Nâng mức giảm trừ gia cảnh thuế thu nhập cá nhân, thêm 1 triệu người không phải nộp thuế

Theo thống kê mới nhất của Tổng cục Thuế, tổng số thu từ thuế thu nhập cá nhân (TNCN) lũy kế 9 tháng đầu năm 2020 đạt 90.114,8 tỷ đồng, bằng 70,06% so với dự toán.

Theo cơ quan quản lý thuế, trong những tháng đầu năm, dịch Covid-19 đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến mọi mặt kinh tế xã hội của nước ta, tuy nhiên do kiểm soát tốt dịch bệnh nên tăng trưởng kinh tế vẫn ở mức dương (2,12%), chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân 9 tháng đầu năm tăng 3,85% so với cùng kỳ năm 2019, kéo theo số thu thuế TNCN tăng nhẹ 5,02% so với cùng kỳ năm 2019.

Tuy nhiên, tốc độ tăng thu thuế TNCN 9 tháng đầu năm 2020 đã giảm 12,69% so với cùng kỳ năm 2019, trong đó số thu thuế TNCN từ tiền lương, tiền công và số thu thuế TNCN từ hoạt động sản xuất, kinh doanh của cá nhân (nguồn thu chính của thuế TNCN) bị tác động mạnh nhất.

Viêc giảm trừ gia cảnh thuế TNCN đã ngay lập tức tác động đến thu ngân sách (Ảnh minh họa)

Cụ thể, trong quý I/2020, số thu thuế TNCN từ tiền lương, tiền công tăng 19,1%; thu từ đầu tư vốn tăng 15,2%; từ hoạt động kinh doanh của hộ cá nhân tăng 6,4%; thu từ chuyển nhượng bất động sản tăng 6,1%,...

Nguyên nhân của đà tăng này chủ yếu là do những nguồn thu phát sinh từ hoạt động kinh tế năm 2019 tăng khá (17,2% so với cùng kỳ) và được nộp trong quý I/2020. Cùng với đó, các doanh nghiệp chi trả thu nhập cho người lao động trong dịp trước và sau Tết Nguyên đán tăng cao; thị trường bất động sản sôi động; thị trường chứng khoán khởi sắc nên thuế TNCN từ những nguồn này cũng tăng theo.

Tuy nhiên, từ tháng 3/2020, dịch Covid-19 bùng phát ở Việt Nam, tháng 4/2020 thực hiện giãn cách toàn xã hội khiến hoạt động kinh doanh giảm sút, nhiều doanh nghiệp cắt giảm tiền lương, tiền công.

Thêm vào đó, do thực hiện gia hạn thuế TNCN đối với hộ, cá nhân kinh doanh theo Nghị định số 41/2020/NĐ-CP dẫn đến số thu thuế TNCN quý 2 giảm mạnh, chỉ bằng 92,6% so với cùng kỳ. Trong đó số thu thuế TNCN từ tiền lương, tiền công; số thu thuế TNCN từ hoạt động sản xuất kinh doanh của cá nhân và số thu thuế TNCN từ chuyển nhượng bất động sản, nhận thừa kế và nhận quà tặng là bất động sản lần lượt chỉ đạt 95,9%; 84,6% và 83,1%.

Từ quý 3/2020, thị trường chứng khoán, thị trường bất động sản bắt đầu có dấu hiệu hồi phục nhẹ so với quý 2 nên thu thuế TNCN cũng tăng nhẹ (1,9% so với cùng kỳ).

Tuy nhiên, số thu thuế TNCN từ tiền lương, tiền công và số thu thuế TNCN từ hoạt động sản xuất, kinh doanh của cá nhân vẫn tiếp tục giảm, lần lượt chỉ đạt 94,7% và 98,5% so với cùng kỳ năm 2019.

Đáng nói, Nghị quyết số 954/2020/UBTVQH14 về nâng mức giảm trừ gia cảnh của thuế TNCN (mức giảm trừ đối với đối tượng nộp thuế được nâng từ 9 triệu lên 11 triệu đồng/tháng, mức giảm trừ đối với mỗi người phụ thuộc được nâng từ mức 3,6 lên 4,4 triệu đồng/tháng) cũng góp phần đáng kể làm giảm thu thuế TNCN.

Nghị quyết số 954 đã có hiệu lực từ ngày 1/7/2020 và áp dụng cho kỳ tính thuế năm 2020. Theo ước tính, với mức giảm trừ mới, sẽ có khoảng 1 triệu người đang phải nộp thuế TNCN ở mức đầu tiên (bậc 1) sẽ không phải nộp thuế TNCN nữa; những người có thu nhập cao hơn cũng giảm nộp thuế đáng kể.

Chính sách này, theo Tổng cục Thuế, đã ảnh hưởng ngay đến số thu thuế TNCN. Cụ thể số thu từ tiền lương, tiền công tháng 8/2020 chỉ bằng 93,2% cùng kỳ năm 2019 và giảm mạnh so với số thu tháng 7/2020 (giảm 37,2%). Số thu từ tiền lương, tiền công tháng 9/2020 bằng 92,74% cùng kỳ năm 2019 và giảm 43,28% so với số thu tháng 7/2020.