Nền tảng nào để thị trường chứng khoán vượt qua thách thức?

TS. Trần Thăng Long, Giám đốc Phân tích, Công ty Cổ phần Chứng khoán BIDV (BSC)

Thách thức toàn cầu và tác động đến thị trường tài chính

Thị trường tài chính toàn cầu đang trải qua giai đoạn đan xen nhiều thông tin bất định, tác động mạnh đến tâm lý nhà đầu tư. TS Trần Thăng Long cho rằng, từ đầu quý II/2025, các chính sách thuế đối ứng từ Hoa Kỳ áp dụng cho nhiều quốc gia đã trở thành yếu tố đè nặng lên thị trường thế giới. Mức thuế dự kiến dao động từ 10% cho các đồng minh của Hoa Kỳ đến 30% trong các cuộc đàm phán với Trung Quốc. Tuy nhiên, tiến độ đàm phán diễn ra chậm hơn kỳ vọng, với các quốc gia lớn như Ấn Độ, Nhật Bản và Liên minh châu Âu vẫn đang trong quá trình thương thảo, làm gia tăng sự bất ổn.

Bên cạnh đó, căng thẳng địa chính trị, đặc biệt tại Trung Đông giữa Iran và Israel, làm gia tăng nguy cơ biến động trên thị trường. Eo biển giữa Iran và Oman, nơi vận chuyển khoảng 20% sản lượng dầu thô toàn cầu (tương đương 21 triệu thùng mỗi ngày), trở thành tâm điểm lo ngại khi Iran nhiều lần đe dọa đóng cửa eo biển nếu chịu áp lực chính sách mạnh từ Hoa Kỳ. Những diễn biến này đẩy giá dầu tăng mạnh, làm gia tăng chi phí vận tải hàng hóa và logistics, từ đó ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng toàn cầu. Các yếu tố này góp phần làm tăng lạm phát kỳ vọng tại nhiều quốc gia, bao gồm Hoa Kỳ, khiến Cục Dự trữ Liên bang (Fed) thận trọng hơn trong việc xem xét cắt giảm lãi suất. Kỳ vọng về việc hạ lãi suất của Fed và các ngân hàng trung ương khác vì thế giảm đáng kể, tạo thêm áp lực ngược lên thị trường tài chính.

Hậu quả của những bất ổn này được phản ánh rõ nét qua biến động trên thị trường chứng khoán toàn cầu. Đầu tháng 4/2025, các thị trường chứng khoán thế giới ghi nhận mức giảm mạnh từ 10% đến 15% so với đầu năm, phản ánh tâm lý lo ngại của nhà đầu tư trước các chính sách thuế và căng thẳng địa chính trị. Giá dầu tăng đột biến cùng với chi phí logistics leo thang cũng làm gia tăng kỳ vọng về một năm 2025 đầy thách thức cho nền kinh tế toàn cầu. Theo các tổ chức quốc tế, kinh tế thế giới có thể suy giảm từ 0,1% đến 0,4% trong năm 2025 do tác động của thuế quan và khủng hoảng năng lượng, đặt ra bài toán khó cho các quốc gia trong việc duy trì tăng trưởng.

Nội lực Việt Nam sẽ là động lực cho thị trường chứng khoán

Trong bối cảnh toàn cầu đầy thách thức, thị trường chứng khoán Việt Nam cho thấy sức bật đáng kể, được thúc đẩy bởi các yếu tố nội tại và chính sách kinh tế phù hợp. TS. Trần Thăng Long cho rằng, sau nhịp giảm mạnh đầu tháng 4/2025 do thông tin về mức thuế đối ứng 46% từ Hoa Kỳ, thị trường nhanh chóng phục hồi nhờ kỳ vọng vào các cuộc đàm phán thuế sẽ đạt mức thấp hơn, dự kiến từ 15% đến 25%. Động lực tăng trưởng của thị trường đến từ chính sách kinh tế thuận lợi và sự phục hồi dần của nền kinh tế trong nước, với mục tiêu tăng trưởng GDP 8% trong năm 2025.

