Nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên người dân tộc thiểu số

Người còn chỉ rõ: “Vì kém lý luận, cho nên gặp mọi việc không biết xem xét cho rõ, cân nhắc cho đúng, xử trí cho khéo. Không biết nhận rõ điều kiện hoàn cảnh khách quan, ý mình nghĩ thế nào làm thế ấy. Kết quả thường thất bại”. Sự suy thoái tư tưởng, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” có nguyên nhân sâu xa do thiếu tu dưỡng, rèn luyện bản lĩnh chính trị, cho nên, khi đứng trước những thử thách, cám dỗ không khỏi dao động, chệch hướng, nhất là trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế hiện nay. Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã chỉ rõ: “Đổi mới căn bản nội dung, chương trình, phương pháp giáo dục lý luận chính trị theo hướng khoa học, sáng tạo, hiện đại và gắn lý luận với thực tiễn; đưa việc bồi dưỡng lý luận chính trị, cập nhật kiến thức mới cho cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý chủ chốt các cấp đi vào nền nếp, nâng cao chất lượng, hiệu quả và phù hợp với từng đối tượng. Kết hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa học tập lý luận với rèn luyện, thử thách cán bộ trong thực tiễn để nâng cao bản lĩnh chính trị; khắc phục tình trạng ngại học, lười học lý luận chính trị trong cán bộ, đảng viên…”.

Đội ngũ cán bộ nói chung và cán bộ người dân tộc thiểu số (DTTS) nói riêng có vai trò, vị trí quan trọng, là lực lượng nòng cốt đưa đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước đến với nhân dân. Đồng thời, tổ chức cho nhân dân thực hiện thắng lợi nhiệm vụ cách mạng của Đảng, của dân tộc. Đúng như cố thủ tướng Phạm Văn Đồng đã nói: "Chỉ có đồng bào và cán bộ người dân tộc mình mới hiểu dân tộc mình sâu sắc nhất, để phát huy mọi truyền thống tốt đẹp của dân tộc và mọi tiềm năng của quê hương mình trong việc xây dựng xã hội xã hội chủ nghĩa”. Việc đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên, nhất là đảng viên người dân tộc thiểu số là nhiệm vụ quan trọng, được các cấp ủy, tổ chức cơ sở Đảng trong tỉnh quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên người dân tộc thiểu số có đủ năng lực, phẩm chất, bản lĩnh chính trị, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Tỉnh Lai Châu với dân số trên 48 vạn người, đồng bào dân tộc thiểu số chiếm tỷ lệ cao trên 84%, gồm 20 dân tộc. Tỷ lệ cán bộ, đảng viên dân tộc thiểu số tham gia vào hệ thống chính trị ngày một tăng[54] và giữ vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh, củng cố vững chắc khối đại đoàn kết các dân tộc trong tỉnh. Nhận thức sâu sắc điều đó, trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo, cấp ủy, chính quyền từ tỉnh đến cơ sở luôn xác định nâng cao chất lượng đội ngũ này là một trong những nhiệm vụ chính trị hàng đầu cần chú trọng triển khai thực hiện. Ngoài yêu cầu về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cán bộ, đảng viên dân tộc thiểu số cần được trang bị, bồi dưỡng lý luận sắc bén, bản lĩnh chính trị vững vàng để tham mưu đúng chỉ đạo, định hướng, đúng pháp luật, sát thực tiễn, đáp ứng yêu cầu đặt ra.

Để thực hiện được nhiệm vụ quan trọng đó, những năm qua, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh đã chỉ đạo thực hiện các chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước về công tác dân tộc, nhất là việc đào tạo, bồi dưỡng và rèn luyện cán bộ là người DTTS; ban hành các chính sách hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng đối với cán bộ, công chức, viên chức trong đó có cán bộ, công chức, viên chức người DTTS; quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo các sở, ban ngành, đoàn thể, các cấp ủy đảng, chính quyền các địa phương ngoài việc nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng, nghiệp vụ, kinh nghiệm cần chú trọng đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác đào tạo, bồi dưỡng, giáo dục lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên người dân tộc thiểu số, xem đây là nhiệm vụ quan trọng trong công tác xây dựng Đảng. Chủ động xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng hằng năm theo tinh thần tập trung đổi mới, nâng cao chất lượng, đa dạng về hình thức, phù hợp với tình hình thực tiễn, đáp ứng nhu cầu ở địa phương, đơn vị. Chú trọng mở các lớp bồi dưỡng công tác xây dựng Đảng; bồi dưỡng, cập nhật kiến thức cho cán bộ các cấp. Quan tâm xây dựng đội ngũ giảng viên, giáo viên giảng dạy các môn lý luận chính trị có kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm thực tiễn; thường xuyên đánh giá năng lực, phẩm chất và thực hiện đầy đủ các chế độ, chính sách cho các đối tượng. Chỉ đạo cán bộ, đảng viên tích cực tự học, tự nghiên cứu nâng cao trình độ lý luận chính trị…

