Nâng giá trị sản phẩm từ cây mía

Bên mẻ mật mía vừa được nấu cô đặc, ông Gìn bồi hồi nhớ lại quãng thời gian gần 40 năm gắn bó với loại cây từng là nguồn thu chính của nhiều hộ nông dân. Có thời điểm, diện tích mía ông Gìn canh tác lên đến hơn 22ha, thuộc nhóm hộ cung cấp nguyên liệu lớn cho Nhà máy Đường Phổ Phong.

“Ngày ấy, chỉ cần đến vụ là xe vào tận ruộng thu mua. Gia đình tôi gần như chỉ sống bằng cây mía”, ông Gìn kể.

Thế nhưng, khi nhà máy ngừng hoạt động, đầu ra bấp bênh khiến nhiều hộ dân trong vùng buộc phải chuyển sang cây trồng khác. Riêng ông Gìn vẫn kiên trì bám trụ.

Ông cho rằng, mía vẫn là cây trồng phù hợp với thổ nhưỡng địa phương và nếu được chăm sóc đúng kỹ thuật, vẫn mang lại giá trị ổn định. Dù hiện nay diện tích thu hẹp còn gần 8ha, ông vẫn đầu tư chăm sóc bài bản, áp dụng quy trình kỹ thuật tiên tiến, nhằm giữ chất lượng mía nguyên liệu.

Ông Lê Văn Gìn là một trong những cá nhân tiêu biểu được vinh danh tại lễ trao học bổng “Học không bao giờ cùng” năm 2025.

Trong quá trình canh tác, ông Gìn luôn chủ động tiếp nhận và thử nghiệm những giống mía mới. Khi Nhà nước cung cấp các giống U-Thong hay KK3, ông là một trong những hộ đầu tiên đăng ký trồng thử. Mỗi giống mía được ông nghiên cứu kỹ đặc tính sinh trưởng, từ đó điều chỉnh mật độ trồng, chế độ bón phân và thời điểm thu hoạch để đạt năng suất tối ưu.

Nhờ áp dụng đúng kỹ thuật, các giống mía mới cho cây khỏe, năng suất cao, hàm lượng đường lớn và khả năng tái sinh tốt. Ông còn chia sẻ giống, hỗ trợ kỹ thuật cho nhiều nông dân trong vùng, góp phần nâng chất lượng vùng nguyên liệu mía địa phương.

Không chỉ trồng cây mía tươi, ông Gìn còn sản xuất mật mía sạch từ chính nguồn mía do gia đình trồng. Quy trình nấu mật mía vẫn giữ phương pháp truyền thống, nhưng ông Gìn cải tiến nhiều công đoạn, nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm.

Từ khâu sơ chế, ông đầu tư máy róc vỏ mía, máy ép siêu sạch và hệ thống lọc nhiều tầng giúp tiết kiệm công sức và tăng độ tinh khiết của nước mía. Sau khi ép, nước mía được lọc kỹ trước khi nấu. Trong suốt quá trình, người thợ phải luôn theo dõi lửa, đảo đều và điều chỉnh nhiệt độ để mật đạt độ sánh và hương thơm. Khi nấu xong, mật được để nguội rồi lọc lại một lần nữa nhằm đảm bảo độ mịn và giữ trọn vị ngọt đặc trưng.

Nhờ sự kết hợp giữa kỹ thuật hiện đại với phương pháp truyền thống, mật mía của gia đình ông ngày càng được khách hàng ưa chuộng. Nhiều người dân trong và ngoài xã tìm đến mua, nhất là dịp cuối năm hoặc khi cần quà biếu mang hương vị đặc trưng Quảng Ngãi.

“Mật được nấu từ 100% mía nguyên chất, không pha trộn, nên khách hàng rất tin tưởng, không chỉ mua dùng trong gia đình, mà còn làm quà tặng”, ông Gìn chia sẻ.

Mỗi năm, ông Gìn bán ra thị trường khoảng 3 - 4 tấn mật mía và 200 - 300 tấn mía cây, đem lại lợi nhuận 200 - 300 triệu đồng và tạo việc làm cho nhiều lao động tại địa phương.

Những nỗ lực bền bỉ ấy đã giúp ông nhiều lần được các cấp chính quyền khen thưởng vì đóng góp cho sản xuất nông nghiệp địa phương, được Hội Khuyến học tỉnh vinh danh tại lễ trao học bổng “Học không bao giờ cùng” năm 2025. Với ông Gìn, đó không chỉ là sự ghi nhận, mà còn là động lực để ông tiếp tục giữ gìn và phát triển giá trị truyền thống của vùng quê mình.

Câu chuyện của nông dân Lê Văn Gìn cho thấy, tinh thần học hỏi không bao giờ là muộn. Từ việc mạnh dạn áp dụng công nghệ vào trồng mía, đến việc khôi phục nghề nấu mật theo hướng sạch, hiện đại, tất cả đều thể hiện ý chí đổi mới của người nông dân.

Ông chứng minh rằng, khi biết ứng dụng khoa học kỹ thuật hợp lý, nông nghiệp vẫn có thể tạo ra những sản phẩm giá trị cao, mở ra hướng phát triển bền vững ngay tại đồng đất quê hương.

Bài, ảnh: TRUNG ÂN