So với các quốc gia khác, Việt Nam có lợi thế từ chiến lược đầu tư hạ tầng dài hạn. Trong khi nhiều nước đẩy mạnh đầu tư hạ tầng ngay sau đại dịch COVID-19 và đối mặt với tình trạng "hụt hơi" trong những năm tiếp theo, Việt Nam duy trì tốc độ đầu tư ổn định. Kế hoạch đầu tư hạ tầng trong 5 đến 10 năm tới của Việt Nam được đánh giá là vượt trội, hứa hẹn tạo động lực mạnh mẽ cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn. Đồng thời, các chính sách cởi mở, khuyến khích kinh tế tư nhân, chú trọng phát triển khoa học công nghệ và hoàn thiện khung pháp lý đã tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh doanh, góp phần củng cố niềm tin của nhà đầu tư.

Thị trường chứng khoán Việt Nam cũng được hỗ trợ bởi dòng vốn ổn định và sự trở lại của nhà đầu tư nước ngoài. Trong hai năm qua, làn sóng thoái vốn của nhà đầu tư nước ngoài đã chững lại, và gần đây, các phiên giao dịch ghi nhận hoạt động mua ròng với khối lượng lớn từ khối ngoại. Điều này không chỉ thúc đẩy sự tự tin của nhà đầu tư trong nước mà còn khẳng định sức hấp dẫn của thị trường Việt Nam. Về mặt định giá, chỉ số P/E của thị trường hiện ở mức khoảng 13 lần, thấp hơn mức trung bình nhiều năm là 15 lần, cho thấy thị trường vẫn còn dư địa tăng trưởng. Đặc biệt, tốc độ tăng trưởng lợi nhuận của các doanh nghiệp niêm yết trong quý I/2025 đạt mức khả quan, với kỳ vọng duy trì ở mức 14% đến 15% nếu kịch bản thuế quan thuận lợi được hiện thực hóa.

Một yếu tố quan trọng khác là triển vọng nâng hạng thị trường của Việt Nam trong các kỳ đánh giá của FTSE. So với các lần trước, kỳ vọng về khả năng nâng hạng lần này được đánh giá cao hơn, hứa hẹn thu hút thêm dòng vốn từ các quỹ đầu tư quốc tế. Những yếu tố này tạo nên bức tranh tích cực cho thị trường chứng khoán Việt Nam, giúp thị trường duy trì đà tăng trưởng ổn định bất chấp các bất ổn từ bên ngoài.

Về triển vọng ngành, TS. Trần Thăng Long cho rằng, các nhóm ngành tập trung vào tăng trưởng nội địa như ngân hàng, bán lẻ, công nghệ, hạ tầng, dầu khí, hóa chất và phân bón được đánh giá có tiềm năng vượt trội trong giai đoạn từ nay đến cuối năm. Những ngành này ít chịu tác động từ biến động thị trường quốc tế và được hưởng lợi từ các chính sách hỗ trợ trong nước. Tuy nhiên, nhà đầu tư cần thận trọng lựa chọn cổ phiếu, bởi không phải mọi doanh nghiệp trong cùng một ngành đều có khả năng tận dụng cơ hội tăng trưởng của nền kinh tế. Trong bối cảnh thương mại toàn cầu còn nhiều bất ổn, các ngành liên quan đến xuất khẩu, logistics và khu công nghiệp có thể đối mặt với rủi ro lớn hơn, đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng khi đầu tư.

“Nhìn chung, thị trường chứng khoán Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để khẳng định vị thế trong bối cảnh toàn cầu đầy biến động. Với nền tảng kinh tế vững chắc, các chính sách hỗ trợ đúng hướng và sự trở lại của dòng vốn ngoại, thị trường không chỉ duy trì được sự ổn định mà còn có tiềm năng bứt phá trong thời gian tới. Việc lựa chọn chiến lược đầu tư dài hạn, tập trung vào các doanh nghiệp có tăng trưởng bền vững, sẽ là chìa khóa để nhà đầu tư tận dụng tối đa những điểm sáng của thị trường trong năm 2025”, ông Long cho hay.

Dương Công Chiến