Nhờ đó cán bộ, đảng viên người dân tộc thiểu số được đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị tăng nhanh không chỉ đáp ứng yêu cầu chuẩn hóa cán bộ mà còn nâng cao chất lượng công tác tham mưu của cán bộ, đảng viên. Từ năm 2014 đến nay, Cao cấp lý luận chính trị có 10 lớp mở tại tỉnh và học tập trung tại Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh và Học viện Chính trị khu vực I với 1.155 đ/c (dân tộc thiểu số 287); Trung cấp lý luận chính trị 97 lớp với 6.253 đ/c (dân tộc thiểu số 2.508); Sơ cấp lý luận chính trị 43 lớp với 2.440 đ/c (dân tộc thiểu số 1.606); qua đó góp phần nâng cao số lượng người dân tộc thiểu số được đào tạo lý luận chính trị (đến tháng 6/2024 cử nhân, cao cấp có 421 người, trung cấp 2.414 người, sơ cấp 740 người). Sau đào tạo, đội ngũ cán bộ từ tỉnh đến cơ sở được nâng cao về trình độ lý luận chính trị, củng cố bản lĩnh chính trị, có kỹ năng, kiến thức. Đã có nhiều đồng chí cán bộ, đảng viên người dân tộc thiểu số năng động, sáng tạo, tự tin, dám nghĩ, dám làm, trở thành nòng cốt trong xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở; là những nhân tố tích cực trong tuyên truyền, hướng dẫn cho đồng bào dân tộc thiểu số phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo bền vững... Nhiều đồng chí được cấp ủy đảng, chính quyền tin tưởng và được xem xét bố trí, đề bạt, bổ nhiệm giữ các chức vụ lãnh đạo quản lý trong cơ quan Đảng, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội các cấp. Đến nay đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức người dân tộc thiểu số có trình độ lý luận là 3.220 người, trong đó: Cấp tỉnh 430 người (cử nhân, cao cấp 121 người; trung cấp 218 người; sơ cấp 91 người), cấp huyện 1.315 người (cử nhân, cao cấp 140 người; trung cấp 627 người; sơ cấp 548 người), cấp xã 1.475 người (cử nhân, cao cấp 94 người; trung cấp 1.327 người; sơ cấp 54 người).

Mặc dù công đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị của tỉnh đã có nhiều chuyển biến tích cực, hiệu quả song nhận thức của một số cấp ủy, chính quyền và một số ít người đứng đầu, cán bộ, đảng viên về vai trò, tầm quan trọng trong việc học tập, nghiên cứu, vận dụng lý luận chính trị chưa đầy đủ. Nội dung đào tạo, bồi dưỡng lý luận còn nặng về lý luận, ít tính thực tiễn; phương pháp đào tạo, bồi dưỡng chưa thật sự đột phá; đội ngũ giảng viên thiếu về số lượng, hạn chế về kiến thức thực tiễn; việc đánh giá kết quả sau đào tạo, nghiên cứu, tổng kết thực tiễn lý luận chính trị hiệu quả chưa cao; một số ít cán bộ, đảng viên nói chung, cán bộ, đảng viên dân tộc thiểu số nói riêng chưa tích cực tự học, tự nghiên cứu lý luận chính trị… sẽ là những khó khăn, cần tập trung giải quyết đối với công tác lý luận chính trị của tỉnh trong thời gian tới.

Trong bối cảnh sự phát triển mạnh mẽ của cách mạng công nghiệp lần thứ tư và các tác động đến từ kỷ nguyên công nghệ có thể chi phối, mặt trái của cơ chế thị trường,… tác động tiêu cực đối với tư duy, nhận thức và hành vi của cán bộ, đảng viên người dân tộc thiểu số. Đặc biệt, các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị đẩy mạnh hoạt động xuyên tạc, chống phá Đảng, Nhà nước và chế độ. Trong đó, chúng lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo, nhất là ở những nơi có đông đồng bào dân tộc thiểu số để hoạt động chống phá. Để thực hiện có hiệu quả công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên người dân tộc thiểu số đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, bản lĩnh ngang tầm nhiệm vụ. Trong thời gian tới cần tập trung thực hiện một số giải pháp sau:

Một là, tiếp tục nâng cao nhận thức các cấp ủy về vị trí, vai trò, ý nghĩa và tầm quan trọng của công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên. Quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện nghiêm túc các chỉ thị, nghị quyết của Đảng về đổi mới, nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên của đảng bộ, cơ quan, đơn vị. Các cấp ủy cần làm tốt công tác tư tưởng, kịp thời nắm rõ những diễn biến tư tưởng của cán bộ, đảng viên; có biện pháp khắc phục triệt để khi xuất hiện “bệnh lười học tập” lý luận chính trị ở cán bộ, đảng viên người dân tộc thiểu số.

