Nâng cao thu nhập bằng nghề làm muối truyền thống

Tỉnh Ninh Thuận có 2.400 ha muối công nghiệp và 630ha muối sản xuất trên nền đất của ruộng. Hằng năm, Ninh Thuận cung cấp cho thị trường tới 50% tổng sản lượng muối của cả nước. Hiện nay, giá muối từ 2-2,7 triệu đồng/tấn, cao gấp đôi so với những năm trước, nên diêm dân tỉnh Ninh Thuận rất vui vì có mức thu nhập khá.

Đầu ra ổn định nhờ HTX

Theo thời gian, diện tích đồng muối ở các địa phương của tỉnh Ninh Thuận đều tăng, nhưng không phát triển ồ ạt mà hoàn toàn nằm trong quy hoạch. Tuy nhiên, có một hạn chế đang tồn tại, đó là việc sản xuất muối còn mang tính thủ công và theo kỹ thuật truyền thống, thiếu đầu tư đồng bộ hệ thống mương dẫn nước biển vào, nên sản lượng muối thường không cao. Diêm dân luôn đứng trước nguy cơ được mùa mất giá do chưa tìm được đầu ra ổn định.

Diêm dân xã Nhơn Hải, huyện Ninh Hải yên tâm sản xuất muối vì đầu ra đã có HTX bao tiêu. (Ảnh: Int)

Trước thực tế trên, tháng 12/2018, HTX Sản xuất kinh doanh dịch Vụ muối Khánh Nhơn (HTX muối Khánh Nhơn), xã Nhơn Hải, huyện Ninh Hải (Ninh Thuận) được thành lập với mục tiêu sản xuất và tìm đầu ra sản phẩm cho bà con diêm dân.

Ông Trần Thanh, Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc HTX cho biết: Năm đầu tiên hoạt động, HTX có 11 thành viên với tổng diện tích muối khoảng 30ha, số vốn là 800 triệu đồng, hoạt động của HTX gặp nhiều khó khăn.

“HTX không có kho bãi để bảo quản muối nên việc thu mua dự trữ cho các thành viên và bà con diêm dân trong vùng còn hạn chế. Tuy nhiên, nhờ sự nỗ lực và quyết tâm của các thành viên, HTX đã tìm được đầu ra cho sản phẩm khi “bắt tay” liên kết với một số vựa muối và doanh nghiệp địa phương”, ông Thanh cho hay.

Nhờ nguồn cung ổn định và chất lượng hạt muối luôn đảm bảo nên ngày càng có nhiều đơn hàng tìm đến với HTX muối Khánh Nhơn, sản lượng muối được ký kết hợp đồng cũng vì thế ngày càng tăng.

Gần nhất là vụ muối năm 2022, sản lượng muối đầu ra của HTX đạt hơn 63.000 tấn, doanh thu gần 11 tỷ đồng. "Có được nguồn doanh thu ổn định và được địa phương tạo điều kiện, HTX đã đầu tư cơ sở vật chất từ văn phòng làm việc đến hệ thống trạm cân và kho chứa hàng với quy mô gần 500 triệu đồng để sản xuất và cung ứng muối. Sản phẩm muối của HTX vì thế đã có mặt tại nhiều tỉnh thành trong cả nước…", ông Thanh cho hay.

Ông Lê Thành Tâm, Phó Chủ tịch UBND xã Nhơn Hải (huyện Ninh Hải) cho biết, việc thành lập và đi vào hoạt động có hiệu quả của HTX muối Khánh Nhơn đã góp phần tuyên truyền và nâng cao nhận thức của người dân về mô hình kinh tế tập thể, HTX.

"Qua đó, từng bước hình thành những mô hình hay, cách làm sáng tạo theo hướng liên kết để phát triển kinh tế tập thể, cùng nhau tổ chức sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp chủ lực của địa phương, góp phần nâng cao chất lượng các tiêu chí xây dựng nông thôn mới…" ông Tâm đánh giá.

Nâng cao thu nhập cho diêm dân

Anh Nguyễn Văn Thành, xã Nhơn Hải, huyện Ninh Hải cho biết: Trước đây, bà con ai mua thì bán, nay có HTX thu mua giúp ổn định giá cả. Ngoài ra, để nâng cao giá trị hạt muối, HTX hướng dẫn bà con diêm dân chuyển đổi mô hình sản xuất, đầu tư công nghệ trải bạt, đóng giếng sử dụng nước ngầm, mở rộng diện tích sản xuất muối trải bạt. “Muối trải bạt có giá bán cao hơn so với muối nền đất do đây là nguồn nguyên liệu sạch để các doanh nghiệp chế biến thành muối tinh chất lượng cao”, anh Thành cho hay.

Hiện, thương lái thu mua tại ruộng muối nền đất (gọi là ruộng muối truyền thống, hình thức sản xuất là diêm dân bơm hút nước biển vào giang để muối kết tinh ngay trên nền đất của ruộng) với giá từ 2-2,5 triệu đồng/tấn. Riêng muối kết tinh trên nền ruộng có trải bạt ni-lông công nghiệp, chất lượng muối cao hơn sẽ có giá dao động từ 2,2-2,7 triệu đồng/tấn. Mỗi tháng, diêm dân thu hoạch từ 3-4 lần.

Tại ruộng muối rộng 2 ha của anh Lê Văn Thọ ở xã Nhơn Hải, nhiều nhân công đang tất bật cào muối. Anh Thọ cho biết: “HTX đang thu mua muối tại ruộng với giá 2,1 triệu/tấn. Cứ 7 ngày cào muối/lần, mỗi lần thu xấp xỉ 30 tấn. Sau khi trừ các khoản chi phí, tôi lãi từ 40-45 triệu đồng/1,8ha”.

Ngoài thu mua muối cho bà con diêm dân, HTX muối Khánh Nhơn cũng đã thành lập 2 tổ đội với 100 thành viên tham gia bốc xếp muối cho HTX. Trong đó, có 20 lao động thường xuyên với thu nhập ổn định từ 500.000 - 600.000 đồng/ngày, góp phần giải quyết việc làm và nâng cao thu nhập cho lao động địa phương.

Ông Nguyễn Khắc Hòa, Phó Chủ tịch UBND huyện Ninh Hải cho hay, những những năm gần đây, diêm dân trong huyện đã áp dụng sản xuất muối chất lượng cao bằng phương pháp trải bạt nhựa (muối sạch) trên sân kết tinh.

Phương pháp này không chỉ cho năng suất gấp đôi mà muối cũng được bán với giá cao hơn so với phương pháp sản xuất truyền thống vì chất lượng tốt hơn.

Do đó, huyện đã khuyến khích, hỗ trợ bà con diêm dân đẩy mạnh đầu tư ứng dụng khoa học-kỹ thuật vào sản xuất, nhân rộng các mô hình liên kết sản xuất muối sạch, thành lập các HTX, tổ hợp tác để hỗ trợ diêm dân trong cung ứng vật tư, bao tiêu sản phẩm muối làm ra, thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững theo Nghị quyết Đại hội đảng bộ lần thứ XII của huyện.

Hoàng Hà