Nên dùng thuốc chống trầm cảm loại nào là tốt nhất?

Trầm cảm không chỉ là cảm giác buồn bã thoáng qua mà là một rối loạn tâm thần nghiêm trọng khiến người bệnh rơi vào trạng thái tuyệt vọng, mệt mỏi, mất hứng thú với cuộc sống. Tin tốt là trầm cảm hoàn toàn có thể điều trị được bằng thuốc, tư vấn tâm lý và thay đổi lối sống.

Tuy nhiên, nghiên cứu gần đây cho thấy một số loại thuốc chống trầm cảm và thuốc ngủ có thể gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng nếu dùng không đúng cách hoặc kéo dài, ảnh hưởng đến cả sức khỏe thể chất lẫn tinh thần.

1. Thuốc chống trầm cảm được dùng khi nào?

Với những người thường xuyên phải vật lộn với cảm giác buồn bã, tuyệt vọng và mất động lực, thuốc chống trầm cảm đóng vai trò giúp họ kiểm soát cảm xúc và lấy lại cân bằng.

Khi các chất dẫn truyền thần kinh trong não như serotonin và dopamine bị mất cân bằng, tâm trạng, giấc ngủ, năng lượng và khả năng tập trung đều bị ảnh hưởng. Thuốc chống trầm cảm giúp điều chỉnh lại sự cân bằng này, từ đó làm giảm các triệu chứng như buồn bã kéo dài, lo âu và mệt mỏi.

Các bác sĩ thường chỉ định thuốc khi người bệnh không cải thiện sau điều trị tâm lý hoặc thay đổi lối sống và các triệu chứng đã trở nên nghiêm trọng, ảnh hưởng đến khả năng sinh hoạt hàng ngày.

Tuy nhiên, những nghiên cứu gần đây cũng chỉ ra rằng, việc sử dụng thuốc chống trầm cảm có thể mang đến nhiều mặt trái nếu dùng sai cách hoặc kéo dài, khiến người bệnh phải đối mặt với những tác dụng phụ không mong muốn.

Nghiên cứu gần đây cho thấy một số loại thuốc chống trầm cảm và thuốc ngủ có thể gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng nếu dùng không đúng cách hoặc kéo dài, ảnh hưởng đến cả sức khỏe thể chất lẫn tinh thần.

2. Những phát hiện chính từ nghiên cứu gần đây

Lần đầu tiên, các nhà khoa học tại Đại học King’s College London và Đại học Oxford đã tiến hành một nghiên cứu quy mô lớn so sánh 30 loại thuốc điều trị trầm cảm khác nhau, dựa trên tác dụng phụ và hiệu quả lâm sàng của chúng. Kết quả được công bố trên tạp chí The Lancet Psychiatry.

Đây là phân tích tổng hợp (meta-analysis) bao gồm 151 nghiên cứu với dữ liệu từ 58.500 bệnh nhân. Kết quả cho thấy hiệu quả và tác dụng phụ của từng loại thuốc có thể khác nhau đáng kể ở mỗi người.

Ví dụ, fluvoxamine được ghi nhận có thể làm chậm nhịp tim, trong khi nortriptyline lại có xu hướng làm tăng nhịp tim. Một số loại thuốc khác có thể làm tăng huyết áp... Nhóm nghiên cứu nhấn mạnh rằng việc lựa chọn thuốc chống trầm cảm cần dựa trên tình trạng sức khỏe tổng thể và nhu cầu cụ thể của từng bệnh nhân, nhằm giảm thiểu tác dụng phụ và tối ưu hiệu quả điều trị.

3. Thuốc chống trầm cảm nào tốt hơn?

Phân tích tổng hợp này cũng cho thấy 21 trong số 30 loại thuốc được đánh giá có hiệu quả điều trị trầm cảm tốt hơn so với giả dược. Tuy nhiên, mức độ hiệu quả và tác dụng phụ của từng thuốc lại không giống nhau.

Ví dụ, sertraline không giúp cải thiện rõ rệt các triệu chứng trầm cảm, nhưng lại có tác dụng giảm lo âu và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Điều này cho thấy, khi lựa chọn thuốc, bác sĩ cần cân nhắc đồng thời giữa tình trạng sức khỏe tổng thể, mức độ đáp ứng điều trị và nguy cơ tác dụng phụ, thay vì chỉ dựa vào chẩn đoán trầm cảm đơn thuần.

Nghiên cứu kết luận rằng không có "một loại thuốc tốt nhất" cho tất cả mọi người. Mỗi bệnh nhân có cơ địa, bệnh nền và phản ứng thuốc khác nhau, vì vậy việc cá thể hóa điều trị là yếu tố then chốt để đảm bảo an toàn và đạt hiệu quả cao nhất.

Bài viết này chỉ mang tính tham khảo và cung cấp thông tin chung, không thay thế cho chẩn đoán, tư vấn hoặc chỉ định điều trị y khoa. Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào về sức khỏe hoặc đang sử dụng thuốc điều trị, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để được hướng dẫn phù hợp.

Mời độc giả xem thêm:

DS. Thu Phương