Nâng mức xử phạt hành chính không lập biên bản gấp 2 lần từ 1/7

Bộ trưởng Tư pháp Nguyễn Hải Ninh.

Với 434/434 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính trong phiên làm việc sáng nay (25/6).

Trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo luật trước giờ bấm nút, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, về thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính (VPHC), đa số đại biểu Quốc hội (ĐBQH) có ý kiến đề nghị giữ nguyên thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính như quy định hiện hành, chỉ tăng thời hiệu xử phạt đối với vụ việc vi phạm do cơ quan tiến hành tố tụng chuyển đến để thực hiện ý kiến của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Trong đó, một số ý kiến đề nghị chỉnh lý lại cách thức quy định để bảo đảm phù hợp hơn.

Tiếp thu ý kiến ĐBQH, dự thảo Luật được chỉnh sửa theo hướng chỉ tăng thời hiệu đối với mỗi loại vi phạm trong các lĩnh vực hiện hành thêm 1 năm (từ 1 năm lên 2 năm và từ 2 năm lên 3 năm) trong trường hợp xử phạt đối với hồ sơ cơ quan do cơ quan tiến hành tố tụng chuyển đến, thay vì quy định chung là 3 năm như dự thảo Luật trình Quốc hội.

Một số ý kiến đề nghị quy định tăng thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính trong một lĩnh vực như thương mại điện tử, cạnh tranh, an toàn thực phẩm. Chính phủ cho rằng, quy định thời hiệu xử phạt VPHC cần được xác định trên cơ sở tính chất, mức độ vi phạm và đặc thù của từng lĩnh vực quản lý nhà nước là hoàn toàn phù hợp.

Thực tiễn cho thấy, một số lĩnh vực như thương mại điện tử, không gian mạng, an toàn thực phẩm, cạnh tranh thường có hành vi vi phạm được thực hiện tinh vi, có phạm vi tác động lớn, thời gian phát hiện chậm, do đó, đề xuất tăng thời hiệu xử phạt là có cơ sở và sẽ được nghiên cứu, đánh giá tác động khi sửa đổi toàn diện Luật.

Tuy nhiên, trong lần sửa đổi, bổ sung lần này, bám sát quan điểm, định hướng sửa đổi có trọng tâm, tập trung vào những nội dung cấp bách, dự thảo Luật chưa điều chỉnh thời hiệu đối với các lĩnh vực cụ thể như thương mại điện tử, vi phạm trên không gian mạng, cạnh tranh, an toàn thực phẩm hay giao thông đường bộ. Các lĩnh vực này hiện vẫn áp dụng thời hiệu xử phạt 1 năm, trừ khi đã được quy định khác trong pháp luật chuyên ngành. Nội dung này sẽ được rà soát, tổng kết thực tiễn để đề xuất điều chỉnh phù hợp khi sửa đổi toàn diện Luật XLVPHC trong thời gian tới.

Một số ý kiến đề nghị quy định “thời gian cơ quan tiến hành tố tụng thụ lý, xem xét không được tính vào thời hiệu xử phạt" hoặc "tính thời hiệu từ thời điểm cơ quan tiến hành tố tụng chuyển đến". Chính phủ cho rằng, việc “loại trừ” hoàn toàn thời gian tố tụng ra khỏi thời hiệu có thể dẫn đến tình trạng kéo dài thời hiệu một cách không cần thiết, gây khó khăn cho cả cơ quan xử phạt và ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người bị xử phạt. Vì vậy, dự thảo Luật đã lựa chọn phương án giới hạn thời hiệu rõ ràng, độc lập, nhằm giải quyết triệt để tình trạng hết thời hiệu sau quá trình tố tụng nhưng vẫn bảo đảm chặt chẽ về thời gian và tránh tùy tiện trong áp dụng.

