Nâng tầm sân khấu Việt ra thế giới

Ảnh minh họa

“Mơ Rồng” xuất ngoại

Với sự kết nối, đồng hành dàn dựng của đạo diễn Lê Quý Dương, Ủy viên Ban Chấp hành Hiệp hội Sân khấu Thế giới (ITI), tiết mục “Mơ Rồng” của Nhà hát Múa rối Việt Nam đã được ITI bình chọn biểu diễn tại Lễ khai mạc Đại hội lần thứ 36 của ITI, vào tối 21/2/2023 tại Các Tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất với chủ đề: “Hội ngộ nghệ thuật biểu diễn thế giới cùng nhân loại”.

Đoàn nghệ sĩ Việt Nam chính thức sang Dubai tham dự Đại hội từ tối 18/2/2023 do NSND Trịnh Thúy Mùi, Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam làm trưởng đoàn.

Theo đạo diễn Lê Quý Dương, ““Mơ Rồng” là sự kết hợp và thăng hoa của nghệ thuật trống chèo truyền thống mang sức sống mới cho màn biểu diễn rối chân đặc sắc của Nhà hát Múa rối Việt Nam, do NSND Nguyễn Tiến Dũng đã dựng trước đó, cộng hợp nghệ thuật sân khấu hình thể diễn viên với múa Rồng tạo nên một tổng thể vừa đậm đặc bản sắc sân khấu truyền thống Việt Nam, vừa mang tính quốc tế với hiệu ứng âm thanh, ánh sáng, hình ảnh và phương pháp dàn dựng hiện đại”.

Câu chuyện của các thôn nữ Việt Nam xinh đẹp duyên dáng, sinh ra giữa những xóm làng thanh bình, cần cù, chịu khó trên những cánh đồng lúa nước của Việt Nam được khắc họa qua những chi tiết biểu diễn độc đáo của nghệ thuật múa rối và hình thể. Nhân vật rối chú Tễu được giới thiệu như một biểu tượng sinh động của văn hóa dân gian Việt Nam, thể hiện tâm hồn và tình cảm của người dân Việt vốn hiền lành, chất phác, nhưng cũng rất thông minh và hóm hỉnh.

Rồi chiến tranh bất ngờ ập đến. Trong mưa bom bão đạn, con người vẫn gắn bó, cưu mang và đùm bọc nhau để vượt lên những hy sinh, mất mát. Chú Tễu bị dập vùi trong chết chóc và lửa đạn chiến tranh đã được một cặp Rồng cứu sống. Sức sống mạnh mẽ và nội lực văn hóa của ngàn năm văn hiến đã giúp chú Tễu hồi sinh và lại gióng lên từng nhịp trống chèo lúc khoan, lúc nhặt, lúc réo rắt, lúc hân hoan, cho sự sống đâm chồi nảy lộc. Một cặp rồng con lại được sinh ra như biểu tượng của tình yêu, nội lực và sức sống mãnh liệt của văn hóa sẽ không bao giờ lụi tắt.

Màn trình diễn phát triển từ từng chi tiết cụ thể tới một nhận thức khái quát mang tính biểu tượng, gửi thông điệp hòa bình sâu sắc tới nhân loại hôm nay, đó là chiến tranh có thể vẫn đang diễn ra đâu đó trên trái đất, nhưng sự sống, tình yêu và khát vọng hòa bình hạnh phúc của nhân loại sẽ mãi mãi vẫn còn.

Tham gia chương trình là nhóm nghệ sĩ của Nhà hát Múa rối Việt Nam bao gồm NSƯT Thị Kim Hoàng Thoa, Nguyễn Thị Thu Hương, Nguyễn Lan Hương, Cao Thị Huyền. Đặc biệt, nghệ sĩ trống chèo Trần Đình Quang chơi solo trống chèo (không như những lần khác chơi cùng dàn nhạc) kiêm diễn viên. Nghệ sĩ Trần Thành Hòa thiết kế sáng tạo hiệu ứng hình ảnh cho chương trình, kết hợp với âm nhạc và hiệu ứng âm thanh của nhạc sĩ tài năng người Australia Darin Verhagen.

