vụ tại cộng đồng và đảm bảo khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc người cao tuổi minh bạch và công bằng.

HÀ ANH