Hai là, thường xuyên rà soát trình độ cán bộ, đảng viên người dân tộc thiểu số, phân loại đào tạo theo từng chức danh, từ đó, đánh giá nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng làm căn cứ để xây dựng kế hoạch, chương trình đào tạo bồi dưỡng phù hợp. Thực hiện phân công trách nhiệm giữa cơ quan cử cán bộ đi học và cơ sở đào tạo một cách hợp lý, khoa học. Các cấp ủy, người đứng đầu cơ quan, đơn vị phải thường xuyên đánh giá kết quả đào tạo, bồi dưỡng cán bộ và năng lực, hiệu quả hoạt động của cán bộ sau quá trình đào tạo, bồi dưỡng, từ đó xem xét, đánh giá nội dung, chương trình, phương pháp đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị.

Ba là, tiếp tục nghiên cứu, cập nhật, bổ sung nội dung các chương trình đào tạo, bồi dưỡng; cập nhật các chủ trương, nghị quyết của Đảng; thực hiện xây dựng nội dung, chương trình, phương pháp, thời gian đào tạo, bồi dưỡng theo hướng chọn lọc, thiết thực, phù hợp với thực tiễn, phù hợp với cán bộ, đảng viên người dân tộc thiểu số; đồng thời, biên soạn các tài liệu giáo dục, bồi dưỡng lý luận chính trị của địa phương. Xây dựng và triển khai thực hiện tốt Đề án đưa cán bộ, giáo viên Trường Chính trị tỉnh Lai Châu đi thực tế có kỳ hạn giai đoạn 2024 - 2030. Tiếp tục phối hợp mở các lớp cao cấp lý luận chính trị hệ không tập trung tại tỉnh; quan tâm cử cán bộ người dân tộc thiểu số đi đào tạo cao cấp lý luận chính trị.

Bốn là, xây dựng và thực hiện có hiệu quả Trường Chính trị tỉnh, Trung tâm chính trị chuẩn theo quy định của Trung ương. Rà soát đội ngũ cán bộ, giảng viên chuyên trách để có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng vừa đảm bảo yêu cầu về trình độ chuyên môn, năng lực giảng dạy, vừa đảm bảo về kinh nghiệm thực tiễn phong phú, am hiểu về văn hóa, phong tục tập quán, lối sống, cách nghĩ của đồng bào dân tộc thiểu số hoặc luân chuyển hợp lý. Đào tạo và đào tạo lại những cán bộ, giảng viên chưa đảm bảo tiêu chuẩn theo quy định; kiên quyết thay thế những cán bộ, giảng viên không đủ trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và không có khả năng giảng dạy, quản lý. Tăng cường đội ngũ giảng viên kiêm chức giữ cương vị lãnh đạo chủ chốt cấp ủy, cơ quan, đơn vị là người dân tộc thiểu số.

Năm là, bám sát Đề án số 630-QĐ/TU ngày 05/10/2022 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về “Xây dựng Trường Chính trị tỉnh Lai Châu đạt chuẩn mức 1 giai đoạn 2022-2026, định hướng đến năm 2035”, tranh thủ sự ủng hộ của các cấp, các ngành để triển khai thực hiện việc đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, kỹ thuật, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ giai đoạn mới. Ứng dụng các thành tựu về công nghệ thông tin để phục vụ cho công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị và quản lý, đánh giá cán bộ.

Sáu là, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, kịp thời phát hiện, khắc phục những hạn chế, khuyết điểm trong công tác giáo dục lý luận chính trị của tỉnh. Kịp thời giải quyết các chế độ chính sách liên quan cho người được đào tạo, bồi dưỡng; bố trí, sắp xếp chỗ ở hoặc hỗ trợ thêm về vật chất, kinh phí để người được đào tạo, bồi dưỡng là người dân tộc thiểu số có điều kiện học tập, tiếp thu tốt hơn.

Với quyết tâm xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên người dân tộc thiểu số đủ năng lực, phẩm chất, bản lĩnh chính trị, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới, đòi hỏi công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị phải thường xuyên được đổi mới, nội dung lý luận gắn kết chặt chẽ với yêu cầu thực tiễn đặt ra, phải song hành cùng với việc vận dụng, giải quyết tình huống thực tế; đào tạo phải bám sát quy hoạch tạo nguồn và yêu cầu về công tác cán bộ; nhận thức về đào tạo lý luận chính trị của mỗi cán bộ, đảng viên phải thay đổi, xác định việc “tự đào tạo” là phương thức cốt lõi trong học tập, nâng cao trình độ lý luận chính trị.

T.H