Nâng cao năng lực xử lý sự cố môi trường

Khu vực tiếp nhận chất thải của Nhà máy phân compost thuộc Công ty Cổ phần - Tổng Công ty Nước - Môi trường Bình Dương

Chủ động nguồn nhân lực, phương tiện

Bình Dương có thế mạnh về phát triển công nghiệp, đô thị. Ngành công nghiệp hiện chiếm gần 65% trong cơ cấu kinh tế của tỉnh nhà. Do quá trình phát triển công nghiệp, đô thị hóa diễn ra nhanh đã gia tăng một lượng lớn chất thải, có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường. Để xử lý chất thải, hiện trên địa bàn tỉnh có nhiều nhà máy, khu xử lý chất thải công nghiệp, chất thải nguy hại, chất thải sinh hoạt; bên cạnh mặt tích cực cũng gây áp lực lớn cho công tác quản lý, phòng ngừa, ứng phó sự cố chất thải của tỉnh.

Căn cứ Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, Quyết định số 146/QĐ-TTg ngày 23-2- 2023 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch Quốc gia ứng phó sự cố chất thải giai đoạn 2023-2030 và điều kiện thực tế của tỉnh, ngày 31-12- 2024 UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 7603/KH-UBND về ứng phó sự cố chất thải trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2024- 2030 (gọi tắt là Kế hoạch số 7603) nhằm đánh giá lại hiện trạng và đề xuất các giải pháp phòng ngừa, ứng phó phù hợp gắn với công tác tổ chức và trách nhiệm của các ngành, các cấp, đơn vị, tổ chức, cá nhân có liên quan trên địa bàn tỉnh.

Theo kế hoạch này, lực lượng kiêm nhiệm ứng phó sự cố chất thải gồm Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, Công an tỉnh, Sở Công thương, Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường), cùng các đơn vị cấp huyện và một số doanh nghiệp có đủ năng lực, thiết bị phù hợp. Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh giữ vai trò chủ trì, quyết định phương án ứng phó, khắc phục sự cố theo tình hình thực tế. Sở Nông nghiệp và Môi trường chịu trách nhiệm tham mưu UBND tỉnh và Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh xây dựng, triển khai kế hoạch ứng phó sự cố chất thải, đồng thời tổ chức kiểm tra, đánh giá nguy cơ để có phương án xử lý phù hợp.

Hiện tại, trang thiết bị chuyên dụng để ứng phó sự cố chất thải được huy động từ các sở, ban ngành của tỉnh. Bên cạnh đó, tỉnh có thể huy động phương tiện, trang thiết bị, vật tư phục vụ cho công tác ứng phó sự cố tràn dầu của các đơn vị hợp đồng với tỉnh; các đơn vị, cơ sở trên địa bàn tỉnh đã được trang bị phương tiện chuyên dụng.

Sẵn sàng ứng phó

Để chủ động phòng ngừa và ứng phó kịp thời, hiệu quả với sự cố chất thải, UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường xây dựng các kịch bản ứng phó phù hợp, phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng, đồng thời tổ chức diễn tập nhằm nâng cao khả năng xử lý thực tế. Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, các tình huống ứng phó tập trung vào 3 loại sự cố chính: Chất thải rắn, chất thải lỏng và chất thải khí, thực hiện theo phương châm “4 tại chỗ” (Chỉ huy tại chỗ, lực lượng tại chỗ, phương tiện tại chỗ, hậu cần tại chỗ) và “3 sẵn sàng” (Chủ động phòng ngừa, kịp thời ứng phó, khắc phục hậu quả).

Khi sự cố xảy ra, tùy từng loại chất thải sẽ có biện pháp xử lý phù hợp nhằm giảm thiểu tác động đến môi trường. Đối với chất thải rắn, lực lượng tại chỗ được huy động để đắp bờ, đào rãnh, xây bể chứa tạm, ngăn chặn nguy cơ phát tán. Trường hợp sự cố liên quan đến chất thải lỏng sẽ triển khai bịt lấp khu vực rò rỉ bằng bao cát, đất hoặc vật liệu sẵn có, đồng thời sử dụng hệ thống bơm hút chất thải về bể chứa, hồ sự cố. Riêng sự cố chất thải khí, các đơn vị chức năng sẽ áp dụng công nghệ hấp thụ bằng than hoạt tính, hợp chất zeolit (một khoáng chất silicat nhôm), dung dịch kiềm hoặc các phương pháp hiện đại như UV, Plasma nhằm giảm thiểu khí độc, bụi trong không khí, hạn chế tối đa ảnh hưởng đến môi trường và sức khỏe cộng đồng.

UBND tỉnh cũng quy định tổ chức, cá nhân gây sự cố chất thải phải chi trả phí tổ chức ứng phó sự cố, cải tạo, phục hồi môi trường sau sự cố, bồi thường thiệt hại và các chi phí khác do sự cố gây ra theo quy định của pháp luật.

Đại diện Công ty TNHH MTV Liên hợp Khoa học - Công nghệ - Môi trường Biwase, đơn vị vận hành Khu xử lý chất thải Nam Bình Dương, cho biết hiện nay mỗi ngày công ty tiếp nhận và xử lý hơn 3.510 tấn chất thải sinh hoạt, hơn 1.200 tấn chất thải công nghiệp thông thường, hơn 1.730 tấn chất thải nguy hại và 160 tấn chất thải xây dựng. Công ty thực hiện các biện pháp phòng ngừa, tổ chức ứng phó sự cố chất thải tại cơ sở và tham gia ứng phó sự cố chất thải theo sự chỉ huy của đơn vị có thẩm quyền. Công ty đầu tư mua sắm đầy đủ trang thiết bị và vật tư phù hợp với quy mô hoạt động của đơn vị; thực hiện chế độ kiểm tra thường xuyên, áp dụng biện pháp quản lý kỹ thuật nhằm loại trừ, giảm thiểu tối đa nguy cơ xảy ra sự cố môi trường...

Theo Kế hoạch số 7603, trên địa bàn tỉnh có 122 cơ sở, khu vực có nguy cơ cao về sự cố chất thải đối với chất thải rắn, chất thải lỏng và khí (trong đó có 116 cơ sở, khu vực thuộc loại hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ). Kế hoạch quy định về công tác phòng ngừa, ứng phó sự cố chất thải xảy ra trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ; không bao gồm sự cố chất thải do thiên tai và sự cố chất thải xảy ra trên biển. Việc ứng phó sự cố chất thải do thiên tai được thực hiện theo quy định của pháp luật về phòng chống thiên tai; việc ứng phó sự cố chất thải xảy ra trên biển được thực hiện theo quy định pháp luật về ứng phó sự cố hóa chất độc, ứng phó sự cố tràn dầu và các quy định của pháp luật khác có liên quan.

TIẾN HẠNH