Về thủ tục xử phạt vi phạm hành chính không lập biên bản, một số đại biểu Quốc hội đề nghị cân nhắc việc mở rộng xử phạt không lập biên bản do lo ngại ảnh hưởng đến quyền khiếu nại, tính minh bạch.

Trên cơ sở ý kiến của đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật đã được chỉnh sửa theo hướng chỉ nâng mức tiền tối đa áp dụng thủ tục xử phạt không lập biên bản từ “đến 250.000 đồng đối với cá nhân, 500.000 đồng đối với tổ chức” chỉ lên gấp 2 lần, thành “đến 500.000 đồng đối với cá nhân, đến 1.000.000 đồng đối với tổ chức” (căn cứ theo mức phạt thực tế đối với hành vi vi phạm) thay vì “đến 1.000.000 đồng đối với cá nhân, đến 2.000.000 đồng đối với tổ chức” để phù hợp với mức tăng lương tối thiểu là khoảng 2,5 lần (thời điểm hiện nay so với thời điểm năm 2012).

Đồng thời, không thay đổi phương thức xác định theo “mức phạt tối đa của khung tiền phạt” (căn cứ theo quy định của khung tiền phạt). Việc điều chỉnh phương thức quy định sẽ được tiếp tục nghiên cứu, đánh giá trong quá trình xây dựng đề xuất sửa đổi toàn diện Luật XLVPHC trong thời gian tới, tránh phát sinh cách hiểu và cách áp dụng khác nhau trong thực tiễn.

Luật vừa thông qua không tăng mức phạt tiền tối đa trong bất cứ lĩnh vực nào mà chỉ bổ sung một số lĩnh vực mới hoặc đang được quy định tại các luật chuyên ngành.

Cụ thể, luật bổ sung lĩnh vực khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh với mức phạt tiền tối đa là 30 triệu đồng. Lĩnh vực dữ liệu, công nghiệp công nghệ số có mức phạt tiền tối đa là 100 triệu đồng. Lĩnh vực quản lý tổng hợp tài nguyên và bảo vệ môi trường biển và hải đảo có mức phạt tiền tối đa là 500 triệu đồng.

Báo cáo giải trình tiếp thu của Chính phủ cũng cho biết nhiều ý kiến đề nghị tăng mức tiền phạt trong lĩnh vực giao thông đường bộ, lĩnh vực an toàn thực phẩm, sức khỏe. Tuy nhiên, Chính phủ cho rằng, việc điều chỉnh mức phạt tối đa là vấn đề lớn, có phạm vi tác động lớn, cần tổng kết, đánh giá tác động đầy đủ, toàn diện.

Vì thế, dự thảo Luật không đề xuất tăng mức tiền phạt tối đa trong các lĩnh vực quản lý Nhà nước. Đối với các lĩnh vực cần thiết phải tăng để bảo đảm răn đe, Chính phủ sẽ chỉ đạo cơ quan chủ trì soạn thảo lưu ý, nghiên cứu và đánh giá tổng thể để đề xuất sửa đổi trong thời gian tới.

Luật sửa đổi lần này cũng quy định cho phép cơ quan chức năng được bán tang vật, phương tiện vi phạm hành chính trong một số trường hợp.

Sau thời gian 10 ngày kể từ ngày hết thời hạn tạm giữ tang vật, phương tiện, người tạm giữ sẽ được xử lý với tang vật, phương tiện có khả năng hư hỏng, suy giảm chất lượng hoặc các phương tiện, tang vật có nguy cơ gây cháy nổ, ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng sức khỏe cộng đồng trong quá trình quản lý, bảo quản.

Tiền thu được từ việc bán tang vật, phương tiện phải gửi vào tài khoản tạm giữ mở tại Kho bạc Nhà nước. Nếu hết thời hạn quy định tại điểm b khoản này mà người vi phạm, chủ sở hữu, người quản lý hoặc người sử dụng hợp pháp tang vật, phương tiện không đến nhận thì nộp tiền thu được vào ngân sách Nhà nước.

T.L