Nâng cao hiệu quả quản lý an toàn thực phẩm

Trong bối cảnh hoạt động giết mổ nhỏ lẻ vẫn còn tồn tại và thói quen tiêu dùng truyền thống chiếm tỉ lệ lớn, UBND thành phố Hà Nội đã ban hành Kế hoạch số 283/KH-UBND ngày 20-10-2025 về quản lý giết mổ, vận chuyển, kinh doanh động vật và sản phẩm động vật đến năm 2030. Kế hoạch này được kỳ vọng là giải pháp quan trọng, mang tính đột phá, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý an toàn thực phẩm và bảo vệ môi trường trên địa bàn Thành phố.

Dây chuyền giết mổ của Công ty cổ phần chăn nuôi CP Việt Nam (xã Xuân Mai) được Chi cục Chăn nuôi, Thủy sản và Thú y Hà Nội kiểm soát chặt chẽ. Ảnh: Ánh Dương

Hướng tới hệ thống tập trung, hiện đại

Theo thống kê sơ bộ của Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, mỗi ngày, Hà Nội tiêu thụ hàng nghìn tấn thịt gia súc, gia cầm và các sản phẩm động vật. Nguồn thực phẩm này đến từ nhiều địa phương, được vận chuyển từ các tỉnh, thành phố về Hà Nội qua nhiều khâu trung gian và chủ yếu tiêu thụ tại hệ thống chợ truyền thống dày đặc. Thực tế đó khiến công tác kiểm soát nguồn gốc, kiểm dịch và bảo đảm vệ sinh thú y gặp nhiều khó khăn. Trong khi đó, tình trạng giết mổ nhỏ lẻ, xen kẽ trong khu dân cư, không bảo đảm điều kiện vệ sinh thú y vẫn diễn ra phổ biến tại nhiều xã, phường, tiềm ẩn nguy cơ phát sinh dịch bệnh, gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến mỹ quan đô thị.

Với mục tiêu trọng tâm là 70% giết mổ tập trung và 100% truy xuất nguồn gốc, Kế hoạch số 283/KH-UBND của UBND thành phố Hà Nội đề ra nhiều nhiệm vụ quan trọng. Theo đó, phấn đấu 70% tổng lượng động vật được giết mổ tại các cơ sở tập trung, ứng dụng công nghệ hiện đại, công suất lớn; 100% cơ sở giết mổ hoạt động phải được cấp phép và đáp ứng đầy đủ các yêu cầu theo quy định pháp luật. Thành phố sẽ hoàn thiện hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử đối với toàn bộ sản phẩm động vật lưu thông trên thị trường; đồng thời phát triển các chuỗi liên kết khép kín từ chăn nuôi - giết mổ - chế biến - phân phối - tiêu dùng, nhằm bảo đảm nguồn cung thực phẩm an toàn, ổn định. Song song với đó, hoạt động giết mổ nhỏ lẻ sẽ được từng bước xóa bỏ theo lộ trình giảm khoảng 20% mỗi năm.

Thông tin về lộ trình triển khai kế hoạch, Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi, Thủy sản và Thú y Hà Nội (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội) Nguyễn Đình Đảng cho biết, kế hoạch được thực hiện theo 3 giai đoạn, hướng tới việc siết chặt quản lý hoạt động giết mổ trên địa bàn. Cụ thể, giai đoạn 1 (năm 2025), Thành phố tiến hành rà soát, phân loại và xây dựng phương án xử lý đối với toàn bộ các cơ sở giết mổ. Các cơ sở sẽ được đánh giá theo mức độ đáp ứng điều kiện vệ sinh thú y; những cơ sở không đủ điều kiện bị yêu cầu ngừng hoạt động, cơ sở đáp ứng một phần được hướng dẫn hoàn thiện hồ sơ. Tại các địa phương chưa có cơ sở giết mổ tập trung, UBND cấp xã sẽ bố trí điểm giết mổ tập trung tạm thời để đáp ứng nhu cầu giết mổ hợp pháp và phòng, chống dịch bệnh.

Cùng với đó, UBND thành phố sẽ trình HĐND thành phố ban hành các cơ chế hỗ trợ đặc thù theo Luật Thủ đô, nhằm thu hút doanh nghiệp đầu tư xây dựng cơ sở giết mổ công nghiệp. Giai đoạn 2 thực hiện trong các năm 2026 - 2027, Thành phố tập trung hoàn thiện và tăng cường giám sát mạng lưới cơ sở giết mổ tập trung, khép kín theo quy hoạch mới, đồng thời tăng cường kiểm tra định kỳ, kiểm tra đột xuất và xử lý nghiêm các vi phạm. Các hoạt động vận chuyển, kinh doanh sản phẩm động vật sẽ được giám sát chặt chẽ hơn, đặc biệt tại các chợ đầu mối có sản lượng lớn như Minh Khai, Nam Hà Nội… Giai đoạn 3 (từ năm 2028 đến 2030), Thành phố quyết tâm xóa bỏ 100% cơ sở giết mổ nhỏ lẻ và hiện đại hóa toàn bộ hệ thống, mở rộng công suất các cơ sở tập trung, đầu tư dây chuyền hiện đại, ứng dụng tự động hóa. Hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử sẽ được triển khai tại cả các điểm sản xuất, vận chuyển và tiêu thụ, giúp người dân dễ dàng kiểm tra thông tin sản phẩm.

Phân cấp rõ trách nhiệm, tăng kiểm soát thị trường

Thực hiện quản lý giết mổ, vận chuyển, kinh doanh động vật và sản phẩm động vật, Thành phố triển khai siết trách nhiệm cá nhân - phân cấp mạnh về cơ sở, áp dụng nguyên tắc 5 rõ: Rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ tiến độ, rõ kết quả. Trong đó, cấp xã được giao vai trò trung tâm trong kiểm tra, giám sát hoạt động giết mổ và kinh doanh sản phẩm động vật. Bên cạnh đó, Hà Nội sẽ kiểm soát mạnh thị trường, bố trí lực lượng liên ngành trực chốt tại chợ đầu mối để kiểm tra hồ sơ truy xuất, dấu kiểm dịch, vệ sinh thú y. Tại các chợ truyền thống, UBND cấp xã chịu trách nhiệm bố trí lực lượng giám sát thường xuyên; người kinh doanh phải có sổ theo dõi nguồn gốc hàng hóa, hóa đơn chứng từ rõ ràng. Cùng với đó, Thành phố chỉ đạo các địa phương, đơn vị tập trung đẩy mạnh truyền thông nhằm thay đổi thói quen tiêu dùng, nâng cao nhận thức của người dân về nguy cơ bệnh dịch, lợi ích của sản phẩm có kiểm soát… Các mô hình làm tốt sẽ được biểu dương, các trường hợp vi phạm sẽ bị công khai trên phương tiện truyền thông.

Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Tạ Văn Tường, việc triển khai Kế hoạch 283/KH-UBND của UBND thành phố sẽ góp phần mang lại nhiều lợi ích: Bảo đảm an toàn thực phẩm, minh bạch nguồn gốc; giảm nguy cơ dịch bệnh, đặc biệt đối với bệnh lây truyền từ động vật sang người; giảm ô nhiễm môi trường, cải thiện cảnh quan đô thị; nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành chăn nuôi và sản phẩm động vật của Hà Nội; thúc đẩy chuyển đổi số trong lĩnh vực quản lý thực phẩm… Đây cũng là chương trình chuyển đổi sâu rộng từ tư duy quản lý đến thói quen tiêu dùng nhằm xây dựng Thủ đô văn minh, hiện đại trong giai đoạn phát triển mới.

Văn Minh