“Mơ Rồng” là tiết mục duy nhất đại diện cho sân khấu khu vực châu Á - Thái Bình Dương biểu diễn khai mạc cùng tiết mục của đại diện sân khấu đến từ châu Âu, châu Phi, Mỹ La-tinh, châu Đại dương và khu vực Trung Đông. Tiết mục sẽ chính thức trình diễn trước gần 1.000 nghệ sĩ, diễn viên và đại biểu đến từ gần 100 quốc gia, vùng lãnh thổ và được truyền hình trực tiếp trên Đài Truyền hình Quốc gia của các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất.

Giao lưu sân khấu quốc tế

Đạo diễn Lê Quý Dương là người Việt Nam đầu tiên giữ cương vị Chủ tịch Diễn đàn Festival Quốc tế. Ông được bầu vào Ủy viên Ban Chấp hành của Hiệp hội Sân khấu Thế giới trực thuộc UNESCO với hơn 140 quốc gia và vùng lãnh thổ là thành viên - ITI/UNESCO. Được thành lập từ năm 1948, sau chiến tranh thế giới lần thứ II vô cùng tàn khốc, Hiệp hội Sân khấu Thế giới với hơn 70 năm lịch sử hình thành và phát triển đã thực sự trở thành một mái nhà chung của các nền sân khấu và các nghệ sĩ trên khắp năm châu lục.

Trong 17 mục tiêu phát triển bền vững được Liên Hợp quốc thống nhất thành chương trình hành động chung của toàn thể nhân loại khi bước vào thế kỷ XXI, di sản văn hóa và sáng tạo nghệ thuật trở thành một mục tiêu cơ bản và then chốt. Chiến lược văn hóa của Việt Nam đi đúng hướng của thời đại, tạo được niềm tin và năng lượng sáng tạo trong nước cũng như hội nhập hết sức sâu rộng và tích cực với thế giới.

Đạo diễn Lê Quý Dương luôn nỗ lực để sân khấu Việt Nam, đặc biệt là các di sản sân khấu truyền thống dân tộc, đóng một vai trò quan trọng và ý nghĩa trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương nói riêng và sân khấu thế giới nói chung.

Trước đó, tháng 10/ 2019, đạo diễn Lê Quý Dương đã tổ chức Liên hoan Sân khấu - Du lịch với chủ đề “Hội ngộ Hà Nội” với sự tham dự của hơn 140 giáo sư, chuyên gia, tác giả, đạo diễn, nghệ sĩ… hoạt động trong lĩnh vực sân khấu của 16 quốc gia, vùng lãnh thổ.

Liên hoan đưa ra thông điệp, ở bất cứ nơi đâu có người nghệ sỹ sân khấu với tài năng, lòng đam mê, sự tôn trọng khán giả và truyền thống văn hóa thì ở đó sẽ có nghệ thuật sân khấu xuất hiện. Những không gian của phòng ăn, phòng họp, sân vườn, sảnh khách sạn đã được các nghệ sĩ sáng tạo biến hóa thành những không gian thể hiện với các kỹ năng sân khấu vô cùng độc đáo, mới lạ. Mô này đã được thống nhất để áp dụng cho các sự kiện sân khấu ở các quốc gia, giữa những bản sắc văn hóa khác biệt. Ngoài học hỏi, chia sẻ kinh nghiệm diễn xuất, các nghệ sĩ được khám phá nhiều di sản truyền thống, cảnh đẹp Việt Nam để góp phần quảng bá sân khấu nói riêng, văn hóa Việt nói chung tới khắp năm châu.

Trung tâm Đào tạo chuyên ngành Sân khấu Biểu diễn của đạo diễn Lê Quý Dương đã đề xuất các chương trình trao đổi giảng viên và sinh viên giữa các trường sân khấu trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương, đặc biệt kết hợp sáng tạo và dàn dựng các chương trình biểu diễn. Một số trường kết hợp với Trung tâm là: Đại học Sân khấu Ateneo (Philippines), Đại học Sân khấu Chulalongkorn (Thái Lan), Học viện Sân khấu Yogyakarta (Indonesia), Đại học Sân khấu K-Arts (Hàn Quốc), Học viện Nghệ thuật Lasalle (Singapore)...

Thùy Dương