Nâng cao nhận thức về kinh doanh có trách nhiệm trong lĩnh vực khoa học và công nghệ

Sáng 21/10, Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức Hội nghị tập huấn chính sách, pháp luật về thực hành kinh doanh có trách nhiệm trong lĩnh vực khoa học và công nghệ năm 2025, Nhằm nâng cao nhận thức, thúc đẩy việc tuân thủ chính sách, pháp luật về kinh doanh có trách nhiệm.

TS. Nguyễn Như Quỳnh - Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Khoa học và Công nghệ phát biểu khai mạc

Phát biểu khai mạc, TS. Nguyễn Như Quỳnh - Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Khoa học và Công nghệ nhấn mạnh: đối với doanh nghiệp, mục tiêu lợi nhuận và mở rộng thị trường là điều kiện sống còn. Tuy nhiên, nếu chỉ chú trọng đến lợi ích kinh tế mà thiếu quan tâm đến tác động xã hội và môi trường thì sẽ tạo ra hệ lụy tiêu cực đối với người tiêu dùng, người lao động và các nhóm yếu thế. Vì vậy, yêu cầu đặt ra là phải cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế và phát triển bền vững, hài hòa lợi ích giữa doanh nghiệp - xã hội - môi trường, đồng thời bảo đảm các quyền và lợi ích hợp pháp của mọi bên liên quan.

Theo TS. Nguyễn Như Quỳnh, trong bối cảnh hiện nay, doanh nghiệp khoa học và công nghệ giữ vai trò nòng cốt trong phát triển kinh tế - xã hội, được xác định rõ trong Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá trong khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Những tiến bộ về công nghệ, đặc biệt trong trí tuệ nhân tạo và chuyển đổi số, đang mang lại lợi thế to lớn cho tăng trưởng kinh tế - xã hội, song cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro mới đối với tổ chức và cá nhân.

“Nếu doanh nghiệp không nhận thức đầy đủ và không thực hành kinh doanh có trách nhiệm, các rủi ro tiềm ẩn từ công nghệ mới có thể gây thiệt hại nghiêm trọng cả về kinh tế và uy tín”, TS. Quỳnh nhấn mạnh.

Hội nghị được tổ chức nhằm giúp các đại biểu hiểu sâu hơn về thực hành kinh doanh có trách nhiệm (Responsible Business Conduct - RBC), đồng thời thúc đẩy việc áp dụng mô hình kinh doanh này trong các tổ chức khoa học - công nghệ và doanh nghiệp đổi mới sáng tạo.

TS. Nguyễn Như Hà - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Giáo dục và Đào tạo chia sẻ tại hội nghị

Tại hội nghị, các đại biểu đã nghe TS. Nguyễn Như Hà - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Giáo dục và Đào tạo, chuyên gia nghiên cứu về kinh doanh có trách nhiệm, trình bày tham luận “Tuyên truyền, phổ biến các văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực khoa học và công nghệ liên quan tới thực hành kinh doanh có trách nhiệm”.

Theo TS Hà, hoạt động KH&CN phải xuất phát từ nhu cầu thực tiễn, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo quốc phòng, an ninh. Điều này ràng buộc hoạt động đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp với trách nhiệm đóng góp vào sự phát triển chung của cộng đồng, chứ không chỉ vì lợi nhuận đơn thuần.

Kinh doanh có trách nhiệm đòi hỏi sự tuân thủ pháp luật và cạnh tranh công bằng. Luật Sở hữu trí tuệ nghiêm cấm các hành vi xâm phạm như sao chép, làm giả, làm nhái thương hiệu. Việc tuân thủ quy định này không chỉ giúp doanh nghiệp tránh được các chế tài xử phạt nghiêm khắc (từ hành chính đến hình sự) mà còn thể hiện đạo đức kinh doanh, xây dựng một môi trường kinh doanh lành mạnh.

TS Hà lấy ví dụ: Một nhà máy dệt may quyết định đầu tư dây chuyền sản xuất mới. Thay vì mua công nghệ giá rẻ, lạc hậu, họ ký hợp đồng chuyển giao công nghệ từ một đối tác Nhật Bản. Hợp đồng ghi rõ các điều khoản bắt buộc: bên chuyển giao phải cử chuyên gia sang Việt Nam để đào tạo công nhân vận hành máy móc an toàn và chuyển giao quy trình xử lý nước thải đạt chuẩn. Việc này thể hiện trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc bảo vệ môi trường và đảm bảo an toàn lao động cho nhân viên.

TS. Lưu Hương Ly - Vụ Pháp luật Dân sự, Kinh tế (Bộ Tư pháp)

Tiếp đó, TS. Lưu Hương Ly - Vụ Pháp luật Dân sự, Kinh tế (Bộ Tư pháp) giới thiệu nội dung “Tổng quan Chương trình hành động quốc gia hoàn thiện chính sách và pháp luật nhằm thúc đẩy thực hành kinh doanh có trách nhiệm tại Việt Nam giai đoạn 2023-2027”.

Trong phần thảo luận, các đại biểu đã trao đổi, chia sẻ nhiều kinh nghiệm thực tiễn về lồng ghép yêu cầu kinh doanh có trách nhiệm vào quá trình chuyển đổi xanh, chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo. Nhiều ý kiến cho rằng đây không chỉ là xu thế tất yếu, mà còn là nền tảng quan trọng để nâng cao năng lực cạnh tranh và uy tín quốc gia trong tiến trình hội nhập kinh tế toàn cầu.

Huy Tùng